رييس نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها: دانشجويان دماسنج واقعي نظام هستند

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: رييس نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها: دانشجويان دماسنج واقعي نظام هستند
اشاره: جريان هاي دانشجويي طي سه دهه پس از پيروزي انقلاب اسلامي همواره با فراز و نشيب هايي در صحنه هاي مختلف حضور داشته اند، در دوره هاي اخير هم شاهد حضور جدي اين قشر در عرصه هاي سياسي - اجتماعي كشور بوده ايم؛ با توجه به ويژگي هاي خاص دانشگاه طبيعتاً انتظار مي رود كه بخشي از نخبگان سياسي ما در دانشگاه ها تربيت شوند، تحقق اين مهم مستلزم اين است كه فضاي حاكم در دانشگاه ها فضايي سالم و به دور از
سياست زدگي باشد؛ در اين زمينه «شبكه خبر دانشجو » گفتگويي را با حجت الاسلام و المسلمين محمديان رييس نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها انجام داده كه در ذيل تقديم خوانندگان محترم مي شود.
¤¤¤
¤ مقام معظم رهبري در ديدار با دانشجويان، مجددا بحث مهم مطالبه گري را مطرح فرمودند و از دانشجويان خواستند تا همواره روحيه مطالبه گري خود را حفظ كنند؛ اين روحيه مطالبه گري دانشجويان را در شرايط كنوني چطور ارزيابي مي كنيد و آيا اين ايده كه از سوي برخي افراد مطرح مي شود كه جنبش دانشجويي امروز مطالبه گر نيست و با يك نوع انفعال و ركود سياسي مواجه شده است را تاييد مي كنيد؟
حجت الاسلام محمديان: واقعيت امر اين است كه دانشجو به علت ويژگي جوان بودن، نشاط و آرمانگرايي و اميدوار به آينده بودن حتماً مطالبه گر هم خواهد بود؛ مطالبه گر به اين معني كه وقتي كسي احساس تعلق به كشور خود دارد آينده آن كشور نيز براي او اهميت دارد، عزت و پيشرفت كشور براي وي جزو اولويت هاي اول محسوب مي شود و احساس مي كند كه در آينده اي نه چندان دور بناست كه بخشي از اين كشور را اداره كند، طبعاً در درونش احساس مي كند در زمينه هايي كه در آنها داراي تخصص هست، كنجكاو شود و نظرات خود را بيان و به گوش مسئولان برساند، جريانات دانشجويي و فضاي دانشگاهي ما همين گونه است به دليل اينكه انقلاب اسلامي يك موقعيت خوبي را براي ملت و جوان ها ايجاد كرده و احساس تعلق خاطر نسبت به كشور، آينده و آرمان هاي نظام و انقلاب در جوان هاي ما ايجاد شده است كه گاهي بي تاب و بي قرار
مي شوند كه اين را بايد لطف الهي بدانيم، به نظر من بدترين شرايط براي دانشگاه هاي ما زماني است كه دانشجوي ما جمله «به من چه» را بر زبان بياورد و يا سكوت كند.
اگر دانشجويان بخش هاي مختلف سياسي، اقتصادي و اجتماعي جامعه را نقد كنند و به چالش بكشانند فرصتي براي همه مسئولان ايجاد مي شود تا در جهت برطرف نمودن موانع، نواقص و خواست هاي بر حق دانشجويان حركت كنند اما در پاسخ به اينكه چقدر ما اين فضا را در دانشگاه ها مي بينيم، احساس من اين است كه دانشگاه هاي ما به يك فضاي اعتدال رسيده اند، فضاي اعتدال به اين معني كه خواسته يا ناخواسته حركت ها در مقطعي بسيار تند شد، لازمه تند شدن حركت ها، كند شدن هست؛ به نظر من ما از هر دو فضاي تند و كند عبور كرده ايم، و الحمدلله در موقعيت و فضايي اعتدالي به سر مي بريم و نشاط فرهنگي و سياسي را ما در سال جديد تحصيلي در دانشگاه هايمان شاهد هستيم كه اميدواريم به دليل فضاي اعتدال و نيز انتخاباتي كه در پيش رو داريم طي ماه هاي آينده شاهد نشاط و شادابي بيشتري در محيط دانشگاه ها باشيم.
من با آن ديدگاه كه فضاي كنوني دانشگاه را فضاي ركود و رخوت مي داند موافق نيستم اما با آن ايده آل مورد نظر فاصله داريم براي اينكه دانشگاه هاي ما بيشتر از ظرفيت كنوني امكان فعاليت فرهنگي و سياسي دارند.
