محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1845562039
فرصت ها يا چالش هاي خزر
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: اطلاق دريا به بزرگترين درياچه جهان با توجه به جايگاه استراتژيك اين پديده طبيعي در منطقه، نشاني بر اهميت ساير ابعاد سياسي، اقتصادي، امنيتي و زيست محيطي خزر دارد. شايد تا پيش از اين، بحث ماهي‌هاي خاورياري نام اين درياچه را به مردم جهان معرفي مي‌كرد، اما امروزه بايد جايگاه استراتژيك و امنيتي اين درياچه و قرار گرفتن در ميان كشورهاي روسيه، جموري اسلامي ايران، قزاقستان، تركمنستان و جمهوري آذربايجان را در كنار ويژگي‌هاي خاص ترانزيتي و اقتصادي آن قرار داد. بويژه وجود منابع گاز و نفت در بستر اين درياچه، سياست‌هاي انرژي جهاني را متاثر كرده است. از سوي ديگر، اين دريا به دليل ذخايراسترات‍ژيك ومنابع طبيعي و غني آن سبب شده تا كشورهاي ساحلي آن به سهم خود در مراودات منطقه‌اي و حتي جهاني سهيم شوند. بحث قاچاق بويژه قاچاق مواد مخدر از افغانستان به كشورهاي غربي دليل ديگري براي جلب نگاه كشورهاي اروپايي و آمريكايي به حوزه درياي خزر شده است. از سويي استقرار پايگاه‌هاي نظامي آمريكا دراين منطقه سبب شده تا به اين منطقه چهره نظامي ببخشد. تاثيرات اكولوژيكي اين دريا موضوع ديگري است كه مي تواند هم به عنوان يك موقعيت ممتاز و هم يك چالش مورد توجه قرارگيرد.سالهاست دراين منطقه پوشش گياهي و جانوري ويژه اي از جمله جنگل‌هاي منحصر به فرد هيركاني موقعيت زيست محيطي منحصر به فردي را دراين منطقه فراهم ساخته است. اين درحالي است كه برخي اقدامات انجام شده در كشورهاي كرانه‌اي خزر نگراني‌هايي را درباره آلودگي هاي محيط زيست و به خطر افتادن سلامت آبزيان و جانوران حاشيه اين آب ايجاد كرده است. بهره‌مندي از منابع خدادادي و منافع ويژه اين درياچه چندين سال است كه متاثر ازديدگاههاي مختلف پنج كشور كرانه‌اي است. ازسويي ،حضور كشورهاي بيگانه در اين حوزه نيز بر حساسيت‌هاي اين موضوع مي‌افزايد. به همين سبب، هر يك از اين كشورها بايد با تعاملي همه جانبه ومسوولانه با ديگر كشورهاي حاشيه خزر،از فرصت هاي خدادادي اين دريا براي توسعه منطقه استفاده كند. كشتيراني و تجارت در خزر --------------------------------- درياي خزر چندين خط كشتيراني دارد: - خط كشتيراني خزر- ولگا- بالتيك كه از اين مسير نرخ حمل بار براي ايران در مقايسه با راه آبي خليج فارس 50 تا 70 درصد كاهش مي‌يابد. - خطوط كشتيراني درياي خزر- درياي سياه- درياي مديترانه . - خط كشتيراني درياي خزر- درياي سياه- رود دانوب- بالتيك نيز از ديگر راههاي مواصلاتي اين مسير آبي است. خريد يك فروند كشتي دو هزار و 700 تني با نام ايران بشير و عبور از كانال ولگا سبب شد ايران در تابستان 1368 به طور جدي پا به درياي خزر بگذارد. تا مهرماه 1388 مجموع ناوگان كشتيراني ايران در اين منطقه به 9 فروند رسيد. با اين حال، روسيه