نقش طبيعت در نگارگري

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: طبيعت نه تنها در نقاشي، بلكه در تمام هنرهايي كه نياز به قوه خلاقه و استعدادهاي فردي دارد تأثير بسزايي مي--گذارد.
يك موسيقيدان صدا--ها را از رودخانه، پرندگان، غرش آسمان و... مي--گيرد و در نت--هاي خود مي--آورد. استادان مينياتور ايراني همواره براي رنگ آميزي، از زيبايي--هاي طبيعت و محيط زيست استفاده كرده--اند. اين رنگ--آميزي به--خاطر تصوير زيباي واقعي طبيعت بوده و در بعضي مواقع استادان از اصول تصوير نگارگري طبيعت هم استفاده كرده--اند، اصولا نگاه هنر و فرهنگ ايراني به طبيعت نگاهي معنوي است كه فرهنگ ايراني از نخستين روزهاي ظهور آن، رويكرد قدسي به طبيعت داشته است، از زمان زرتشت كه هر درخت به مثل بشر بود، تا دوران بعدي كه شكلي اسلامي گرفت.
مثلاً در مورد گل لتوس ( نيلوفر آبي ) مي--گفتند اين گل نماد عالم تجلي است كه روي آبهاي تيره ظهور مي--كند و بعد شكوفه و گل نيلوفر به وجود مي--آيد يا در مورد درخت سرو كه به نام درخت «پارسيك» مي--شناسند، اين--طور گويند كه سرو پنج--هزارساله--اي در ابر كوه است كه به--دليل عمر درازش به غار جاودانگي تبديل شده و سرو به--خاطر پايداري و ايستايي--اش نماد آزادگي است.
طبيعت نه تنها در نقاشي، بلكه در تمام هنرهايي كه نياز به قوه خلاقه و استعدادهاي فردي دارد تأثير بسزايي مي--گذارد.

در معارف اسلامي تمام آفرينش الهي به بهترين وجه است و از طبيعت درس خداشناسي، اثبات وجود خداوند، توحيد و وحي گرفته مي--شود. اهميت طبيعت از نظر قرآن به--گونه--اي است كه همگان را به سير و نظر در دانشگاه طبيعت فراخوانده است. يكي از عناصر طبيعت در نگارگري ايراني باغ است و باغ تمثيلي از بهشت گم شده خداوند در زمين است. باغ در فرهنگ ايراني مفهوم گسترده--اي دارد. در بسياري از هنرهاي اين سرزمين مفهوم باغ متجلي شده است چه در مضامين فرهنگ عامه و چه در معماري و نقوش حجاري شده.
در آثار مينياتور هم توجه ويژه--اي به آن شده است، در واقع نوعي حكمت نهفته است. به--عنوان مثال مينياتوري مي--بينيد كه هر كس در تكه--اي از آن مشغول به كاري است، عده--اي درحال ساز زدن و خواندن هستند، يا بچه--اي از لانه--اي جوجه بر مي--دارد و عده--اي ديگر در حال صحبت هستند، اما در جايگاهي خاص باغباني در حال رسيدگي به درختان و سبزه باغ است بنابراين در مفهوم آن حكمتي نهفته است و آن بهشت گمشده خداوند در زمين است، در دوران ماني شاخ و برگ--هاي گياهي به ظاهر بر گونه--اي بيان تصويري خيالي استوار شده است.
گل لتوس يا نيلوفر آبي مظهر پاكي و تقدس در تمامي اديان بوده است و يكي از عناصر مورد استفاده در سبك و هنر ماني است. اما در دوران سلجوقي تزئين درختان، آرايش گل--ها و ملائكه و فرشتگان كه بال--هاي گشوده دارند وجوه مشتركي است كه تأثير هنر مسيحي را در اين آثار به نمايش مي--گذارد.

به اعتقاد ماني، مدارج تكامل روح بسيار متنوع است و همچنين نفوس از خورشيد به آسمان و فضاي لايتناهي با ستوني از نور فاخر و با شكوه مي--پيوندند و در اين سير، خورشيد به--عنوان نمادي از منزلگاهي براي تزكيه به شمار مي--رود. آوردن درخت سه تنه در نقاشي--هاي ماني، نمادي از قرينگي، حيات و زندگي است.
گل لتوس يا نيلوفر آبي مظهر پاكي و تقدس در تمامي اديان بوده است و يكي از عناصر مورد استفاده در سبك و هنر ماني است. اما در دوران سلجوقي تزئين درختان، آرايش گل--ها و ملائكه و فرشتگان كه بال--هاي گشوده دارند وجوه مشتركي است كه تأثير هنر مسيحي را در اين آثار به نمايش مي--گذارد.
در سبك تبريز اول، آوردن اژدها در شاهنامه دموت از عناصر چيني است كه وارد نگارگري ما شده است، البته با دو برداشت متفاوت. در چين اژدها جزء نيروهاي كيهاني است كه در طبيعت آشكار است اما در ايران يك عنصر منفي معرفي شده است كه در يكي از نگاره--هاي ما اژدهايي است كه به دست بهرام شكست خورده است.
در سبك شيراز، طبيعت با درختاني پرشكوه معرفي شده است كه گاهي از چارچوب اثر فراتر رفته و از اين به بعد به--عنوان عنصري محبوب تقريباً در تمام مجالس از ضروريات كار محسوب شده و به--طور مكرر اجرا شده است. بسياري از محققان بر اين باورند كه چنين حالتي در ارائه درختان و شكست كادر كه در آثار اين مكتب بسيار چشمگير است، از مكتب شيراز است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 222]