¤ مقام معظم رهبري پس از اينكه بحث مطالبه گري را اشاره فرمودند جمله ديگري داشتند كه منظور ما از مطالبه گري دانشجو صرفاً اين نيست كه دانشجويان ما طلبكار باشند و يا صرفاً شعار بدهند بلكه دانشجويان بايد خودشان وارد عمل شوند؛ تحليل شما از اين سخن چيست و آيا به نظر شما دانشجويان توانسته اند وارد عمل شوند و آيا زمينه را بر حضور دانشجويان فراهم مي بينيد؟
حجت الاسلام محمديان: يك زماني هست كه انسان با دشمن مواجه مي شود، هر فردي كه با دشمن مواجه است هر نقطه قوتي كه در او مي بيند سعي مي كند آن را نقطه ضعف او معرفي كند، اين نظر در مواجهه با دشمن نظريه درستي است اما در داخل نظام به واسطه ظهور انقلاب و نظام مردمي و مردم سالاري واقعي كه رخ داده است و مسئولان دلسوزان كشور هستند، نگاه در اينجا اين نيست كه نقاط قوت را ما نقاط ضعف ببينيم بلكه بايد نقاط قوت را به صورت واقعي و در جاي خود مشاهده كنيم اما اين نقاط قوت نبايد حجابي باشد كه ما نتوانيم نقاط ضعف خود را تحليل كنيم و به سراغ رفع آنها نرويم اين جمله كه مقام معظم رهبري فرمودند: «مطالبه گري فقط طلبكاري نيست» به نظر مي رسد كه منظور اين است كه بايد نقاط قوت را هم ببينيم.
نقاط قوتي كه در نظام ما وجود دارد افتخار آن براي يك يا دو نفر نيست بلكه براي همه اين ملت است، درست است كه امروز مسئولي مي آيد و گزارش كاري را از موفقيت ها ارائه مي دهد، اين موفقيت هاي آن مسئول نيست بلكه موفقيت هاي ملت است؛ لذا اگر ما به نقطه قوتي مي پردازيم در حال نشان دادن افتخارات ملت مان هستيم و سعي داريم اميد و نشاط بيشتر شود؛ اما نكته اصلي اين است كه در كنار واقعيت هاي موجود و افتخارات ملت، دانشجويان ما بايد نقاط ضعف را زودتر از ديگران ببينند و البته نگاه به نقطه ضعف هم دو نوع است، يك نوع نگاه اين است كه ما به دنبال عيب جويي هستيم و مي خواهيم نكته اي پيدا كنيم و در معادلات سياسي طرف سياسي خودمان را با آن بكوبيم، قطعاً اين نوع عيب جويي موجب رشد افرادي كه چنين رويه اي را در پيش مي گيرند، نمي شود و نوع ديگر نگاه به نقطه ضعف مثل پزشكي است كه سعي دارد، نوع بيماري مراجعه كننده را با انواع سؤالات بفهمد و به دنبال درمان آن باشد.
انتظار ما از دانشجويان اين است كه در خصوص مقوله نقطه ضعف رويكرد دوم را در پيش بگيرند كه انصافاً هم غالباً چنين بوده است؛ خلاصه اينكه اگر ما حسني داريم مال همه ماست و اگر عيبي هم داريم براي جمع ماست.
مسائل كلي نظام براي ما مهمتر از خوش آمدن و يا خوش نيامدن فرد يا گروه خاصي است؛ براي همين دانشجويان بايستي مسائل و نقاط ضعف را مطرح و در جهت رفع آنها بكوشند؛ دانشجويان ما با توجه به جواني و سرشت پاكشان هنوز آلوده مسائل دنيوي نشده اند و لذا روحيه توجيه گري، محافظه كاري و سازش كاري را ندارند براي همين سرمايه عظيمي هستند كه سريع مي توانند نقاط ضعف را پيدا كنند؛ البته اين انتظار از دانشجو وجود دارد كه ضمن اينكه انتقاد را مطرح مي كند پيشنهاد مناسب را هم درباره آن موضوع طرح و ارائه نمايد.
خلاصه كلام اينكه در هر حال دماسنج واقعي نظام دانشجويان هستند كه بايد نشان دهند ما در چه جايگاه و موقعيتي قرار داريم، آيا واقعاً وضعيت مان مطلوب است؟ چقدر نزديك به وضعيت مطلوب هستيم؟
لذا مسئولان در اين زمينه رسالت سنگيني بر دوش دارند و بايد به مجموعه جوان ها فرصت دهند تا آنان دغدغه هاي دروني خود را به مسئولان منتقل كنند.
