ورزش درماني در بيماران سرطاني

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: درمان- حمزه بهارلوئي:
يكي از عوارضي كه بعد از عمل جراحي در افراد مبتلا به سرطان ايجاد مي‌شود، ادم‌لنفاوي است.
در اين حالت دست يا پاي مبتلا متورم و بزرگ مي‌شود. بيمار به سختي مي‌تواند آن را حركت دهد و در نتيجه در فعاليت‌هاي روزمره كمتر از آن استفاده مي‌كند. حتي ممكن است باعث سختي و شكننده شدن پوست شود و خطر عفونت را نيز به‌دنبال داشته باشد

.يكي از راه‌هاي درمان ادم لنفاوي تمرين‌هاي ورزشي است. تمرينات ورزشي با حركت دادن مايع لنفاوي از جمع شدن آن در يك محل جلوگيري مي‌كند و باعث كاهش ادم و بهبود عملكرد اندام مبتلا مي‌شود. اين شيوه درماني مبتني بر اصول زير است:

انقباض عضلات باعث مي‌شود تا روي عروق لنفاوي به‌صورت مستقيم فشار وارد شود و مايع لنفاوي به بالا پمپ شود.

ورزش با كاهش كم تحركي بافت نرم و مفصل، از وضعيت‌هاي ساكن اندام و بي‌حركتي لنف جلوگيري مي‌كند.

ورزش با تقويت عضلات و جلوگيري از تحليل رفتن آنها باعث افزايش نقش آنها در پمپ كردن مايع لنفاوي مي‌شود.

به وسيله ورزش مي‌توان ضربان قلب و جريان خون را افزايش داد و در نتيجه جريان لنفاوي را نيز بيشتر كرد.

تمرينات از يك ترتيب خاص پيروي مي‌كنند‌ ابتدا بايد لنف باقي مانده در بافت‌هاي مركزي‌تر، مانند تنه را تخليه كرد و سپس به سراغ قسمت‌هاي انتهايي تر، مانند انگشتان رفت.

انجام تمرينات ورزشي در حالي كه بانداژ‌هاي فشاري نيز پوشيده شده است، نسبت به حالتي كه بيمار حين ورزش از پوشش‌هاي فشاري استفاده نمي‌كند، بيشتر باعث بازجذب پروتئين و افزايش جريان مايع لنفاوي مي‌شود.تمرينات ورزشي كه باعث كاهش ادم مي‌شوند شامل تنفس عميق، رها‌سازي‌ ، انعطاف پذيري، تقويت عضلات، بهبود وضعيت قلبي تنفسي و همچنين تمرين‌هاي تخليه‌كننده ادم است.

تنفس عميق و تمرينات رها‌سازي‌ (ريلكسيشن)

در تمام زمان انجام تمرينات ورزشي تنفس عميق انجام دهيد. پايين رفتن ديافراگم هنگام يك دم عميق و انقباض عضلات شكم هنگام يك بازدم كنترل شده قوي، به حركت مايع لنفاوي كمك مي‌كند. تغييرات در فشار داخل شكم و قفسه سينه به شكل يك پمپ ملايم عمل كرده و مايعات درون عروق لنفاوي مركزي را به سمت وريد‌هاي گردن هدايت مي‌كند.تنش عضلات و انقباض بيش از حد آنها نيز باعث محدوديت حركتي و جمع شدن مايع لنفاوي مي‌شود. انجام تمرينات رها‌سازي‌ ابتداي هر جلسه به كم شدن اين تنش كمك مي‌كند. تنفس عميق جزء مهم تمرينات رها‌سازي‌ است.

تمرينات انعطاف‌پذيري

از تمرينات كششي ملايم كه توسط خود فرد انجام مي‌شود، براي به حداقل رساندن كم تحركي مفاصل و بافت نرم استفاده مي‌شود. اين تمرينات به‌ويژه ابتداي اندام‌هاي بدن مانند شانه يا لگن‌ كه با وضعيت‌هاي ايستا و جمع شدن لنف ارتباط دارد، كاربرد دارند.

تمرينات افزايش‌دهنده قدرت و تحمل عضلات

هر دو نوع تمرين ايزومتريك (تمريناتي كه در آنها عضلات فقط منقبض مي‌شوند ولي انقباض عضلاني باعث حركت اندام نمي‌شود.) و ديناميك (تمريناتي كه عضلات منقبض مي‌شوند و انقباض عضلاني باعث حركت اندام مي‌شود.) و به كار بردن انواع مقاومت‌ها مانند مقاومت دستي، وزنه، كش و... براي بهبود وضعيت فرد مناسب هستند. البته بايد تمرينات را با شدت كم شروع كرد و همچنين مقاومت و تكرار تمرينات به‌تدريج افزايش داد. چه ادم لنفاوي
ايجاد شده باشد و چه نشده باشد، بررسي دقيق محيط اندام و كيفيت پوست براي تعيين شدت مناسب تمرينات ضروري است. تأكيد تمرينات بايد بر افزايش قدرت و تحمل عضله‌هايي باشد كه به حفظ وضعيت صحيح بدن كمك مي‌كند و يا باعث پمپ كردن لنف مي‌شوند.