با 100 فروند كشتي و نرخ‌هاي پايين كرايه حمل و نقل جايگاه اول را در اختيار داشت. جمهوري آذربايجان نيز در همان زمان با 16 فروند كشتي حمل بار در درياي خزر فعاليت مي‌كرد. با وجود سفارش 6 فروند كشتي 63 هزار تني براي حمل نفت خام در سال 1388 توسط شركت ملي نفتكش ايران، ظرفيت 52 هزار تني حمل ناوگان تجاري ايران باز هم 10 برابر كمتر از روسيه بود. البته درسالهاي گذشته استفاده از ظرفيت هاي بيشتر در ناوگان دريايي ايران در دستوركارجدي قرار گرفته است. چهارم ارديبهشت‌ماه 1389 محمدرضا قادري مديرعامل شركت كشتيراني درياي خزر، اعلام كرد بيش از 500 هزار تن كالا توسط ناوگان دريايي ايران از طريق درياي خزر به كشورهاي شمالي صادر مي‌شود كه تقريباً دو برابر حجم كالاهاي صادر شده در سال پيش از آن بوده است. قادري پيش‌بيني كرد مجموع صادرات و واردات كالا توسط ناوگان دريايي ايران در اين آبراه تا پايان امسال به يك ميليون و 100 هزار تن برسد. با اين حال، حجم مبادلات تجاري روسيه با چهار كشور حاشيه درياي خزر در سال 1387 حدود 27 ميليارد دلار بود كه درمقايسه با سال پيش از آن 21 درصد افزايش نشان مي‌داد. كالاهاي غيرنفتي صادراتي حمل‌شده توسط ناوگان كشتيراني درياي خزر از بنادر شمال كشور طي پنج ماهه ابتداي سال 1389، 352 هزار و 833 تن بوده كه اين مقدار نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 78 درصد رشد داشته است. بر اين اساس، سهم اين شركت از بازار صادرات كالا در درياي خزر به 43 درصد رسيد. نوزدهم مهرماه 1389 نيز داجمر از افزايش سهم حمل ونقل دريايي ايران در خزر به ميزان 50 درصد در آينده نزديك خبر داد. افزايش ناوگان مسافربري، تحول در چشم انداز -------------------------------------------------- وجود 6 هزار و 500 متر خط ساحلي شمال ايران، بر ضرورت بيشتر حمل و نقل مسافر در درياي خزر از سوي تهران تاكيد دارد. سالانه فقط استان مازندران در ايام تعطيلات از جمله ايام نوروز و تابستان پذيراي 12 ميليون نفر مسافردراين خط ساحلي است وهمين امر مي‌تواند انگيزه اي در راه اندازي تاسيسات و ايجاد انواع تفرجگاه هاي دريايي در اين منطقه و دو استان ساحلي ديگر باشد. سوخت‌رساني و خدمات‌دهي به كشتي‌ها در درياي خزر --------------------------------------------------------- سوختگيري (بانكرينگ) يكي از اجزاي مهم حمل و نقل دريايي است كه درآمد بالايي را نصيب كشورهاي خدمات‌دهنده مي‌كند. با اين حال، مزيت تامين سوخت ارزان از سوي روسيه براي كشتي ها در درياي خزر، به عاملي براي موفقيت آنان در عرصه حمل و نقل دريايي بدل شده است. جمشيد خليلي مديرعامل كشتيراني درياي خزر، بيست و هشتم خردادماه 1387 از هزينه 30 درصدي سوخت براي كشتي‌هاي ايراني انتقاد كرد. سيزدهم آذرماه 1387 نيز محمدرضا مظلومي مدير شركت پخش فرآورده‌هاي نفتي منطقه ساري، در گفت و گو با شانا با اشاره به دو جايگاه ساحلي در كناره درياي