¤بعضي ها اين ايده را مطرح مي كنند كه جنبش دانشجويي با نوعي خلأ تئوريك مواجه است و نمي داند براي اين حركت رو به جلو از چه تئوري هايي استفاده كند؛ آيا ايده خلأ تئوريك را مي پذيريد؟
حجت الاسلام محمديان: نگراني از اينكه خلأ ايجاد بشود وجود دارد و اگر ما به طور جدي در اين خصوص كار نكنيم خلأ پيش مي آيد، البته ما در خلأ زندگي نمي كنيم؛ تئوري هاي ديگري كه از پيشتيباني قوي برخوردار هستند چه بسا داري انحراف باشند و جاي تئوري هاي درست را بگيرند، خلأ به اين معني اتفاق مي افتد؛ هر جرياني در تقابل با جريانات ديگر به سمت مطالعات عميق تر مي رود، وقتي نقطه مقابل قوي نباشد جريانات عادي ما هم حركتشان، شتاب دار و عميق نخواهد بود.
مدتي است كه به دليل عدم وجود رقيب جدي در عرصه هاي فكري و كلاً در مباحث فكري دنيا، نيروهاي متدين و مذهبي خيلي انگيزه جدي براي پاسخ دادن به رقيب و عميق كردن مطالعات خودشان پيدا نمي كنند از اين جهت نگراني هايي وجود دارد؛ اما اينكه الان بگوييم خلأ تئوريك داريم من به چنين اعتقادي نرسيده ام براي اينكه مباني اسلام به روز و به شكل آرمان خواهانه وجود دارد؛ بحث مهدويت و نگاه به آينده به قدري افق را اميد بخش و روشن نموده كه خيلي ازسؤالات را در دنياي امروز پاسخ مي دهد، آن پاكدامني، كنترل مسائل نفساني و شهواني كه در جامعه ما بسيار مهم و ارزشمند است خودبخش بسياري از فضاي شخصيتي و روحي افراد را مي تواند پر كند.
نگاه هاي توحيدي، نگاه عدالت طلبي در جامعه و نگاه هاي انساني كه در آحاد جامعه وجود دارد، همگي به نوعي خلأ ها را پر نموده است اما باز هم نگراني وجود دارد به اين معني كه ما در بحث معرفتي عميق هميشه بايد افق هاي ديگر را هم ببينيم كه ممكن است فردا براي ما سؤال واقع شود، ولي اين را قبول داريم كه مطالعات عميق در جريانات دانشجويي ما كم شده است.
برنامه ريزي هاي خوبي در خود تشكل ها طراحي مي شود و در خود نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها نيز برنامه ريزي هاي خوبي در اين زمينه وجود دارد تا اين خلاء هايي كه نگراني آن وجود دارد را نگذاريم پديد بيايد؛ واقعاً شرايط امروزه ما به گونه اي است كه مطالب عميق تري از دين را مي توانيم در شرايطي آرامي مطرح كنيم، هم در رابطه با نگاه هاي معرفتي ديني و هم بحث هاي سياسي عميق از نگاه و منظر دين و هم خلأ هايي كه امروز در دنيا براي بشر به وجود آمده است، دين اسلام مي تواند پاسخ هاي بسيار خوبي براي آنها داشته باشد.
¤ بعد از انقلاب ما شاهد يك تحول ساختاري در نظام دانشگاهي هستيم، نظام ديني بر دانشگاه ها حاكم مي شود، گروه هاي توده اي، كمونيست، سكولار و ليبرال به حاشيه رانده مي شوند و نيروهاي مذهبي در اكثريت قرار مي گيرند، چه مي شود كه از درون چنين فضاي ديني و مذهبي افرادي بيرون مي آيند كه البته اندك و محدود هستند ولي كليت نظام جمهوري اسلامي را زير سؤال مي برند و يكباره از دامان كشور خارج شده و به غرب پناهنده مي شوند و عليه نظام و كشور سخن پراكني
مي كنند؛ ريشه اين مسائل چيست؟
حجت الاسلام محمديان: پاسخ به اين سؤال جواب بسيار طولاني نياز دارد، اما چند نكته را به طور خلاصه عرض مي كنم، اولاً جريان دانشگاهي ما جريان سالم و رو به رشدي بود؛ وقتي من تشبيه مي كنم مي گويم مثل باغ گلي است كه حتماً چند تا خار هم داخل آن پيدا مي شود، كسي نمي توانيد به دليل وجود چند تا خار اهميت باغ گل و ارزش آن را زير سؤال ببريد اما مواردي هم پيش مي آيد كه سنخيتي با فضاي دانشگاه هاي ما و مباحثي كه در دانشگاه اسلامي پيگيري مي شود، ندارد.
