خليج فارس و درياي خزر

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: خليج فارس و درياي خزر
عباس ملكيہكشورهاي تازه استقلال يافته اتحاد جماهير شوروي در مرزهاي شمالي و درياي خزر كه از فرهنگ و تاريخ ديرپايي با تمدن ايراني برخوردار هستند از يك سو و همچنين كشورهاي كوچك تازه تاسيس شده در حاشيه عربي خليج فارس كه ادعاهاي واهي خود بر اراضي ايران در مرزهاي آبي و در مرزهاي خشكي را به كرات از طريق تريبون هاي رسمي خود اعلام كرده اند از سوي ديگر، موقعيت ويژه سياسي- امنيتي را براي ايران فراهم آورده اند. در خلاصه يي از اين مقاله سعي بر آن شده است تا به برخي از چالش ها و فرصت هاي موجود براي ايران از دو سمت درياي خزر و خليج فارس و همچنين نفوذ كشورهاي فرامنطقه يي بر سياست خارجي ايران در اين منطقه ها پرداخته شود كه در پي مي آيد.ايران كشوري است كه با بهره گيري از موقعيت ژئوپولتيك، وفور همسايگان كه در موقعيت هاي بحراني مي تواند عامل موثري در حفظ امنيت و ارتباطات كشور باشد و همچنين ساختار سياسي مناسب و تعدد گلوگاه هاي تصميم گيري در بخش سياست خارجي كشور، يك بازيگر مهم ميان منطقه يي مابين درياي خزر و خليج فارس است. فضاي جهاني كنوني فرصت هاي بسياري در اختيار ايران قرار داده است كه از جمله آنها مي توان به تقويت نقش منطقه يي ايران پس از حذف طالبان و صدام اشاره داشت. ايران مي تواند بازيگري فعال در سازمان هاي منطقه يي و بين المللي باشد. با توجه به عضويت ايران در اكثر سازمان هاي تخصصي بين المللي و صرف بودجه قابل توجه در اين زمينه كافي است كه سياست خارجي به استفاده بهينه از اين موضوع بپردازد.عضويت ايران در سازمان همكاري هاي شانگهاي به ايران امكان استفاده بيشتر از مزيت هاي آسيايي بودن را مي دهد. به اين معني كه ايران را به همكاري بيشتر با كشورهاي آسيايي سوق مي دهد و در تعاملات نزديك سه قدرت روسيه، چين و هند، ايران را نيز اضافه مي كند. تشنگي مفرط بازار رو به رشد چين و هند به انرژي هاي فسيلي به ايران فرصت حضور در بازار انرژي آسيايي را مي دهد و اين به معناي همپوشي بازار عرضه نفت و گاز با بازار تقاضا است كه اكنون در آسيا و با حضور ايران در حال اتفاق افتادن است. البته ايران با تهديدات و چالش هاي متعددي مواجه است. مهم ترين تهديد براي ايران حضور نظامي امريكا در كشورهاي همسايه ايران است. از ميان 15 همسايه ايران تنها در كشورهاي ارمنستان، تركمنستان و روسيه پايگاه هاي نظامي و امنيتي امريكا وجود ندارد. در عوض در كشورهاي نزديك به ايران و نه همسايه مستقيم مانند تاجيكستان، قزاقستان، قرقيزستان، يمن و گوادالوپ اين حضور به چشم مي خورد. دومين تهديد بالقوه براي ايران تغييرات ژئوپولتيك منطقه است. اگر عراق تجزيه شود يا فدراليسم به صورت مطلق در آن كشور اجرا شود اين موضوع پيامدهاي امنيتي و سياسي براي ايران دارد. برآمدن مجدد طالبان در برخي از ولايات افغانستان نيز از همين مقوله است. گسترش افراط گرايي در كشورهاي عربي و صدور آن به برخي از استان هاي مرزي ايران نيز از چالش هاي عمده ايران در منطقه است. ايران در صورتي كه در سياست خارجي خود به صورت پويا عمل نكند، ديگران فعال عمل مي كنند. ايران مي تواند پلي مابين دو منطقه مهم جهان يعني درياي خزر و خليج فارس باشد. درياي خزر نمادي از منطقه استراتژيك اوراسيا است و خليج فارس به عنوان دروازه يي به سوي خاورميانه و آسياي جنوب غربي است. در حالي كه خليج فارس بيشتر از 65 درصد منابع انرژي هيدروكربوري جهان را در اختيار دارد، درياي خزر با داشتن حدود 5 درصد از ذخاير ثابت شده نفت و گاز جهان اهميت كمتري ندارد زيرا انرژي حاصل در اين منطقه كاملاً از راه ها و گذرگاه هاي دريايي تحت تسلط امريكا به دور است. بر اين اساس شايسته است كه به بررسي راه هاي رسيدن به همگرايي و همكاري بيشتر بين كشورهاي حاشيه خليج فارس و درياي خزر به خصوص در زمينه انرژي و حمل و نقل پرداخته شود.ہ رئيس مركز مطالعات بين المللي درياي خزر در هجدهمين همايش بين المللي خليج فارس
شنبه 22 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 130]