خزر براي فروش سوخت به كشتي‌هاي صيادي، خاطرنشان كرد: به دليل قيمت پايين فرآورده‌ها، كشتي‌هاي نفتي در مبادي حركت خود سوختگيري مي كنند. دراين راستا مدتي پيش محمد سميعي دبيركل اتحاديه مالكان كشتي ايران بسته حمايت از حمل‌ونقل دريايي در جريان هدفمندي يارانه‌ها را شامل استفاده از سوخت نيمه‌يارانه‌اي، معافيت مالي پنج ساله مالكان كشتي و تخفيف‌هاي گمركي دانست. خزر؛ مسيري براي حمل قاچاق ---------------------------------- بر اساس گزارش اخير برنامه كنترل مواد مخدر سازمان ملل متحد (يو. ان. دي. سي. پي)، دو مسير انتقال مواد مخدر در حوزه خزر عبارتند از: - قزاقستان، روسيه، اوكراين، مولداوي، تركيه. - ازبكستان، تركمنستان، درياي خزر، جمهوري آذربايجان، گرجستان، تركيه. در گزارش اخير سازمان ملل آمده است حدود 30 درصد مواد مخدر توليد شده در افغانستان از مرزهاي تاجيكستان و پاكستان به كشورهاي ديگر منطقه حمل مي شود. چندي پيش در آستراخان جلسه دو روزه نهادهاي مبارزه با مواد مخدر كشورهاي ساحلي خزر برگزار شد. ويكتور ايوانوف مدير سرويس فدرال نظارت بر گردش مواد مخدر روسيه - بيش از پنج ميليون نفر در اين كشور به موادمخدر معتاد هستند- اعلام كرد؛ مافياي مواد مخدر فقط از فروش مواد در روسيه، حدود 16 ميليارد دلار در سال درآمد دارند. درگزارش نسخه چهارم آبان‌ماه سال جاري روزنامه روسي ني‌زاوييسي‌مايا گازي‌يتا، نرخ رشد اعتياد به مواد افيوني در مناطق ساحلي خزرِ روسيه از ميانگين مصرف در كل اين كشور حدود هشت برابر بيشتر است. ازسوي ديگر، قاچاق انواع كالا نيز به دغدغه‌اي براي كشورهاي حاشيه‌اي درياي خزر تبديل شده است. براساس يك گزارش مشروبات الكلي، قطعات رايانه و پوشاك (البسه و كفش)، سوخت، سيگار، سلاح شكاري، محصولات فرهنگي، لوازم آرايشي، بهداشتي، لوازم صوتي، تصويري، چاي، لوازم خانگي، برنج، قند، شكر،خاويار، چوب جنگلي و... از جمله اقلام قاچاق شده درحاشيه خزر است. ديپلماسي انرژي در درياي خزر ------------------------------------- برخي استحصال منابع نفتي در درياي خزر به صورت علمي را مربوط به سال 1302 (1923) در خليج باكو دانسته و عده‌اي ديگر، بهره‌برداري علمي و صنعتي از ميدان نفتي نفتيانه كاني در سواحل باكو را در سال 1328 (1949) مبدايي براي آغاز فعاليت‌هاي نفتي خزر عنوان مي‌كنند. اوايل قرن بيستم ميلادي محدوده عمليات اكتشافي در شمال و شرق دريا در منطقه گروزني و داغستان روسيه بود. بنا به اطلاعات پايگاه بررسي روندهاي بازار گاز (آ. پي. اس)، اوايل دهه 1340 (1960) فعاليت‌هاي اكتشافي در غرب سيبري قوت گرفت. اغلب اكتشافات گاز طبيعي روسيه در دهه‌هاي 1350 و 1360 انجام شد. * دامنه اكتشاف نفت و گاز در كشور جمهوري آذربايجان داراي گستردگي بيشتري است. نخستين چاه نفت اين كشور در سال 1227 (1848) حفر شد. در پي كشف ميدان نفتي پيرالاهي در سال 1280، رسوبات جمهوري آذربايجان نيز مورد بررسي قرار