قانون جدید مهریه (سال 1403) مهریه 14 سکه، مطالبه مهریه و قوانین جدید

بر طبق گفته بسیاری از صاحب نظران، ازدواج جز مهم‌ترین تصمیمات یک نفر در طول عمرش محسوب می‌شود. جدای از آن تأکید بر ازدواج به عنوان امری پسندیده در باورها و سنت‌های ایرانی اسلامی به وضوح قابل بیان است. یکی از مقوله‌های مهم در ازدواج موضوع مهریه است. مهریه به مالی گفته می‌شود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح اسلامی به زن خود می‌پردازد یا مکلف به پرداخت آن می‌شود. اهمیت موضوع مهریه و چارچوب‌های بیان شده در دین اسلام، سبب وضع قوانین متعددی بوده که ایجاد چالش‌های زیادی را برای عصر کنونی رقم زده است. باید گفت که قوانین مهریه اخیراً شامل تغییرات ویژه‌ای شده که در ادامه این مطب قصد بیان و برسی آن را داریم، پس تا انتها همراه ما باشید.

چگونگی قوانین جدید مهریه

چندین قانون را می‌توان ذکر نمود که اخیراً در مسئله مهریه دستخوش تغییر شده‌اند.

زندانی شدن بابت مهریه

شاید بارها به گوشتان خورده یا از نزدیک مهریه‌های سنگین و در پی آن به زندان افتادن مردان را لمس کرده باشید. قوانین قبلی مالیات به طریقی بود که درصورت تقاضای مهریه و عدم پرداخت آن مردان به راحتی راهی زندان می‌شدند. چه بسا افراد زیادی که به همین شکل و با همین عدم پرداخت مهریه به زندان افتادند.

اما قانون جدید چه می‌گوید؟ با استناد بر قانون جدید مرد تنها در حالتی روانه زندان می‌شود که اموال مورد نیاز را داشته اما از پرداخت مهریه، امتنا کند.

مهریه بیش از صد و ده سکه

شاید تصور اشتباهی که از این قانون در ذهن‌ها به وجود آمده است این بود که یک زن تنها توان این را دارد که صد و ده سکه مهر خود بکند. باید گفت اساساً این یک تصوری غلط بوده زیرا این قانون از این جهت است که امکان بازداشت مرد در صورت پرداخت 110 سکه دیگر میسر نیست و اگر مهریه زن و شوهر بیشتر از صد و ده سکه باشد و مرد توان مالی پرداخت آن را داشته باشد، ملزم به پرداخت آن بوده اما بیشتر از صد و ده سکه حبس و زندانی ندارد.

درخواست مهریه از طریق اجرای ثبت

بخش دیگری از قوانین جدید مهریه، درخواست از طریق اجرای ثبت می‌باشد. با رشد روز افزون درخواست طلاق و مهریه در دوران عقد و در ادامه آن شلوغی دادگاه‌ها، قوانین جدید مربوط به مهریه تصویب شد. این قانون به این شکل است که زوجه مطالبه مهریه خود را از طریق اداره ثبت باید انجام دهد. از نکات مثبت این جریان می‌توان به خلوت‌تر شدن دادگاه‌ها و همچنین بالا رفتن سرعت رسیدگی و پرداخت مهریه از طریق زوج شد.

مهریه عندالاستطاعه جایگزین مهریه عندالمطالبه

 در قانون جدید، مهریه از عندالاستطاعه به عندالمطالبه تغییر یافت. تفاوت اصلی قانون جدید مهریه عندالمطالبه با مهریه عندالاستطاعه در این می‌باشد که در مهریه عندالمطالبه مرد ملزم به پرداخت مهریه شده و نسبت به پرداخت آن موظف است. اما برای مهریه عندالاستطاعه نیاز است ناتوانایی مرد در پرداخت مهریه ثابت شود. عندالاستطاعه مربوط به زمان عقد است که در سند ازدواج ذکر می‌شود و طبق آن تا زمانی که زوج توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، زوجه نمی‌تواند آن را وصول کند.

قانون مالیات بر مهریه

اما این پایان ماجرا نیست و خبرهای جدیدی حاکی از این بوده که بزودی قرار است مبلغی تحت عنوان مالیات بر مهریه از زن و شوهر برای ثبت سند ازدواجشان دریافت کنند.