نكته اول اين است كه ما ساختارها را عوض كرديم ولي ساختار آموزشي و محتوايي دانشگاه چندان تغييري نكرده است و عمده علومي كه در دانشگاه ها ارائه مي شود تقريباً همان علومي است كه در فرهنگ هاي غيرديني توليد و تدوين شده و گاهي در تقابل با دين مي باشد البته در كشور ما با آن شدت و حدت نيست اما بالاخره اين علوم ترجمه اي هستند گر چه در بخش هايي هم دانشمندان ما وارد شده اند و نمي خواهيم از ارزش كار آنها بكاهيم.
در بخش آموزشي هنوز عمدتاً مصرف كننده رسمي محتواهايي هستيم كه در دنيا توليد مي شود؛ حداقل آن اين است كه با نگاه هاي غيرديني است و گاهي هم در آن جايي كه توليد مي شود با نگاه تقابل با دين است و البته اين اصلاح بايد توسط خود دانشگاهيان انجام گيرد، امروز ما اساتيد واقعاً ارزشمندي در دانشگاه ها داريم كه مي توانند وارد ميدان شوند و اصلاحات لازم را انجام دهند اين به معني ارتقاء علومي است كه در دانشگاه ها ارائه مي شود.
نكته دوم اين است كه ما در دانشگاه ها با انسان سر و كار داريم، دانشگاه محيط آزادانديشي است و افراد به راحتي مي توانند نظرات خود را بيان نمايند در چنين فضايي انسان ها ديدگاه هاي خود را به راحتي و آزادانه ابراز مي كنند و طبيعتاً ديدگاه هاي موافق و مخالف در كنار هم مي نشينند و به تبادل آراء و افكار مي پردازند، اين از جمله ويژگي هاي خوب دانشگاه هاي ما است.
اما در خصوص اينكه عده اي جزو خانواده انقلاب بودند و جدا شدند چند نكته را بايد عرض كنم، گاهي در خانواده انقلاب بودن به معني اين نيست كه فرد از جهت ديدگاه، حتماً ديدگاه عميقي دارد و يا مطالعات زيربنايي از جهت اعتقادي داشته است؛ ممكن است افرادي از اين جهت ضعف داشتند و در محيط هايي قرار گرفتند كه مطالعات اندك شان پاسخ گو نبوده است، اما عده اي هم هستد كه به طور سنتي مذهبي بودند و به صورت سنتي وارد نيروهاي ارزشي شدند و چون مطالعات عميقي نداشتند و با مباني اصلي دين و جوهر دين آشنا نبودند در شرايطي قرار گرفتند كه نمي توانستند پاسخ گوي شبهات باشند و لذا تغيير رويه و روش دادند.
علاوه بر اين انسان گاهي حق را كاملاً مي فهمد و اما به دليل اينكه با منافع و ميل و نفس او سازگار نيست آن را زير پا مي گذارد؛ خداوند مي فرمايد: « كساني حقيقت را انكار مي كنند اما يقين دارند اين حق است» بالاخره اينها وجود دارد، اينها چيزهايي نيست كه در خلأ باشد در عالم واقع هم كساني وجود دارند كه به دليل اينكه نمي توانند ميل هاي نفساني خود را ناديده بگيرند به حق پشت پا مي زنند و شهرت طلبي و
جاه طلبي شخصيت آنان را كاملاً تسخير مي كند.
بعضي ها به خاطر اينكه يك راديو بيگانه مصاحبه آنها را پخش كند، يا در يك مجموعه خارج از كشور مورد تقدير قرار گيرند و يا اينكه يك وعده بورس در يك كشور غربي به آنها داده شود، ممكن است بسياري از مواردي را كه حق مي دانند از آن عدول كنند.
نكته آخر در اين خصوص سرمايه گذاري كساني است كه رسماً اعلام مي كنند ما مي خواهيم نظام جمهوري اسلامي را ساقط كنيم و در مجلس شان براي اين منظور بودجه تصويب مي كنند، طبعاً آنها به دنبال آدم هايي هستند ضعيف النفس، فاقد بنيان هاي قوي فكري و حريص مال و عنوان؛ لذا اگر در دانشگاه ها چنين افرادي را پيدا كنند خيلي برايشان مغتنم است زيرا عنوان دانشگاه در جامعه ما عنوان مهمي است اما باز هم تاكيد مي كنم تعداد چنين افرادي اندك است كه نمي توان آنها را با جريان دانشگاه و حركت هاي خوبي كه ما در دانشگاه ها داريم، مقايسه كنيم.