گرفت. ميريوسف ميربابايف در كتاب تاريخچه نفت جمهوري آذربايجان اعلام مي‌كند تا سال 1381، جمهوري آذربايجان 21 قرارداد توليد از حوضه هاي هيدروكربني را منعقد كرده بود. بر اساس اطلاعات اداره انرژي امريكا با تكميل مرحله سوم ميدان آذري- چراغ- گونشلي و اضافه شدن سكوي حفاري آب‌هاي عميق گونشلي به آن، توليد نفت جمهوري آذربايجان در پايان سال ميلادي جاري به 1/3 ميليون بشكه در روز مي رسد. *قزاقستان از سال 1290 فعاليت‌هاي اكتشافي خود را در جنوب رودخانه اِمبا (Emba) آغاز كرد كه تا سال 1349 بيش از 100 ميدان در نواحي جنوبي و شمالي اين رودخانه كشف شد.اكنون بخش اعظم توليد قزاقستان از حوضه‌هاي تنگيز، قره چغانك و كاشاگان است. ميدان تنگيز در سال 2007 ميلادي (1386) به طور متوسط حدود 280 هزار بشكه در روز توليد داشت و كنسرسيوم شورون ذخيره نفت خام قابل استحصال اين ميدان را حدود 6 تا 9 ميليارد دلار تخمين زده است. *بيشتر منابع هيدروكربني تركمنستان را منابع گاز طبيعي تشكيل مي‌دهد. ذخاير نفت اين كشور بيشتر در حوضه هاي قطور تپه، نبيت داغ و چلكن قرار دارد. نخستين اكتشاف نفت در ناحيه چلكن، در سال 1255 (1876) به وقوع پيوست. حدود نيمي از ذخاير نفت و 25 درصد ذخاير گاز طبيعي تركمنستان در آب‌هاي مجاورتي درياي خزر قرار گرفته است. بر اساس اطلاعات آژانس بين‌لمللي انرژي ميزان توليد كشورهاي جمهوري آذربايجان، قزاقستان و تركمنستان از حدود 2 هزار و 76 بشكه در روز در سال 2009 ميلادي (1388)، طي سال‌هاي 2010 تا 2020 (1389 تا 1399) به ترتيب حدود سه هزار و 193 و همچنين پنج هزار و 385 هزار بشكه در روز بالغ مي‌شود. همچنين ميزان ظرفيت خطوط انتقال نفت اين منطقه طي همين دوره (بدون احتساب خطوط لوله نكا-تهران و خطوط لوله احتمالي نكا-جاسك و خط لوله كا. سي. تي. اس قزاقستان) به حدود چهار هزار و 200 تا چهار هزار و 600 هزار بشكه در روز خواهد رسيد. همكاري كشورهاي ساحلي مانع ورود كشورهاي ثالث به حريم امنيتي خزر -------------------------------------------------------------------------- بحث حفظ امنيت درياي خزرتوسط كشورهاي ساحلي درياي خزر بدون كمك بيگانگان، با استقرار پايگاه‌هاي نظامي برخي دولت‌هاي غربي چهره‌اي جدي‌تر از پيش به خود گرفته است. اگر تا پيش از اين موضوع مبارزه با قاچاق كالا و مواد مخدر و همچنين مشاركت شركت‌هاي ثالث در بهره‌برداري از منابع طبيعي بهانه‌اي براي حضور نيروهاي نظامي در اين دريا فراهم كرده بود، اما اكنون طرح موضوع تامين امنيت سكوي هاي نفتي در سواحل اين دريا توسط برخي شركت هاي ثالث فعال در مناطق نفتي خزر، بهانه ديگري را دراين زمينه فراهم كرده است. چند سال پيش از ورود سه شركت نفتي امريكايي شورون، تي. ايكس. اويل و كونو. كو. فيليپس و شركت نفتي مبادله امارات متحد عربي به ميدان‌هاي نفتي ساحل درياي خزر خبر داده شد. اكنون شركت نفتي پتروناس مالزي، دراگون اويل انگليس- مارات، مائرسك