نگاهي به كارنامه ورزش ، از پيروزي انقلا‌ب اسلا‌مي تاكنون ماراتن 30 ساله براي اعتلا‌ي ورزش

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: نگاهي به كارنامه ورزش ، از پيروزي انقلا‌ب اسلا‌مي تاكنون ماراتن 30 ساله براي اعتلا‌ي ورزش
جام جم آنلاين: با گذشت 3 دهه از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي و در آغاز دهه چهارم كه از سوي رهبر معظم انقلاب اسلامي به عنوان دهه عدالت و پيشرفت نامگذاري شده است، بي‌مناسبت نيست كه كارنامه و عملكرد ورزش و ورزش‌مداران در كنار يا همراه ديگر بخش‌هاي مديريتي كشور مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد.

بديهي است مطابق رسم معمول و به مناسبت دهه فجر كه امسال به مناسبت سي‌امين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي نگاهي خاص و ويژه به آن است، دستگاه‌ها و نهادهاي متولي، گزارشي از عملكرد خود مبتني بر عدد و رقم و آمار اطلاع‌رساني مي‌كنند كه در جاي خود مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد؛ اما ارزيابي دستاوردهاي تربيت بدني و ورزش كشور در 30 سال پس از پيروزي انقلاب اسلامي مي‌تواند با نگاه متفاوت‌تري از آنچه به عنوان عملكرد و كاركرد مطرح مي‌شود، مورد توجه قرار گيرد.

به عبارت ديگر، در ارزيابي‌ آنچه طي 30 سال گذشته تا امروز در حوزه ورزش و تربيت بدني گذشته است، به لحاظ كاركرد و عملكرد، نكات گفتني بسيار است كه طبعاً در برنامه‌هاي اطلاع‌رساني مسوولان و مديران ورزشي به آن توجه كافي و لازم به عمل مي‌آيد. در همين ارتباط يادآوري اين نكته نيز ضروري است كه خوب است جمعبندي كلي و مناسبي در ارتباط با عملكرد ورزش و نهادهاي متولي آن در نظام جمهوري اسلامي از سوي سازمان تربيت بدني طي 30 سال گذشته، بدون خط‌كشي‌هاي سياسي مرسوم كه جنبه خودنمايي براي دولت‌ها در مقاطع زماني مختلف داشته باشد، صورت پذيرد تا ره‌آورد مسير طولاني طي شده در اين 30 سال به مردم بازگو و مشخص شود كه در سال مبدا‡ يعني ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي، ورزش و تربيت بدني به لحاظ زيرساخت‌ها و امكانات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري چگونه بوده و در شرايط امروز از چه وضعيتي برخوردار است.

اما نكته اصلي در ارزيابي تربيت بدني و ورزش به دستاوردهاي اين عرصه بازمي‌گردد كه مي‌تواند ترسيم‌كننده فضاي واقعي ورزش و دستيابي به اهداف كلان و تحقق آرمان‌ها و ارزش‌هايي باشد كه در دهه نخست پيروزي انقلاب اسلامي از زبان بنيانگذار جمهوري اسلامي و پس از آن در بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي مطرح شده است.

حضرت امام‌خميني(ره) در سخنراني‌هاي خود در ديدار با ورزشكاران چند نكته اساسي را به آنان و جامعه ورزش يادآوري و گوشزد كرده‌اند كه عمده‌‌ترين آنها توجه به ورزش در همه ابعاد انساني و محدود نكردن ورزش فقط در بعد جسمي، اقتداي ورزشكاران به امام علي (ع) به عنوان يك الگوي كامل انساني كه در عين توانمندي و قدرت بدني، همه توان و نيروي خود را در جهت خدمت به خدا و خلق خدا مصروف كرد (قوعلي خدمتك جوارحي...)، انتظار از ورزشكاران به عنوان سفيران شايسته‌ براي انقلاب و نظام اسلامي، توصيه به قهرمانان كه از حيث اخلاقي هم قهرمان باشند و بيان اين نكته ظريف و دقيق كه وقتي قهرمانان ورزشي ما قهرمانان اسلامي باشند، پشتوانه‌ و بازوي ملت هستند... و موارد ديگري كه هركدام از آنها مي‌تواند در صورت برنامه‌ريزي و پيگيري مجدانه از سوي مديران و متوليان ورزش، به دستاوردهاي معنوي، فرهنگي و اجتماعي بزرگي براي جامعه ورزشي ايران منجر شود.