تمرينات بهبود‌دهنده وضعيت قلبي عروقي

ورزش‌هايي مانند شنا، دوچرخه‌سواري و پياده روي باعث افزايش گردش خون و تحريك جريان لنفاوي مي‌شوند. 30دقيقه ورزش هوازي كامل‌كننده تمرينات تخليه‌كننده لنف است. در هنگامي كه ادم لنفاوي وجود دارد، شدت تمرينات بايد به حدي باشد كه ضربان قلب از 40 تا 50 درصد ضربان قلب هدف تجاوز نكند. هنگامي كه ادم لنفاوي كاهش پيدا كرده باشد و مانع ديگري نيز براي ورزش كردن فرد وجود نداشته باشد، مي‌توان ضربان را تا 80 درصد ضربان قلب هدف افزايش داد. ضربان قلب هدف در هر فرد برابر با 80 تا 85درصد حداكثر ضربان قلب مجاز با توجه به وضعيت جسماني اوست.

تمرينات تخليه‌كننده لنف

تمرينات تخليه‌كننده لنف كه اغلب تمرينات پمپ‌كننده نيز ناميده مي‌شوند، مايع لنفي را درون كانال‌ها حركت مي‌دهند. اين تمرينات از يك ترتيب خاص پيروي مي‌كنند تا مايع را در نقاطي كه جمع شده به حركت در بياورند. به‌طور كلي، تمرينات ابتدا در نواحي مركزي‌تر مانند تنه انجام مي‌شود تا عروق آنجا را تخليه كند و سپس در نواحي انتهايي اندام‌ها مانند انگشتان انجام مي‌شود تا لنف به عروق مركزي منتقل شود. در بيشتر اين تمرينات اندام متورم بايد بالا برده شود. انجام ماساژ حين تمرينات باعث سرعت بخشيدن به تخليه لنف مي‌شود. اين تمرينات همچنين تحرك اندام متورم را حفظ مي‌كنند.در هنگام انجام اين تمرينات نكات زير را در نظر داشته باشيد:

از پوشش‌هاي فشاري مانند بانداژ يا لباس‌هاي مخصوص اين كار استفاده كنيد.قبل از شروع تمرينات تخليه‌كننده لنف، تكنيك‌هاي رها‌سازي‌ را انجام دهيد.

تمرينات را با يك ترتيب خاص انجام دهيد.

حركات را به‌صورت تكراري و آرام انجام دهيد، به‌طوري كه هر حركت 1 تا 2 ثانيه طول بكشد. همچنين خودتان اندام را حركت دهيد و براي حركت دادن آن از كسي كمك نگيريد.
در هنگام انجام تمرينات پمپ‌كننده در قسمت‌هاي انتهايي اندام، اندام متورم را بالاتر از سطح قلب قرار دهيد.

همزمان با انجام حركات، تنفس عميق نيز انجام دهيد.

ابتدا حركات را با تكرار كم شروع كنيد و سپس به‌تدريج تعداد تكرار را افزايش دهيد تا باعث خستگي بيش از اندازه شما نشود.

تمرينات نبايد باعث بروز درد در اندام متورم بشود. درصورت احساس درد، بايد شدت تمرين را كاهش داد.

انجام ماساژ همزمان با تمرين باعث افزايش سرعت تخليه لنف مي‌شود.

راستاي مناسب بدن را هنگام انجام تمرينات حفظ كنيد.

در تمرينات تقويتي از وزنه‌هاي سبك شروع كنيد تا باعث خستگي بيش از اندازه شما نشود.بعد از تمرين 30 دقيقه استراحت كنيد و اندام متورم را بالا نگه داريد. در طول هفته زمان‌هايي را به انجام ورزش‌هاي هوازي اختصاص دهيد. 30 دقيقه دوچرخه‌سواري يا راه رفتن در هر جلسه براي شما مفيد خواهد بود. به دقت مراقب علائمي مانند قرمزي يا افزايش تورم اندام باشيد. بروز هر كدام از اين علائم، نشان‌دهنده بيش از اندازه بودن شدت تمرينات است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 184]