اويل دانمارك، بورئد هيل كانادا، او. ان. جي. سي هند، اني ايتاليا و نيز شركت‌هاي آلماني وينترسهال و آر. دبليو. ديا. آ. جي براساس موافقتنامه تقسيم محصول در حال عمليات اكتشافي در درياي خزر در بخشهاي لرزه‌نگاري، تحقيقاتي و توليد نفت و گاز هستند. سابقه حضور آمريكا در آسياي مركزي، به حوادث يازدهم سپتامبر باز مي‌گردد. در دسامبر همان سال به همين بهانه پايگاه هوايي آمريكايي ماناس نزديك بيشكك، پايتخت قرقيزستان، گشايش يافت.ايجاد پايگاه دوم نظامي در استان باتكن اين كشور با هزينه 5/5 ميليون دلاري با مخالفت شديد روسيه مواجه شد. با اين حال صحبت از پايگاهي در شهرك تاكماك با هزينه 9 ميليون دلار مطرح شد. آمريكا در ازبكستان نيز پايگاه خان‌آباد را در اختيار دارد. راجر كانگاس استاد دانشكده تحقيقات راهبردي خاورميانه، آسياي مركزي و جنوبي آمريكا، در ميزگرد دفتر نمايندگي سازمان امنيت و همكاري اروپا- كه مهرماه 1389 در عشق‌آباد- برگزار شد، تصريح كرد: درحال حاضر تمام تلاش دولت آمريكا در منطقه آسياي مركزي بر مسائل امنيتي متمركز شده است. از سوي ديگر، سايت آمريكايي ديپلمات سيزدهم شهريورماه 1389 نوشت: خزر تبديل به صحنه رقابت ژئوپولتيك ميان غرب و روسيه شده است. روسيه بر بخش اعظمي از صادرات گاز طبيعي و نفت اين دريا تسلط دارد. ايالات متحده و دولت‌هاي اروپايي عزم خود را براي شكستن اين تسلط به كار گرفته‌اند. اين سايت با پيش‌بيني آغاز رقابت تسليحاتي در درياي خزر در آينده، تاكيد كرد: ايالات متحده با كمك به تجهيز سيستم ناوبري كشورهاي جدا شده از اتحاد جماهير شوروي سابق در حقيقت مقابل روسيه ايستاده است. خبرگزاري فرست نيوز جمهوري آذربايجان نيز درهمين زمان در مقاله‌اي نوشت پنتاگون چشم به درياي خزر دوخته است و قصد دارد ظرف شش سال براي اجراي طرح نگهبان خزر 130 ميليون دلار هزينه كند. اين درحالي است كه مسوولان مختلف جمهوري اسلامي بارها اعلام كرده اند كه سياست ايران در درياي خزر غيرنظامي كردن اين درياست. احمد وحيدي وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران، دراين زمينه پيشتر اعلام كرد: سياست جمهوري اسلامي ايران در درياي خزر تاكيد بر غيرنظامي كردن اين درياست، ولي برخي از قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي براي نظامي كردن اين دريا طرح‌هايي دارند. وي در سفر مهرماه خود به جمهوري آذربايجان در ديدار با صفر ابي اف همتاي خود، پيش‌نويس سند همكاري‌هاي امنيتي كشورهاي ساحلي خزر را بررسي كرد. وحيدي تاكيد كرد: جمهوري اسلامي ايران، درياي خزر را درياي صلح و دوستي مي‌داند و معتقد است كه اين دريا بايد غيرنظامي باقي بماند. تاثيرات زيست‌محيطي درياي خزر ----------------------------------- جنگل‌هاي هيركاني با گياهاني از جمله انجيلي، راش، بلوط، افرا و شمشاد و جانوراني مانند فك خزري، ببر مازندران، عقاب طلايي، عقاب شاهي و خرس قهوه‌اي در شرايط اقليمي خاص