واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: آداب و اخلاق مناظره - سیدشهاب الدین چاوشی* تهران - مناظره و گفتگوی چهره به چهره نامزدهای احراز پست مقام ریاست جمهوری امری معمول و جاافتاده در اغلب نظام های مبتنی بر دموکراسی است. مبنا بر این است که در طی دوره زمانی خاص انتقال قدرت به صورت قانونی و در قالب برگزاری انتخابات با رأی مستقیم مردم به انجام برسد.
در جمهوری اسلامی نیز به عنوان نظام مبتنی بر مردم سالاری دینی کسانی که در مظان انتخاب مردم قرار می گیرند باید بدواً واجد شایستگی های علمی و اخلاقی لازم برای تصدی موضوع مسئولیت باشند که در قانون اساسی ایران تحت عنوان رجل مذهبی و سیاسی از آنان یاد شده است. مفهوم رجل سیاسی و مذهبی آن است که رئیس جمهور علاوه بر این که باید سیاستمدار باشد حتماً باید به زیور ایمان دینی نیز آراسته و فردی پایبند به مذهب و احکام شریعت شناخته شود.اگر بخواهیم تعریفی کوتاه از دین داشته باشیم باید بگوئیم دین مجموعه ای از فرامین آسمانی است که از طریق وحی به انسان منتقل شده و هدف غائی آن ایجاد یک زندگی فردی و اجتماعی سالم است و این زندگی سالم فردی و اجتماعی آنچنان بهم پیوستگی و آمیختگی دارد که هر دو لازم و ملزوم هم هستند. جامعه پاک و اخلاقی در پرتو تربیت انسانها و افراد شایسته امکانپذیر است و نظام اجتماعی سالم نیز بر تربیت شایسته انسانها تأثیرات تعیین کننده ای خواهد داشت.اگر بخواهیم برآیند کلیه احکام و شرایع دینی را در یک جمله خلاصه کنیم، تخلق به اخلاق الهی است. با پیروی از منش پیامبران می توان انسان ها را به اخلاق الهی سوق داد، در سایه حاکمیت اخلاق الهی بر انسان ها، جامعه نشاط خود را باز می یابد و یک حیات طیبه را تجربه می کند. عرصه مناظره ها و گفتگوها از سوی کسانی که به عنوان الگوهای فکری جامعه و رجال سیاسی مذهبی شناخته شده اند بی تردید در تربیت افکارعمومی جامعه و ارتقاء اخلاق و آداب اسلامی نقش تعیین کننده ای را برعهده خواهد داشت.هدف از مناظره ها، بیان شایستگی ها و توانایی های رجال سیاسی مذهبی پذیرفته شده از سوی شورای نگهبان است تا مردم با ملاحظه و مشاهده رفتار و گفتار آنها در جریان تبلیغات انتخاباتی با ایده های آنها آشنا شوند و بتوانند آگاهانه به فرد مورد نظر که شایستگی او را برای اداره کشور کافی دانسته و می پسندند، رأی دهند. در روایات ما مردم به زمامدارانشان شبیه تر از پدرانشان معرفی شده اند و این نشان می دهد نقش قدرتمندان سیاسی در تربیت سیاسی و اخلاقی جامعه بسیار حائز اهمیت است. ادب تخاطب و گفتگو در عین حال صمیمیت و پرهیز از خوی سلطه جوئی و قدرت طلبی از لحن کلام کاندیداها برای مردم و ناظران بیطرف کاملاً قابل تشخیص است. لذا همه نامزدها باید با بیان شایستگی های خود و پاسخ های دقیق و منطقی به سؤالات، زمینه رشد افکارعمومی جامعه را برای انتخاب اصلح فراهم کنند. شیوه های افشاگرانه و تخریبی در شأن رجال سیاسی مذهبی جمهوری اسلامی ایران نیست و پیروز مناظرات کسی خواهد بود که بتواند شایستگی های خود را برای اداره کشور در قالب های اخلاقی عرضه کند و صادقانه در این رقابت فقط به طرح ایده ها و شیوه ها و برنامه های خود بپردازد.با حمله به رقیب و تحریک احساسات عمومی شاید بتوان رأی بخش هایی از جامعه را به خود جلب کرد اما بر فرض دستیابی به پیروزی کوتاه مدت، به لحاظ مبنای اعتقادی فاقد مشروعیت خواهد بود.سلطه به زور و فریب و تدلیس از تعالیم انسان ساز اسلام به دور است و رضایت مردم که محصول آگاهی آنها از شرایط جامعه است قطعاً از شروط صحت حکومت است که بدون آن عقد بین مردم و رئیس جمهور باطل خواهد بود.پس دو شرط اصلی و اساسی در انتخاب مردم مورد توجه قرار خواهد گرفت. اول این که نامزدها بتوانند شایستگی علمی و عملی خود را برای پیشبرد هدف های اساسی کشور در جریان گفتگوها و مناظرات با پرهیز از حاشیه سازی ها به اثبات برسانند. دوم این که نشان دهند از بقیه کاندیداها به قبول این مسئولیت از سوی مردم محق ترند و از نظر اخلاقی و تعهد انسانی بتوانند در افکارعمومی خود را به اثبات رسانند.خلاصه این که کسب قدرت مشروع نیازمند لوازم و مقدمات مشروع است، هیچ کس با تهمت و تخریب به نتیجه دلخواه نخواهد رسید باید برنامه ها مشخص و دقیق گفته شود و به لحاظ ضعف و قوت آنها مورد نقد قرار گیرد. به یاد داشته باشیم که حرمت مؤمن از حرمت کعبه بالاتر است و اگر مردم با روش های تخریبی و آشفتگی های اخلاقی مدیران ارشد جامعه خو بگیرند، حتماً الگوهای نامناسبی را برای اقدامات و رفتارهای اجتماعی خود تجربه خواهند کرد و از چنین جامعه ای نمی توان انتظار یکپارچگی سیاسی، همدلی و همراهی داشت و بالعکس اگر کسانی که در معرض قدرت قرار گرفته اند با صداقت نشان دهند که تلاش در رقابتشان برای کسب افتخار خدمتگزاری است، این امر مردم را به صلاح و درستی سوق خواهد داد.از نامزدهای محترم انتخابات ریاست جمهوری انتظار می رود، الگوئی از رقابت های سالم سیاسی را در جامعه به معرض نمایش بگذارند و نشان دهند در چارچوب قواعد اخلاقی حاکم بر جمهوری اسلامی عمل می کنند.---------------------------------------------------------------------------------* عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی
11/02/1396
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]