اولین باری که موضوع مالیات مهریه و مشخص کردن نرخ آن بر مهریه‌های سنگین، در سال ۱۴۰۳ مطرح شد. البته که این قانون هنوز به تصویب نهایی و مرحله اجرا نرسیده است، اما، با توجه به اجرای طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و مهریه، طرح اخذ مالیات مهریه از سمت مهریه‌های سنگین، به طور رسمی آغاز خواهد شد، در همین بخش قصد داریم به توضیح تمامی نرخ‌های مشخص شده به همراه مثال پرداخته و شما را از چگونگی معافیت مالیات بر مهریه آگاه کنیم.

تا ۱۴ سکه؛ معافیت مالیاتی مهریه

با توجه به قانون، اگر مقدار مهریه تا سقف ۱۴ سکه باشد، زوجین معاف از پرداخت مالیات هستند. یعنی اگر مهریه تعیین شده از طرف شما بین ۱ تا ۱۴ سکه باشد، نیازی به هیچ گونه پرداخت مالیاتی نیست.

این معافیت با هدف تشویق برای در نظر گرفتن مهریه‌هایی با تعداد سکه پایین بوده است.

 15 تا 100 سکه؛ 1.1 درصد مالیات

برای مهریه‌هایی که بین ۱۵ تا ۱۰۰ سکه هستند، نرخ مالیات ۱.۱ درصد در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال، اگر مهریه‌ای ۱۰۰ سکه باشد، مبلغ مالیاتی که باید پرداخت شود، معادل ۱.۱ سکه خواهد بود.

 مهریه‌های بین 15 تا 100 سکه به عنوان اولین مقدار سکه بوده که شامل پرداخت مالیات شده و البته کمترین نرخ پرداخت مالیات هم برای همین محدوده می‌باشد.

101 تا 200 سکه؛ 2 درصد مالیات

برای مهریه‌هایی که بین ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه هستند، نرخ مالیات ۲ درصد است. این یعنی اگر مهریه‌ای ۲۰۰ سکه باشد، مبلغ مالیاتی معادل ۴ سکه باید پرداخت شود.

شاید بتوان پیش بینی کرد بیشترین تقاضا برای ثبت همین تعداد سکه باشد؛ زیرا از آن جایی که بیش از 200 سکه شامل مالیات سنگینی شده که پرداخت آن برای بسیاری از افراد امکان پذیر نبوده و از طرف دیگر تعداد سکه‌هایی که شامل حداقل پرداخت مالیات می‌شوند، مدنظر عرف جامعه نبوده، پس احتمال اینکه زوجین از این مقدار استقبال کنند، بیشتر است.

بیش از 200 سکه؛ 15 درصد مالیات

در نهایت، برای مهریه‌هایی که بیش از ۲۰۰ سکه هستند، نرخ مالیات به ۱۵ درصد افزایش می‌یابد. به‌عنوان‌مثال، اگر مهریه‌ای ۳۰۰ سکه باشد، مبلغ مالیاتی که باید پرداخت شود، معادل ۴۵ سکه خواهد بود.

در نظر بگیرید قیمت سکه 40 میلیون تومان باشد و زوجی بر سر 300 سکه به توافق برسند. با توجه به نرخ مالیات برای این تعداد سکه آن‌ها باید مبلغی به ارزش حدود 2 میلیارد تومان را برای ثبت ازدواج خود کنار بگذارند. بدیهی است که پرداخت چنین مبلغی برای بسیاری از افراد امر دشواری می‌باشد.