در همين ارتباط، تذكرات و ارشادات رهبر معظم انقلاب اسلامي نيز حاوي نكات جامع و ارزشمندي است كه طي سال‌هاي مسووليت معظم‌له به عنوان رهبري جمهوري اسلامي، درباره ورزش فرموده‌اند. نكاتي همچون: ضرورت زنده كردن روح ورزش‌خواهي و احساس نياز به ورزش در ميان مردم، ضرورت توجه به فلسفه و هدف ورزش كه اگر بخواهيم در دنيا ملتي سرافراز و مستقل باشيم، به مردمي سالم، با نشاط و داراي قدرت اراده و تصميم‌گيري نياز داريم، هدف ورزش قهرماني ما در برخي رشته‌هاي ورزشي و ورزش‌هايي گزيده اين باشد كه جزو 3 كشور اول دنيا قرار بگيرد، روح ورزش، روح ايمان و تقوا و پاكدامني است.

طي اين سال‌ها علي‌رغم تذكر و تأكيد جدي ايشان مبني بر پرهيز از عملكرد سليقه‌اي و پرداختن به امر ورزش و توسعه ورزش قهرماني بر مبناي برنامه جامع و سياست كلي كشور، متأسفانه كمتر شاهد توجه جدي مسوولان به منظور عملياتي و اجرايي كردن اين فرمايشات بوده‌ايم و در جامعه ورزشي نيز كمتر تحركي در ارتباط با تحقق اين خواسته‌ها و انتظارات مشاهده شده است كه اگر غير از اين مي‌بود، وضعيت و جايگاه كلي و عمومي ورزش در ابعاد قهرماني و همگاني مي‌توانست بسيار بهتر و والاتر از وضع موجود باشد.

در يك نگاه كلي اگر بخواهيم در باره ورزش و تربيت بدني در سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي سخن بگوييم بايد اذعان كرد طي سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي با تلاش گسترده بخش‌هاي متولي تربيت بدني، ورزش در ابعاد مختلف رشد و توسعه يافته است.

به لحاظ سخت‌افزاري طي 30 سال گذشته، تلاش وافري براي توسعه فضاها و مكان‌هاي ورزشي در اقصا نقاط كشور و بويژه روستاها، بخش‌ها و شهرهاي محروم به عمل آمده و مسوولان و متوليان امر در اين‌باره علي‌رغم تنگناها و مشكلات موجود، كوتاهي نكرده‌اند؛ هرچند هنوز با وضعيت مطلوب و برخورداري از سرانه مناسب فضاي ورزشي فاصله قابل توجهي وجود دارد.

در بعد نرم‌افزاري و تربيت نيروهاي كارشناس و متخصص تربيت بدني و ورزش نيز در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي شاهد رشد چشمگيري هستيم. توسعه مراكز علمي و پژوهشي مرتبط با ورزش و رشد چند برابري دانش‌آموختگان تربيت بدني در مقاطع كارشناسي تا دكتري، مبين آن است كه جمهوري اسلامي به اصلي‌ترين سرمايه در ورزش يعني توسعه منابع انساني توجه وافي مبذول داشته است.

در ورزش بانوان وضعيت غيرقابل مقايسه با سال‌هاي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي است. علي‌رغم شرايط خاص حاكم بر ورزش بانوان كه منبعث از اعتقادات ديني و رعايت مسائل اخلاقي و انساني در ورزش است، هم در بعد سخت‌افزاري و نرم‌افزاري و هم در گسترش زمينه‌هاي لازم براي پرداختن به ورزش همگاني و قهرماني بانوان، شاهد پيشرفت‌هاي جدي و قابل توجهي بوده‌ايم؛ البته در اين‌باره هنوز نيازمند حركت‌هاي گسترده‌تر و نفوذ آن به همه نقاط كشور و بويژه مناطق محروم هستيم تا دختران و زنان جامعه ما از موهبت ورزش بهره‌مندي بيشتري داشته باشند.

