این خانه همواره با یک پایی لنگ می‌زند.

خانه نیما یوشیج در تهران که اخیراً به عنوان خانه‌موزه به کاربری جدیدی درآمده است، به نظر می‌رسد از ظاهر سازماندهی شده‌ای برخوردار است. اما براساس گفته رئیس شورای بین‌المللی موزه‌ها، با این خانه به نحوی که باید رفتار نشده است و می‌توان از کاربری بهتری برای آن در نظر گرفت.

نیما یوشیج، شاعر بزرگ نوفارسی، در استان مازندران متولد شد و سال‌ها در خانه پدری‌اش در یوش زندگی می‌کرد. اما برای چند سال، در کنار همسرش عالیه جهانگیر و فرزندشان، در خانه‌ای در منطقه دزاشیب تهران ساکن شدند. این خانه در همسایگی جلال آل احمد و سیمین دانشور قرار داشت. آمده است که زمین این خانه با استفاده از وامی که عالیه از بانک ملی گرفته بود، خریداری شد و سپس توسط نیما و عالیه ساخته شد. با این حال، نیما و عالیه برای مدت زمان طولانی در این خانه زندگی نکردند. دو سال پس از درگذشت عالیه، فرزندشان نیز این خانه را در سال ۱۳۴۵ به فروش رساند.

بعد از آن، نیما یوشیج در تهران تجربه‌های متنوعی را تجربه کرد. او در دورانی بی‌خانمان و بی‌سکنه قرار گرفت و در جای‌هایی که معتادان سکنی داشتند، زندگی کرد. با این حال، تلاش‌های زیادی برای حفظ خانه‌ی نیما صورت گرفت و در سال ۱۳۸۰ خانه در فهرست میراث ملی ثبت شد. اما پس از ۱۶ سال، در آبان ماه سال ۱۳۹۶، با شکایت مالک وقت خانه که تمایل به تخریب آن داشت، و با صدور حکمی از سوی دیوان عدالت اداری، خانه از فهرست ثبت ملی خارج شد. این اقدام باعث اعتراض علاقه‌مندان به نیما و دوستداران میراث شد.

در دی ماه همان سال ۱۳۹۶، گروهی به نام "خانه‌ام ابری است" تشکیل شد. هدف این گروه جلوگیری از تخریب خانه نیما یوشیج در تهران بود. افرادی از جامعه نویسندگان و هنرمندان با امضای بیانیه‌ای و اهالی فرهنگ و هنر نیز در نامه‌ای به شهردار تهران، خواستار حفظ خانه نیما یوشیج شدند. این اقدام منجر به درخواست معاون رئیس‌جمهور در بهمن ماه ۱۳۹۶ شد که در نامه‌ای به معاون میراث فرهنگی کشور، درخواست سامان‌دهی و رسیدگی به وضعیت خانه نیما یوشیج را داشت.

پس از بررسی مدارک و استناد به ماده قانونی به نام ۷۹، سازمان میراث فرهنگی در یک نامه به دیوان عدالت اداری، درخواست بازگرداندن رأی ثبت ملی خانه نیما یوشیج را مطرح کرد. در نتیجه، در چهارم بهمن ماه ۱۳۹۶، "خانه نیما یوشیج" دوباره به عنوان یک مکان ارزشمند در فهرست ثبت ملی قرار گرفت.

بعد از تجربه‌های نیما یوشیج و مبارزه‌های طولانی برای حفظ خانه‌اش، وضعیت خانه نیما در نهایت بهتر شد و به فروشگاهی تبدیل شد. اما در طول سال‌ها، خانه به وضعیت بدتری فرو رفت و به فراموشی سپرده شد. درخت‌ها خشکیده و حیاط خانه به زباله‌دانی همسایه‌ها تبدیل شد. تنها یادگاری از نیما در تهران، تلاش‌های او

برای بقا بود. در نهایت، در سال ۱۳۹۷، انجمن‌های مردمی و فرهنگی با روشن کردن شمع در جلوی خانه نیما، خواستار توجه مسئولان شهری به وضعیت این خانه تاریخی شدند.

توجه به خانه نیما یوشیج در تهران دوباره جلب شد و در سال ۱۳۹۸، شهردار منطقه یک تهران اعلام کرد که خانه را خریداری کرده و فرایند مرمت خانه را آغاز خواهد کرد. قرار بود تا تاریخ ۲۱ آبان‌ماه (روز تولد نیما یوشیج) خانه را بازگشایی کنند. اما این وعده دو سال طول کشید و در نهایت، در ۲۲ آبان‌ماه ۱۴۰۰، خانه نیما یوشیج به یک خانه‌موزه تبدیل شد و افتتاح شد.

اکنون حدود دو سال از افتتاح خانه‌موزه نیما یوشیج می‌گذرد، اما این خانه علاوه بر این‌که به عنوان "خانه نیما" شناخته می‌شود، از رنگ و بوی و نشانه‌ای از زمانی که نیما یوشیج در آن زندگی می‌کرد، بی‌خبر است. ورودی خانه اکنون چوبی و شیشه‌ای مدرن است و آیفون تصویری برای زنگ خانه نصب شده است که با ظاهر قدیمی خانه در تضاد است. حتی وسایل قدیمی خانه هم در جای خود نیستند و به نظر می‌رسد هیچ تلاشی برای حفظ این یادگاری از نیما انجام نشده است.

