پولدار.ها دلسوز.ترند يا فقرا...؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: فراسو نيوز: برخي معتقدند كه ثروتمندان و افراد متعلق به طبقات بالا و مرفه جامعه، با فقرا و بيچارگان همدردي بيشتري ابراز مي.كنند اما تحقيقات و بررسي.هاي اخير دانشمندان نشان داده كه چنين ايده.اي تا حد زيادي نادرست است و واقعيت امر چيز ديگريست.

ترجمه: سيد حسين علوي لنگرودي
منبع: ويژه.نامه علم و فناوري اكونوميست

زندگي براي طبقات فرودست جامعه، دشوار و پر رنج است و شايد به همين دليل است كه برخي بر اين اعتقادند كه افراد فقير و كم درآمد جامعه، بيشتر در پي منافع خود هستند و توجه كمي به رفاه ديگران دارند. طرفداران اين ايده معتقدند كه ثروتمندان و افراد متعلق به طبقات بالا و مرفه جامعه، با فقرا و بيچارگان، همدردي بيشتري ابراز مي.كنند.
با اين حال، تحقيقات و بررسي.هاي اخير دانشمندان نشان داده كه چنين ايده.اي تا حد زيادي نادرست است و واقعيت امر، عكس اين نظر را اثبات مي.كند. مطالعه دكتر `پاول پيف`1 و همكارانش در دانشگاه بركلي2 كه چندي پيش در نشريه شخصيت و روانشناسي اجتماعي3 به چاپ رسيده، نشان مي.دهد كه اين فقرا هستند كه تمايل بيشتري براي بخشش و كمك به بيچارگان و نيازمندان دارند.
دكتر پيف در يكي از تحقيقاتش در اين زمينه از 115 نفر داوطلب استفاده كرد و براي اين كه اهداف اصلي اين تحقيقات را از آنها پنهان دارد، از آنها خواست تا در يك سري فعاليت.هاي حاشيه.اي و انحرافي شركت كنند. در مرحله بعد به هر كدام از داوطلبان گفته شد كه يك فرد نياز.مند به عنوان شريك آنها در اتاقي ديگر حضور دارد و به كمك آنها نياز دارد. در همين مرحله، به داوطلبان ده كارت اعتباري داده شد و از آنها خواسته شد كه تصميم بگيرند چه تعداد از اين كارت.ها را براي خود بردارند و چه تعداد را به شريك خود خواهند بخشيد.
يك هفته پيش از آغاز اين آزمايش از همه شركت.كنندگان خواسته شد تا در مورد پيشينه قومي، جنسيت، سن، ميزان پايبندي به اعتقادات مذهبي و وضعيت اجتماعي- اقتصادي خود اطلاع.رساني كنند. علاوه بر اين، از داوطلبان خواسته شد تا نردباني با ده پله بكشند كه هر كدام از پله.ها، نماينده يك طبقه از جامعه با در اختيار داشتن سطح خاصي از تحصيلات و درآمد و وضعيت شغلي است و پس از آن، طبقه.اي كه خود به آن تعلق دارند را با علامت X مشخص كنند.
پس از انجام اين آزمايش مشخص شد كه ميانگين تعداد كارت. اعتباري كه داوطلبان به شركاي خود بخشيدند، 1/4 كارت بود. نكته جالب و كليدي در اين ميان اين.كه تمايل به بخشش كارت.هاي اعتباري در داوطلباني كه خود را در سطح پايين.تر نردبان طبقاتي ارزيابي كرده بودند، بيشتر و در ميان داوطلبان متعلق به رده.هاي بالاتر، كمتر بود! به عنوان نمونه، تمايل به كمك به نياز.مندان در ميان پايين.ترين پله نردبان 44 درصد بيشتر از تمايل افراد قرار گرفته در بالاترين پله نردبان بود.