در بعد رسانه‌اي، شاهد توسعه چشمگير رسانه‌هاي ورزشي از بعد كمي هستيم. تعداد رسانه‌هاي ورزشي در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي و بخصوص از دهه 70 به بعد رشد قابل توجهي داشته است و ورزش در مقايسه با ديگر موضوعات مطرح در جامعه، اين فرصت را يافته كه با توسعه فضاي رسانه‌اي، بيشتر از گذشته در اذهان و افكار عمومي مطرح باشد و به طور طبيعي، حاصل چنين وضعيتي توجه هرچه بيشتر به مسائل ورزش از سوي مسوولان و مديران كشور بوده است كه رشد و افزايش قابل توجه بودجه ورزش كشور طي ساليان گذشته، يكي از ده‌ها نتايج مفيد آن براي ورزش به شمار مي‌آيد.

اين نكته را نيز نبايد از نظر دور داشت كه دلخوش كردن به رشد كمي و كثرت عددي مطبوعات و رسانه‌هاي ورزشي به تنهايي كافي نيست و انتظار جامعه آن است كه رسانه‌هاي ورزشي به طور اعم و صدا و سيما به طور اخص روز به روز به لحاظ كيفي در ارائه مطالب، نقدها و تحليل‌هاي ورزشي، حركتي صعودي داشته باشند و از عهده ايفاي نقش و رسالت راهبري و هدايت افكار عمومي در جهت صحيح و اصولي بخوبي برآيند.

تعداد رسانه‌هاي ورزشي در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي و بخصوص از دهه 70 به بعد رشد قابل‌توجهي داشته است

در ارتباط با توسعه ورزش همگاني و قهرماني هم گفتني بسيار است كه در اين‌باره كارشناسان و صاحب‌نظران، از ابعاد و زواياي گوناگون حرف زده‌اند. نكته قابل تأمل در اين خصوص آن است كه طراحي ساختار ورزش همگاني و قهرماني بايد به گونه‌اي باشد كه اين‌ دو مقوله كاملاً هم راستا و در ارتباط و اتصال با يكديگر باشند و ورزش قهرماني، استعدادهاي ورزشي مورد نياز خود را در فرآيند تعريف شده ورزش همگاني بيابد.

ورزش همگاني نيز بايد چنان ساختاري داشته باشد كه امكان بروز و ظهور استعدادهاي بالقوه و شناسايي و شكوفايي آنان را فراهم كند. با توجه به فشرده شدن هرچه بيشتر رقابت در عرصه ورزش قهرماني و سخت‌تر شدن كسب مقام‌ها و سكوهاي قهرماني در مسابقه‌هاي معتبر بين‌المللي، قاره‌اي، جهاني و المپيكي، اين واقعيت مهم را نبايد از نظر دور داشت كه لازمه موفقيت در ورزش قهرماني در وهله نخست پشتوانه‌سازي و برخورداري از هرم كاملي در ورزش است كه قاعده و سطح اين هرم، ورزش همگاني و ترسيم روشن فرآيند استعديابي و پرورش استعدادهاي ورزشي است كه بالقوه آمادگي حضور در قهرماني ورزش را دارند و در وهله دوم استفاده از علم و فناوري در ورزش است كه بايد اذعان كرد علي‌رغم توسعه مراكز علمي ورزش در كشور، هنوز ابتداي راه هستيم و به دليل نداشتن برنامه مدون و اصولي در جهت پيوند مراكز علمي ورزشي با بخش‌هاي مديريتي و اجرايي آن، ورزش ما در بعد قهرماني از پشتوانه‌هاي علمي لازم برخوردار نيست و در اين‌باره دچار ضعف و ركود جدي هستيم.

يك نكته مهم و قابل توجه در توسعه ورزش در ابعاد همگاني و قهرماني، توجه به ورزش دانش‌آموزي است كه از بلاتكليفي بغرنجي رنج مي‌برد. به واقع نمي‌توان ادعاي توسعه ورزش را داشت، اما شاهد ضعف و بيماري مفرط در ورزش دانش‌آموزي بود كه گويا قرار نيست اتفاق فرخنده و خجسته‌اي براي آن بيفتد.

ضعف سرمايه‌گذاري بخش خصوصي و به واقع عدم ورود جدي اين بخش به ورزش قهرماني از ديگر نقاط ضعف ورزش كشور در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي است. باتوجه به آنچه در دنياي ورزش قهرماني در ديگر كشورها شاهد آن هستيم وضعيت ورزش قهرماني ما در اين ارتباط فقط و فقط به دليل دخالت بي‌حد و حصر دولتي‌ها و تزريق‌ مالي بدون محاسبه هزينه و فايده از سوي بخش دولتي طي سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي و بويژه در 10 سال گذشته، وضعيت را به گونه‌اي ديگر رقم زده و كار را به جايي رسانده است كه در عمل بخش خصوصي كه براي هرگونه سرمايه‌گذاري نيازمند توجيه اقتصادي است ياراي ورود به آن را نداشته باشد.

