آغاز دور جديد بازي سياسي با دروغ بزرگ آمريكايي ها شطرنج ديپلماتيك تهران-واشنگتن

واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: آغاز دور جديد بازي سياسي با دروغ بزرگ آمريكايي ها شطرنج ديپلماتيك تهران-واشنگتن
ويليام او. بيمن*
ديپلماسي ميان ايران و آمريكا وارد اولين مرحله شده است; دو طرف مثل دو شطرنج باز هستند كه اولين حركت خود انجام داده اند و منتظر حركت بعدي حريف نشسته اند. و البته به نظر مي رسد ايران حركت بهتري را انجام داده است. بازي نوزدهم جولاي (29 تير) آغاز شد، زماني كه سعيد جليلي، مذاكره كننده هسته اي ايراني با طرف هاي اروپايي و يك ديپلمات آمريكايي ديدار كرد; ويليام جي. برنز، معاون وزير امور خارجه ايالات متحده اولين آمريكايي بود كه بعد از بحران گروگان گيري 1979 با مقامات تهران چنين ديداري را برگزار مي كرد. حضور برنز در مذاكرات خشم شماري از نيروهاي ضدايراني را برانگيخت و باعث شد تعداد زيادي مقاله و اعلاميه عليه "تسليم شدن" به ايران منتشر شود و بازار اتهام زني هاي متقابل همچنان داغ است. روز پنجم آگوست، جان بولتون، سفير پيشين ايالات متحده در سازمان ملل -كه عقايد ضد ايراني اش بر كسي پوشيده نيست - مقاله اي خشمگينانه را با عنوان "وقتي ديپلمات ها گيج مي زنند، ايراني ها بمب مي سازند" در روزنامه وال استريت جورنال منتشر كرد. دولت بوش در وضعيت دشواري قرار گرفته بود; كاخ سفيد بايد هم از جنگ طلباني نظير بولتون يا ديك چني معاون ريس جمهور دلجويي مي كرد و هم به ديپلماسي فرصت مي داد. پس آنها تلاش كردند گفت و گو را نه به بحث در مورد موضوعات كليدي، كه به جنگ قدرت تبديل كنند، تا به جهان نشان دهند قدرت آن را دارند كه طرف مقابل را مجبور كنند كوتاه بيايد. پس دولت بوش بازي را با يك دروغ بزرگ آغاز كرد. پس از پايان گفت و گو رسانه ها و وزارت امور خارجه آمريكا اعلام كردند كه ايران براي پاسخگويي به پيشنهادهاي اروپا دو هفته زمان دارد. (جزئيات دقيق اين بسته پيشنهادي هنوز محرمانه مانده، اما بدون شك مشوق هاي گسترده تر تكنولوژيكي، اقتصادي و تجاري را در بر مي گرد.) اما چنين ضرب الاجلي وجود نداشت و آمريكايي ها آن را از خودشان ساخته بودند. با اين همه اين دروغ بزرگ به واشنگتن و رسانه ها اين فرصت را داد كه روز دوم آگوست (دوازدهم مرداد) اعلام كنند ايران "اولتيماتوم" را نپذيرفته است. روزنامه نيويورك تايمز البته دوم آگوست را "ضرب الاجل غير رسمي" توصيف كرد. در اين ميان خبرگزاري فرانسه از منوچهر متكي وزير امور خارجه ايران نقل قول كرد: "زباني كه ضرب الاجل تعيين مي كند براي ما غير قابل فهم است. همان طور كه گفته بوديم پاسخ مان را به آنها در كمتر از يك ماه اعلام كرديم; حالا نوبت آنهاست كه به ما جواب بدهند." حتي وزارت امور خارجه آمريكا هم بالاخره مجبور شد از ماجراي ضرب الاجل خيالي عقب نشيني كند. شان مك كورمك، سخنگوي وزارت امور خارجه، روز چهارشنبه 30 جولاي (9 مرداد) اعلام كرد كه اگر ايران به پيشنهادات غرب پاسخي ندهد با تحريم هاي تازه روبرو خواهد شد. او روز شنبه اما لحنش را در مورد ضرب الاجل تغيير داد و گفت: "روزها را نشمرده ام. به زودي فرا مي رسد." وقتي از مك كورمك پرسيدند كه واشنگتن چه زماني مشوق ها را كنار مي گذارد و طور ديگري ايران را به همكاري وادار مي كند جواب داد: "در حال حاضر قصد چنين كاري را نداريم." در نشست 19 جولاي اتفاق خاصي نيفتاد و به سختي آن را مي توان تقابل ديپلماتيك نام نهاد. به هر صورت ايراني ها در اين جلسه رويه ديپلماتيك سازنده تري را دنبال كردند. آنها به جاي پاسخگويي به ضرب الاجل ها و اولتيماتوم ها با مداومت خاصي تلاش كردند اختلافات شان را با اروپايي ها و آمريكايي ها حل كنند. و البته كاملا روشن است كه ايراني ها از "حق غيرقابل مذاكره شان" در توسعه صلح آميز انرژي اتمي كوتاه نمي آيند. در طرح ايران براي مذاكره كه با نام "مداليته براي مذاكرات جامع" به كشورهاي اروپايي ارائه شد 3 مرحله وجود دارد: گفت و گوهاي مقدماتي; تعيين جدول زماني گفت و گوها و سرانجام آغاز گفت و گوها; اقدامات عليه ايران بايد متوقف شود و زمينه هاي مشترك مورد بررسي قرار گيرد. مذاكرات; مذاكرات حقيقي كه از ديد ايراني ها دو ماه طول خواهد كشيد و البته طبق توافق طرفين اين زمان مي تواند افزايش يابد. ايران در اين طرح با تعليق غني سازي اورانيوم مخالفت كرده و بر اساس آن، در مرحله "مذاكره" با اثبات همكاري كامل ايران، پرونده از دستور كار شوراي امنيت خارج مي شود و كاملا به آژانس بين المللي باز مي گردد. اين يك برنامه كار معقول براي مذاكرات آينده است و نشان دهنده تلاشي واقعي از سوي ايران. اما در آن سوي ميدان آمريكا يا بلوف زده يا قدرت نمايي كرده و البته هيچ نتيجه اي هم نگرفته است. و همه اينها باعث نشد كه آمريكايي ها بعد از به پايان رسيدن "ضرب الاجل غيررسمي" تهديد را آغاز كنند. ايراني ها هم كمي بعد از آن به ياد غرب آوردند كه مي توانند تنگه هرمز را، كه دو سوم نفت خام اوپك از آنجا مي گذرد، ببندند. آنها موشك هاي جديدي را آزمايش كرده اند و براي آغاز مذاكراتي كه مي پسندند برنامه خودشان را دارند. اين روش خاص ايران واشنگتن را واقعا گيج كرده است. و مسئله اينجاست كه ممكن است واشنگتن آنقدر خسته و نااميد شود، كه ميز مذاكره را واژگون سازد.
* استاد مردم شناسي دانشگاه مينه سوتا و رئيس بخش خاورميانه انجمن مردم شناسان آمريكا; نويسنده كتاب "زبان، منزلت و قدرت در ايران"
شنبه 19 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابتکار]

[مشاهده در: www.ebtekarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 190]