¤ آيا در دانشگاه هاي ما مراكزي وجود دارد كه واقعاً مباني انقلابي و ديني دانشجويان ورودي را پرورش دهد و آنها را با معارف اسلامي آشنا كند و در برابر هجمه هاي جريانات غير ديني، التقاطي و ارتجاعي حفظ نمايد؟
حجت الاسلام محمديان: با اينكه دانشگاه ها مهد علم است ولي بحث نخبگان علمي تازه در حال شكل گيري است، حدود يك سال است كه حركت خوبي در اين خصوص شروع شده است؛ با وجود اينكه مقام معظم رهبري سال ها پيش در اين خصوص تذكرات مهمي را بيان فرموده بودند، ولي اين كار، تازه در حال شكل گيري است.
دانشگاه محل و فضاي كار سياسي هم هست و اعتقاد داريم دانشگاه بايد محل كار سياسي باشد، طبيعي است كه به نخبه سياسي در كنار نخبه علمي در دانشگاه نياز داريم؛ انقلاب اسلامي در ابتداي پيروزي خود به قدري داراي شتاب بود و درگيري هاي فراواني در آن رخ داد كه مقداري تامل و درنگ در بحث نخبه پروري علمي قابل گذشت بود ولي امروز تاخير بيش از اين روا نيست.
بسياري از مسئولان كشور عمده تجربه خود را از دوره دانشجويي كسب كردند، ياد گرفتند و تجربه اندوختند ولي اين حركت نظام مند نبوده است اما امروزه فكر مي كنم دانشگاه هاي ما به اين بلوغ رسيده اند كه نخبه پروري سياسي را هم ساماندهي كنند و ما بايد در گام اول تلاش كنيم كه نخبگان سياسي را شناسايي نمائيم.
افراد زيادي در زمينه سياسي كار مي كنند، شناسايي كساني كه استعداد سياسي دارند و مي توانند نخبه سياسي باشند در گام اول و در گام دوم بستر سازي براي به فعليت رسيدن استعدادهاي سياسي بايد مورد توجه قرار گيرد.
كارگاه هاي آموزشي، اردوهاي آموزشي، سير مطالعاتي، ميزگردها و انواع فعاليت هاي فكري از جمله امكانات و بسترهايي است كه دانشگاه مي تواند براي پرورش استعدادهاي سياسي در نظر بگيرد.
گام سوم اين است كه ما آزمايشگاهي را فراهم كنيم تا اين استعدادهاي سياسي خود را بروز دهند و سياسي بودن را تمرين كنند يعني وارد تحليل واقعي مسائل و معادلات سياسي شوند؛ بخش سخت كار همين بخش سوم است كه انتظار مي رود افراد دلسوز جامعه به آن توجه بيشتري داشته باشند.
اگر مي خواهيم جاي ما را كساني بگيرند كه از ما بهتر عمل كنند بايد در بخش سياسي و فرهنگي به كساني كه دغدغه و توانايي بيشتري دارند و در دانشگاه ها در دسترس هستند، ميدان بدهيم تا اگر بناست اشتباه كنند همين جا اشتباه كنند، اگر كسي قرار است زمين بخورد در اينجا زمين بخورد تا بتواند بلند شود و اگر خداي نكرده فردا كسي در زمان مسئوليت زمين بخورد علاوه بر اينكه خودش زمين مي خورد بسياري از بخش هاي نظام را نيز با چالش مواجه مي كند، لذا دانشگاه محلي است براي تمرين؛ البته دانشجو اين را مي خواهد و ما مسئولان بايد چنين بستري را برايشان فراهم كنيم و تحمل خودمان را بيشتر كنيم.
گام آخر اين است كه ضمن اينكه بانك اطلاعاتي از اين نيروها داشته باشيم بايد در نظام نيز طوري ساختار تعريف شود كه از اين نيروها در جاهاي مختلف استفاده شود؛ واقعاً دانشجويي كه چند سال در دانشگاه تجربه آموخته و در اين ميدان تمرين كرده است بايد در نظام استفاده شود و بهترين سرمايه هاي مردم اين جوان ها هستند.
دوشنبه 24 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 240]