ماده‌های مربوط به قانون مهریه جدید

 تا این قسمت به قوانین مهم و نکات حائز اهمیت در بحث مهریه اشاره کردیم. اما از این جا به بعد قصد داریم به طور کامل بندهای و ماده‌های قانونی مهریه را بیان کنیم.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۷۸ 

هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تمیز نیز باشد می‌توان مهر قرار داد. با توجه به این ماده مهریه باید قابلیت تبدیل به پول را داشته باشد یا دیگران حاضر باشند پولی بابت آن پولی پرداخت کنند. قابل تمیز بودن به این معنا است که شک بین دو چیز وجود نداشته باشد برای مثال نگوید دو زمین دارم یکی را به عنوان مهریه قبول کن باید مشخص کند کدام زمین را به عنوان مهریه قرار می‌دهد تا زن آن را قبول بکند.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۷۹ 

مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آن‌ها بشود معلوم باشد. منظور این ماده اینگونه است که نیاز نیست تمام موارد از ریز و درشت در سند نکاحیه برای تعیین مهریه بیان شود صرف رساندن مفهوم کفایت می‌کند. مثلاً وقتی گفته می‌شود ۱۴ عدد شاخه گل رز سفید کفایت می‌کند لازم نیست نوع آن که مال چه کشوری باشد، اندازه آن چقدر باشد و مبلغ هر شاخه مشخص باشد.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۸۰ 

تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است. یعنی هیچ محدودیتی برای انتخاب مقدار مهریه وجود ندارد.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۸۲ 

به مجرد عقد، زن مالک مهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. با خواندن صیغه عقد زن مالک مهریه است می‌تواند بفروشد یا بخرد، ببخشد و مخالفت مرد تاثیری در تصمیم زن نخواهد داشت.

تبصره – چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۸۳ 

برای تادیه تمام یا قسمتی از مهر می‌توان مدت یا اقساطی قرار داد. در صورت ناتوانی مرد در پرداخت مهریه، مرد توان این را دارد که دادخواست اعسار بدهد و سپس از دادگاه درخواست تقسیط کند و اگر مورد قبول دادگاه واقع شود، پرداخت مهریه برای مرد به صورت اقساطی خواهد شد.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۸۴ 

هرگاه مهر عین معین باشد و معلوم گردد قبل از عقد معیوب بوده و یا بعد از عقد و قبل از تسلیم معیوب و یا تلف شود شوهر ضامن عیب وتلف است. اگر مهریه مال معین مثل یک ماشین باشد و مبنای طرفین بر این بوده که ماشین سالم باشد اگر مشخص شد که چنین چیزی نبوده زن ملزم به پذیرش ماشین ناقص یا معیوب نیست و مرد موظف به بر طرف کردن عیب و نقص خواهد بود.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۸۵

زن می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر این که مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. زن می‌تواند بعد از جاری شدن صیغه عقد از مرد تمکین نکند تا مهریه به او پرداخت شود اگر مهریه عند المطالبه و حال باشد نه اینکه عند الاستطاعه که به این وضعیت حق حبس زن گفته می‌شود.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۸۶ 

اگر زن قبل از اخذ مهر به اختیار خود به ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمی‌تواند از حکم ماده قبل استفاده کند معذلک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد. یعنی حتی یک بار هم خوابگی با شوهر حتی اگر بکارت هم از بین نرود باعث زوال حق حبس زن می‌شود.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۸۷ 

اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشده یا عدم مهر شرط شده باشد نکاح صحیح است و طرفین می‌توانند بعد از عقد مهر را به تراضی معین کنند و اگر قبل از تراضی بر مهر معین بین آن‌ها نزدیکی واقع شود زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود. قبلاً گفتیم که عقد نکاح دائم بدون تعیین مهر هم می‌تواند منعقد شود اما این به آن معنی نیست که چون در زمان عقد زن مهریه نداشته پس دیگر مهریه به او تعلق نمی‌گیرد.

طرفین می‌توانند بعد از عقد و قبل از نزدیکی مهریه را با توافق بین خودشان تعیین کنند در غیر این صورت اگر نزدیکی صورت گرفت مهریه ای به زن تعلق می‌گیرد که برای زنی مانند او، در جایگاه شغلی و خانوادگی او عرفاً در نظر گرفته می‌شود.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۸۸ 

در مورد ماده قبل اگر یکی از زوجین قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیکی بمیرد زن مستحق هیچ گونه مهری نیست.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۸۹

ممکن است اختیار تعیین مهر به شوهر یا شخص ثالثی داده شود در این صورت شوهر یا شخص ثالث می‌تواند مهر را هر قدر بخواهد معین کند. این نیست که مهریه فقط باید توسط زن یا خانواده او با توافق مرد و خانواده‌اش تعیین شود بلکه این امکان نیز وجود دارد که تعیین مهریه به داور یا حتی خود شوهر سپرده شود.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۰ 