درياي خزر پديد آمدند. ساليانه حدود 300 تن خاويار از صيد اين ماهي‌ها به دست مي‌آيد. درياي خزر داراي 114 گونه، 63 زير گونه و 14 نژاد از كمياب‌ترين ماهيان جهان است. 90 درصد صيد ماهيان خاوياري مختص به اين دريا است. با اين حال، به گفته دانشمندان 90 درصد از تعداد اين ماهيان در يك قرن اخير كاسته شده و اگر اين روند ادامه يابد تا 10 سال آينده به كلي منقرض ميشوند. كارشناسان زيست محيطي مي گويند: شتاب جمهوري‌هاي تازه استقلال يافته در بهره برداري از منابع درياي خزر، باعث غفلت از منابع ارزشمند آبي دريا شده و مشكلات زيست محيطي پديد آورده است؛ به طوري كه گفته مي شود در 10 سال پس از فروپاشي اتحاد شوروي، حدود يك ميليون تن نفت خام وارد دريا شده است. هدايت سالانه بيش از يك ميليارد و 100ميليون متر مكعب انواع آلاينده‌ها و سموم كشاورزي بر كيفيت و جمعيت ذخاير درياي خزر تاثير منفي مي‌گذارد. ورود فزاينده آلاينده ها از سوي اين كشورها به درياي خزر، اين دريا را در آستانه يك فاجعه زيست محيطي قرار داده است، به طوري كه خطرات آن به ويژه منافع كشور ما را ـ به دليل لطمه زدن به شرايط مناسب موجود رشد آبزيان مانند خاويار در آب هاي ايران ـ تهديد مي كند. به نوشته مجله اكونوميست در آخرين ماه سال 2003، دادگاهي در قزاقستان، بزرگترين سرمايه گذار در صنايع نفت در آسياي مركزي و قفقاز يعني تنگيزشورون اويل را به پرداخت 71 ميليون دلار غرامت به دليل تخريب محيط زيست در اثر انباشت ميليون ها تن سولفور در كناره خزر محكوم كرد. در مورد منابع آلودگي دريايي موارد زير را مي توان برشمرد: آلودگي ناشي ازمنابع مستقر در خشكي، آلودگي ناشي از حفاري در دريا، آلودگي ناشي از تخليه مواد زايد و سمي، تخليه زوايد اتمي كه خطرناك‌ترين اقدام به شمار مي آيد، آلودگي ناشي از كشتي ها، آلودگي ناشي از اتمسفر و حفاري و اكتشاف در بستر عميق درياها. حسين‌قلي باقراف وزير وقت محيط زيست و ذخاير طبيعي جمهوري آذربايجان، سي‌ام بهمن‌ماه 1386 با اشاره به فاضلاب خطرناك پالايشگاه‌هاي روسيه از در امتداد رودخانه ولگا گفت: بيشترين آلودگي درياي خزر از سوي روسيه انجام مي‌شود. در همين روز خبرگزاري غيردولتي نووستي جمهوري آذربايجان اعلام كرد : اكتشاف و استخراج نفت دليل اصلي آلودگي درياي خزر است. القار ولي‌زاده نويسنده اين گزارش اضافه كرد: با انجام اين كارها طي سال‌هاي اخير، آلودگي درياي خزر در نقاط مختلف 1/5تا 12برابر بيش از شاخص‌هاي تعيين شده است. وي با استناد به يك آمار بين‌المللي مبني بر اين كه در جريان استخراج نفت از منابع دريايي 0/1درصد نفت استخراجي به دريا نشت مي‌كند، نوشت: به اين ترتيب با استخراج سالانه 100ميليون تن نفت در درياي خزر كه براي سال 2015ميلادي برنامه ريزي شده ، ميزان آلودگي ناشي از آن صد هزار تن خواهد بود. تحقيق**1961**1599
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 677]
-
گوناگون
پربازدیدترینها