وضعيت باشگاه‌هاي ورزشي كه مهم‌ترين نهادهاي ورزشي كشور به حساب مي‌آيند به لحاظ ساختار و تشكيلات، نيروي انساني، وضعيت مديريتي، برنامه‌هاي مالي و اقتصادي نيز در وضعيت مناسبي قرار ندارد و قابل تطابق با استانداردهاي حداقلي آن نيست. بايد اين واقعيت مهم را در نظر داشت كه اگر قرار است در ورزش قهرماني شاهد پيشرفت روزافزون و توسعه پايدار باشيم، اين مهم بدون برخورداري از باشگاه‌هاي قوي و كارآمد امكان‌پذير نخواهد بود.

اينك و در آستانه ورود به دهه چهارم انقلاب اسلامي و با عنايت به تجارب 30 سال اخير در عرصه مديريت تربيت بدني و ورزش و در راستاي افق ترسيم شده براي كشور در سند چشم انداز 1404، اگر قرار است ورزش نيز به قله‌هاي در نظر گرفته شده براي آينده كشور دست يابد به نظر مي‌رسد ابتدا هدف‌گذاري كلان و دقيقي بايد براي آن صورت پذيرد.

شايد باور اين حقيقت كمي سخت و تلخ باشد كه علي‌رغم ترسيم خطوط كلي حركت ورزش در نظام جمهوري اسلامي از سوي حضرت امام خميني(ره) و مقام معظم رهبري و همچنين قانون اساسي و سياست‌هاي كلان فرهنگي كشور، متاسفانه هنوز ورزش از نداشتن هدف‌هاي كلان كه بتوان مسير حركت را بر مبناي آن ترسيم كرد در بلاتكليفي به سر مي برد. هنوز پس از گذشت 30 سال از پيروزي انقلاب اسلامي قانون ورزش كشور همان قانون شاهنشاهي است كه در زمان خود نيز ناكارآمد بوده است.

دولت‌ها در بازنگري و پيشنهاد اصلاح قوانين، مجلس شوراي اسلامي در امر قانونگذاري و مجمع تشخيص مصلحت نظام در امر تدوين سياست‌هاي كلان ورزش فاقد تحرك و حساسيت لازم بوده اند و به همين دليل علي‌رغم همه تلاش‌هاي به عمل آمده نمي توان قضاوت كامل و درستي از حركت 30 ساله ورزش داشت.

رهبر معظم انقلاب اسلامي با نامگذاري دهه آتي به نام پيشرفت و عدالت، تكليفي سخت و دشوار اما دست يافتني را براي بخش‌هاي مختلف مديريتي كشور و از جمله تربيت بدني و ورزش مشخص كرده‌اند كه تحقق آن حركتي گسترده و همه جانبه را طلب مي‌كند. بي‌ترديد براي اين منظور در گام نخست ضروري است تا بر اساس همه مستندات كلان نظام اعم از قانون اساسي، فرمايشات بنيانگذار انقلاب و مقام معظم رهبري و سياست‌هاي كلان نظام نسبت به تبيين و تصويب اهداف و سياست‌هاي بلندمدت تربيت بدني كشور در ابعاد همگاني و قهرماني اقدام و سپس در جهت آن برنامه‌ريزي‌هاي لازم صورت پذيرد.

در غير اين صورت پس از گذشت 10 سال ديگر باز هم همه تلاش‌ها و اقدامات انجام شده در عرصه ورزش به دليل مبتني نبودن بر يك هدف كلان قابل استناد در برابر اين سوال قرار خواهد گرفت كه در راستاي كدام هدف مصوب در مراجع قانوني كشور ورزش چنين مسيري را پيموده است؟ پرسشي كه هم اكنون و در وضعيت كنوني نيز ورزش با آن مواجه است و پاسخ قانع‌كننده‌اي هم براي آن يافت نمي‌شود.

دكتر سيد عبدالحميد احمدي

سه|ا|شنبه|ا|22|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 132]