اگر اختیار تعیین مهر به زن داده شود زن نمی‌تواند بیشتر از مهرالمثل معین نماید.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۱ 

برای تعیین مهرالمثل باید حال زن ازحیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به اماثل و اقران و اقارب و همچنین معمول محل و غیره درنظرگرفته شود.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۲ 

هر گاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلاً داده باشد حق دارد مازاد از نصف را عیناً یا مثلاً یا قیمتا استرداد کند. اگر طلاق قبل از اینکه پرده بکارت زن از بین برود واقع شود زن مستحق نصف مهریه است. اگر مردی بعد خواندن صیغه عقد یا هنگام خواندن صیغه عقد کل مهریه را به زن بپردازد اما قبل از اینکه دخولی صورت بگیرد طلاق واقع شود زن باید نیمی از آنچه که دریافت کرده به شوهرش برگرداند. 

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۳ 

هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهر المتعه است و اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهد بود. مهر المتعه به این معناست که میزان مهریه بر اساس دارایی مرد تعیین می‌شود اگر قبل از دخول در عقدی که مهریه تعیین نشده، طلاق انجام شود.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۴ 

برای تعیین مهرالمتعه حال مرد ازحیث غنا و فقر ملاحظه می‌شود.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۵

در نکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۶ 

در نکاح منقطع موت زن دراثناء مدت موجب سقوط مهر نمی‌شود و همچنین است اگر شوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند. در عقد موقت در هر صورت مهریه به زن تعلق می‌گیرد اگر زن بمیرد مهریه او به وراثش می‌رسد.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۷ 

در نکاح منقطع هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهر را بدهد. اگر زن و مردی باهم صیغه 7 ماهه محرمیت بخوانند اما مرد پشیمان شود و قبل از نزدیکی کل 7 ماه را ببخشد در این صورت نصف مهریه به زن تعلق خواهد گرفت یا مثلاً صیغه ۵ ماهه باشد بعد از دو ماه و عدم وقوع نزدیکی ۳ ماه باقی مانده را ببخشد هم نصف مهریه به زن تعلق می‌گیرد.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۸ 

در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر می‌تواند آن را استرداد نماید. شما می‌توانید با وکیل مهریه مشاوره حقوقی داشته باشید.

قوانین مهریه، ماده ۱۰۹۹ 

در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است. در صورتی که زن از باطل بود و وجود عوامل باطل کننده نکاح با خبر نباشد و نزدیکی هم صورت بگیرد مستحق مهر المثل است مثل اینکه نداند با برادر شیری‌اش ازدواج کرده است.

قوانین مهریه، ماده ۱۱۰۰ 

در صورتی که مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد در صورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد بود و در صورت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مال اجازه نماید. مهرالمسمی یعنی مال معین و مشخصی که با توافق زن و شوهر تعیین می‌شود.

قوانین مهریه، ماده ۱۱۰۱ 

هرگاه عقد نکاح قبل نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهر ندارد مگر در صورتی که موجب فسخ، عنن باشد که در این صورت با وجود فسخ نکاح زن مستحق نصف مهر است. در واقع عنن یک بیماری جنسی است که بر اثر آن آلت تناسلی مرد نعوظ نمی‌کند و ناتوان از آمیزش می‌گردد. در این مورد عقد کاملاً از اول انگار که اتفاق نیوفتاده است.

همان‌طور که قطعاً متوجه شدید قوانین مهریه و مساول مربوط به آن شرایطی پیچیده داشته که برای رسیدگی به این امور حتماً نیاز به مشاور حقوقی و وکیل مهریه دارید. چرا که مشاور مهریه با توانایی و تجربه‌ای که در زمینه مهریه دارد، می‌تواند به بهترین شکل شما را در این مسیر راهنمایی کند.

کی‌بلده این امکان را فراهم کرده تا شما بتوانید از ابتدا با استفاده از مشاوره، به مهریه خود رسیدگی و سپس در صورت نیاز به وکیل مهریه ارجاع داده شده تا در مرحله اجرا هم به بهترین شکل به حق و حقوق خود در این زمینه برسید.