شاهزاده و گدا
در مرحله دوم همين تحقيق از داوطلبان خواسته شد تا داستان شاهزاده و گدا را با كمك تخيل خود بازنويسي كنند به اين صورت كه واكنش خود در قبال ثروتمند شدن ناگهاني يك فقير و فقير.شدن ناگهاني يك فرد ثروتمند را به رشته تحرير درآورند و اعلام كنند كه دوست دارند چنين تغييري را در عالم واقعيت تجربه كنند. با جمع.آوري نتايج مشخص شد كه هيچ.كدام از رده.هاي بالا و پايين نردبان طبقاتي تمايلي براي عوض كردن جاي خود با طرف مقابل نشان ندادند. اين واكنش در مورد عدم تمايل ثروتمندان براي فقير شدن، طبيعي و قابل پيش.بيني بود اما امتناع افراد كم درآمد و متعلق به رده.هاي پايين نردبان از ثروتمند شدن ناگهاني، غيرمنتظره و شگفت.آور به نظر مي.رسد.
در بخش ديگري از اين پژوهش، دكتر پيف و همكارانش از شركت.كنندگان خواستند تا به طور صادقانه اعلام كنند كه حاضرند چند درصد از درآمد خود را به صورت خير.خواهانه به نيازمندان ببخشند كه پس از جمع.آوري نتايج، باز هم مشخص شد افراد متعلق به رده.هاي پايين.تر، درصد بالاتري از درآمد.شان را به فعاليت.هاي خير.خواهانه اختصاص مي.دادند: شركت.كنندگان غني.تر به طور متوسط حاضر بودند فقط 1/2 درصد درآمدشان را در راه.هاي خير.خواهانه مصرف كنند حال آن كه اين رقم در مورد فقير.تر.ها، 6/5 درصد بود!
در مرحله آخر تحقيق، شرايط واقعي.تري براي شركت.كنندگان به وجود آمد به اين صورت كه آنها از طريق ويديوكنفرانس و به صورت زنده، از مناطق فقير.نشين آمريكا ديدن كردند و اين اختيار را داشتند تا هر ميزان كه مايل هستند، پول براي نيازمندان بفرستند. نتايج جمع.آوري شده مرتبط با واكنش افراد متعلق به رده.هاي بالا و پايين. نردبان تفاوت چنداني با هم نداشت و اينجا تنها بخشي از تحقيق بود كه ثروتمند.تر.ها به اندازه فقير.تر.ها به نيازمندان كمك كردند و به مانند آنها تحت تاثير قرار گرفتند.
اين واكنش متفاوت ثروتمند.ها حكايت از آن داشت كه آنها اگر در موقعيت واقعي كمك به فقرا قرار بگيرند، تمايل بيشتري به كار.هاي خير.خواهانه نشان مي..دهند، اما اگر از اين موقعيت.ها دور باشند، كار مثبت چنداني انجام نخواهند داد.

ثروت و نخوت
اگر بخواهيم تفسير واحدي از تحقيقات صورت گرفته توسط دكتر پيف و همكارانش ارائه دهيم، بايد به اين استدلال اشاره كنيم كه افراد خود..خواه داراي پتانسيل بيشتري براي ثروتمند شدن هستند و پس از غني شدن از ثروت، تمايل كمتري براي كمك به ديگران از خود بروز مي.دهند. اين ويژگي در ميان كساني كه ثروت هنگفتي از والدين خود به ارث برده و يا از ابتدا ثروتمند بوده.اند، نيز به چشم مي..خورد. علاوه بر اين،. مشخص شد كه افراد فقير و كمتر ثروتمند، بيشتر و عميق.تر به فكر هم.نوعان نيازمند خود هستند و روحيه تعاون و ضعيف.نوازي در ميان آنها قوي.تر است. اين طبقات از جامعه تمايل چنداني براي تبديل شدن به افراد ثروتمند و خودخواه از خود نشان نمي.دهند چرا كه معتقدند در صورت افزايش ثروت، از تمايل و اراده آنها براي كمك به نيازمندان و فقرا كاسته خواهد شد.