میراث فکری محمد باقر صدر و واقعیت عراق

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: میراث فکری محمد باقر صدر و واقعیت عراق بغداد-ایرنا- صدر شناسان بین آنچه این روزها در واقعیت عراق وجود دارد با آنچه در میراث فکری اندیشمند و فیلسوف بزرگ آیت الله شهید محمدباقر صدر برای آینده عراق ترسیم کرده بود، تفاوت ماهوی قائل هستند.

میراث فکری محمد باقر صدر و واقعیت عراق

به گزارش خبرنگار ایرنا، آیت الله شهید محمد باقر صدر همان گونه که در سخنرانی ها و کتاب هایش بارها بر آن تاکید کرده، تعامل و همزیستی تشیع و تسنن را از ویژگی ها و مختصات جامعه عراق می شمارد و بر همین اساس با عنوان "برادر سنی و برادر شیعه"، هر دو طیف مذهبی را همواره به وحدت فرا می خواند.در کتاب "اقتصادنا" آیت الله شهید محمد باقر صدر، هرگز تفکیکی بین اقتصاد شیعی و سنی دیده نمی شود بلکه با اشرافی که ایشان بر تمامی مذاهب اسلامی داشتند، به نام اسلام یک اقتصاد اسلامی تعریف کرده و آن را در مقابل دو اقتصادی سرمایه داری و کمونیستی قرار داده است.او وجود مذاهب مختلف اسلامی را به عنوان یک مزیت برای رقابت جهت بهبود شرایط زندگی در جوامع اسلامی پذیرفته بود، برهمین اساس وقتی راجع به شکل گیری تاریخی شیعه، کتاب "نشاه التشیع" را نوشت، بدون اینکه در طول کتاب اهانتی به اهل سنت و مقدسات شان کرده باشد به شیوه ای علمی این مسئله را کاویده است. کتاب "فدک" که جزو اولین کتاب های آیت الله است و امروز یکی از مراجع مهم درباره ریشه های تاریخی فدک و حقانیت اهل بیت (ع) نسبت به آن به شمار می رود، گفته می شود که در سن 18 سالگی به رشته تحریر درآورد اما در طول کتاب، به شیوه علمی و بدون اهانت و توهین به اهل سنت، این مسئله را با استناد به مراجع سنی بررسی کرده است.بر همین اساس است که میراث فکری این اندیشمند اسلامی بعد از گذشت قریب 40 سال مورد توجه علمای اهل سنت قبل از شیعیان قرار گرفته است.دکتر "عدنان ابراهیم" اندیشمند مسلمان فلسطینی معروف، در یکی از خطبه های معروف اش که به کتاب "اسس المنطقیه للاستقراء" آیت الله محمد باقر صدر اشاره می کند، می گوید که دانشمندی که این کتاب ارزشمند را نوشته از اهل سنت نیست بلکه از شیعیان عراق است.او اعتراف می کند که برای اولین بار است که یک عالم اسلامی می تواند یکی از مسائل پیچیده فلسفی که فیلسوفان غرب از حل آن عاجز مانده بودند را حل کند، بدون اینکه به زبان های اروپایی آشنایی داشته باشد.آیت الله شهید محمد باقر صدر گرچه هیچ اصرار و فعالیتی برای نشر تشیع نداشت اما تولید فکری ایشان در یکی از حساس ترین برهه های تاریخی که جهان اسلام با هجوم سنگین کمونیسم (دهه های 60 و 70) مواجه شده بود، توانست اسلام را به عنوان دین زندگی معرفی کند.برهمین اساس، اندیشمندانی مانند "محمد التیجانی" متفکر معروف تونسی و نویسنده کتاب "ثم اهتدیت" (آنگاه هدایت شدم) در جریان ملاقات با آیت الله شهید محمد باقر صدر در نجف اشرف و اطلاع از عمق اندیشه اسلامی وی، به مذهب تشیع می گرود و امروز یکی از مبلغین و متفکرین بزرگ اسلامی به شمار می رود.آیت الله شهید محمد باقر صدر در برهه تاریک حاکمیت دو اندیشه کاپیتالیسم و سوسیالیسم بر جهان اسلام، از معدود علمای دین در عراق بود که توانست اسلام را دینی جامع برای اداره جوامع معرفی کند و برای آن مبنایی تعریف کرد و منادی دولت اسلامی شد.شاگردان آیت الله محمد باقر صدر بعد از شهادت ایشان به دست رژیم بعث صدام، در نقاط دور دنیا پراکنده شدند و عده ای نیز بطور مخفیانه به عنوان حاملان اندیشه آیت الله شهید، در عراق باقی ماندند.گرچه شاگردان و علاقه مندان به آیت الله صدر ابتدا با تظاهرات و تجمع های اعتراضی، بطور عملی برای پیاده کردن این اندیشه به واقعیت تلاش کردند، اما با برخورد شدید رژیم بعث صدامی مواجه شدند و درعین حال ، هربار که فضا فراهم می شد، در قیام علیه رژیم مستبد بعث دریغ نکردند.یکی از تجلی های آشکار رسوخ اندیشه های آیت الله شهید صدر در جامعه عراق بعد از سال ها از شهادت ایشان در جریان انتفاضه شعبانیه دهه 90 قرن گذشته بروز یافت، اما رژیم بعث با همراهی ائتلاف بین المللی به سرکردگی آمریکا در آن برهه ،این قیام مردمی را که شیعیان و کردها و اهل سنت عراق در آن شرکت داشتند، سرکوب کرد.کارشناسان در عراق و حتی میراث داران فکری آیت الله صدر در میان احزاب اسلامی شیعه بویژه احزابی مانند الدعوه، مجلس اعلا، سازمان عمل اسلامی و دیگر احزاب اسلامی، معتقدند که آنچه بعد از 2003 در عراق اتفاق افتاد، سنخیتی با اندیشه های محمد باقر صدر درباره آینده عراق ندارد.آیت الله شهید، هرگز قائل به سرنگونی رژیم صدام توسط نیروهای خارجی نبود بلکه معتقد بود که این سرنگونی باید از داخل و توسط مردم عراق بطور یکپارچه انجام شود.نظام سیاسی که آمریکا برای عراق بعد از سقوط رژیم صدام ترسیم کرد، از عوامل اصلی بروز اختلافات فرقه ای و سیاسی و فعال کردن گروه های تروریستی بوده است که حتی مسئولان آمریکایی به این اشتباه فاحش خود اعتراف کرده اند.باوجود این، میراث داران اندیشه های آیت الله شهید محمد باقر صدر، برغم همه این چالش و مشکلات، صحنه را خالی نکردند و همچنان برای روزی برنامه ریزی می کنند که جامعه ای که آیت الله شهید برای عراق پیش بینی کرده بود، تحقق یابد.جامعه ای که آیت الله صدر منادی آن بوده است، اساس آن مبتنی بر عدالت اجتماعی، نفی فرقه گرایی، محترم شمردن همه مذاهب و فرقه ها، اعمال اصل قانونی و شرعی شهروندی و عدم تبعیض بین شهروندان و در عین حال حفظ و صیانت از محذورات اسلامی است.گزارش از محسن مدنیخاورم *4*353*1770*

17/01/1396

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]