احمد محیط طباطبایی، رئیس شورای بین‌المللی موزه‌ها در ایران (ایکوم)، در مورد خانه نیما یوشیج در تهران و کاربری آن به ایسنا گفت: نیما یوشیج در ادبیات معاصر ایران و تحولات شعر فارسی موقعیت مهمی داشت و تأثیرگذار بود. او از یوش در مازندران بود و خانه پدری او در یوش توسط سازمان میراث فرهنگی در زمان دکتر کازرونی مرمت شد. با مجوز دولت، پیکر این شاعر از امامزاده عبدالله به خانه‌اش در یوش منتقل و دفن شد. مدارک و اسناد مربوط به نیما و دوستانش که به او هدیه داده شده بود، به خانه‌اش در یوش منتقل و به نمایش گذاشته شد.

احمد محیط طباطبایی ادامه می‌دهد: وقتی مسئله خانه نیما در تهران مطرح شد، شهرداری تهران و واحد زیباسازی، این خانه را در اختیار گرفتند، اما متأسفانه با خانه نیما در تهران به همان روشی که با خانه دکتر شریعتی و خانه سیمین و جلال داشتند، رفتار نشد. در واقع، تغییراتی در جنبه‌های تاریخی خانه صورت گرفت. همچنین، مدارک و وسایل موجود در این خانه از بین رفته‌اند. با این حال، خانه هنوز باقی است و بهتر است که به جای "موزه نیما یوشیج"، نام "موزه یا کتابخانه نیما یوشیج" یا "خانه شعر و ادبیات معاصر ایران" برای آن انتخاب شود، زیرا مدارک و اسناد مربوط به نیما در خانه یوش قرار گرفته‌اند و نمی‌توان از آن‌ها در این خانه استفاده کرد. همچنین، در خانه تهران نیما می‌توان با استفاده از فناوری مجازی، فضاسازی‌هایی انجام داد که برای بازدیدکنندگان جذاب باشد.

محیط طباطبایی همچنین به وضعیت قبر مادر و همسر نیما یوشیج در قبرستان امامزاده عبدالله اشاره می‌کند و می‌گوید: قبر نمادین نیما در گورستان امامزاده عبدالله در سال‌های گذشته توسط شهرداری ساماندهی شد و یک یادمان برای او احداحمد محیط طباطبایی، رئیس شورای بین‌المللی موزه‌ها در ایران (ایکوم)، درباره خانه نیما یوشیج در تهران و کاربری آن به ایسنا می‌گوید: نیما در ادبیات معاصر ایران و تحولات شعر فارسی مکان

و تأثیرگذاری مهمی دارد. او از یوش مازندران بود و خانه پدری او در یوش در زمان دکتر کازرونی، رییس سازمان میراث فرهنگی در سال‌های ۷۲ تا ۷۶، مرمت شد. با مجوز دولت، جسد این شاعر از امامزاده عبدالله به خانه‌اش در یوش منتقل و در آنجا دفن شد. تمام مدارک و اسنادی که به نیما و دوستانش هدیه داده شده بودند و امضای نیما روی آنها بود، به خانه‌اش در یوش منتقل و به نمایش گذاشته شد. همچنین، در سال ۱۳۸۳، بابک گرمچی، یک نقاش، متخصص چاپ دستی و گرافیست ایرانی، توسط سازمان میراث فرهنگی، نمایشگاهی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران از نیما و آثارش را برپا کرد و همه این نمایشگاه به خانه نیما در یوش منتقل شد.

وی ادامه می‌دهد: وقتی مسئله خانه نیما در تهران مطرح شد، شهرداری تهران و واحد زیباسازی، این خانه را در اختیار گرفتند، اما متأسفانه با خانه نیما در تهران به همان روشی که با خانه دکتر شریعتی و خانه سیمین و جلال داشتند، برخورد نشد. در واقع، این خانه تغییراتی در جنبه‌های تاریخی آن داشت. علاوه بر این، مدارک، وسایل و اسناد این خانه موجود نیستند، اما با این حال خانه هنوز باقی است و بهتر است آن را به جای "موزه نیما یوشیج"، به عنوان "موزه یا کتابخانه نیما یوشیج" یا "خانه شعر و ادبیات معاصر ایران" بازسازی کرد، زیرا مدارک و اسناد مربوط به نیما در خانه یوش نگهداری می‌شوند و نمی‌توان آن‌ها را در این خانه استفاده کرد.
تهران نیما، خانه‌ای است که با بهره‌گیری از حقیقت مجازی و فضاسازی‌های خلاقانه، به مخاطبان جذابیت بیشتری ارائه می‌دهد. وقتی وارد این خانه می‌شوید، در محیطی طباطبایی قرار می‌گیرید که به وضعیت قبر مادر و همسر نیما یوشیج در قبرستان امامزاده عبدالله اشاره می‌کند.

قبر نمادین نیما، که در گورستان امامزاده عبدالله قرار دارد، در سال‌های گذشته توسط شهرداری ساماندهی شده و یادمانی خاصی برای او ایجاد شده است. اما قبر مادر و همسرش که در کنار او قرار داشت، نیاز به ساماندهی دارند. با استفاده از فناوری QR کد، می‌توانید به یادمان نیما در امامزاده عبدالله دسترسی پیدا کنید.

وقتی شما در خانه تهران نیما قرار می‌گیرید، محیط طباطبایی از طریق تکنولوژی حقیقت مجازی به شما نمایش داده می‌شود. شما می‌توانید به وضعیت قبر مادر و همسر نیما نزدیک شوید و نیازهای ساماندهی آن‌ها را درک کنید. با استفاده از QR کدها، می‌توانید به یادمان نیما در امامزاده عبدالله دسترسی پیدا کنید و اطلاعات بیشتری درباره زندگی و آثار او کسب کنید.

فضاسازی‌های خلاقانه واقعیت مجازی در خانه تهران نیما، تجربه‌ای منحصر به فرد را برای شما فراهم می‌کند، اجازه می‌دهد تا به زندگی و هنر نیما نزدیک شده و با تاریخچه و ارث او آشنا شوید.