جشن 60 سالگی بنیانگذاری اتحادیه اروپا و ابهام های آینده

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: جشن 60 سالگی بنیانگذاری اتحادیه اروپا و ابهام های آینده تهران - ایرنا - سران 27 کشور اتحادیه اروپا اوایل فروردین ماه امسال در غیاب نخست وزیر انگلیس در شصتمین سالگرد امضای "معاهده رم" در شرایطی گرد هم آمدند که تهدیدهای درونی و بیرونی آینده این اتحادیه را با ابهام هایی رو به رو کرده است.

جشن 60 سالگی بنیانگذاری اتحادیه اروپا و ابهام های آینده

به گزارش ایرنا ، اتحادیه اروپای امروز نتیجه فرایندی است که بیش از 60 سال پیش با تاسیس "جامعه ذغال سنگ و فولاد اروپا" (ECSC) آغاز شد. این سازمان پس از جنگ جهانی دوم به منظور تنظیم مقررات تولید صنعتی بطور رسمی در سال 1951 تاسیس شد و نخستین سازمان بین المللی بر اساس اصول فرا ملی گرایی بود و آغاز فرایندی بود که بعد از امضای "معاهده رم" در سال 1957به اتحادیه اروپای امروز منجر شد. رهبران اتحادیه اروپا روز شنبه 5 فروردین امسال (25 مارس) برای بزرگداشت شصتمین سالگرد امضای معاهده رم به عنوان سند پایه گذار اتحادیه اروپا در پایتخت ایتالیا گرد هم آمدند. این اجلاس همچنین تاکیدی بود بر اینکه اتحادیه اروپا در پی خروج بریتانیا (برگزیت که اکنون فرایند آن آغاز شده است) می تواند دوام آورد. رهبران 27 کشور عضو اتحادیه اروپا (همه اعضا بجز بریتانیا) در کاخ ریاست جمهوری ایتالیا گرد هم آمدند جایی که شش کشور پایه گذار در روز 25 مارس 1957 معاهده رم را امضا کرده بودند.غایب بزرگ این نشست "ترزا می" نخست وزیر بریتانیا بود که چند روز پس از این گردهمایی - در روز چهارشنبه 9 فروردین (29 مارس) - در نامه ای رسمی به دونالد توسک رییس شورای اروپا آغاز فرایند رسمی خروج بریتانیا با مذاکراتی دو ساله را آغاز کرد. بریتانیا که در ابتدا تمایلی به عضویت در جامعه اروپا نداشت ، سرانجام در سال 1973 به این تشکل اروپایی پیوست و ماه ژوئن گذشته مردم بریتانیا رای به خروج از اتحادیه اروپا دادند.سران دولت ها و کشورهای 27 کشور اروپایی شب قبل از اجلاس رم با پاپ فرانسیس رهبر مذهبی کاتولیک ها دیدار کردند؛ جایی که پاپ تاکید کرد: اروپا باید مانع وسوسه کاهش آرمان های بنیادین اتحادیه شود و باید روی ارزش ها متمرکز شده و فرد را محور قرار دهد. پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک ها در دیدار با سران اروپایی ضمن تاکید بر دستاوردهای اتحادیه اروپا ، گفت که اروپا با "خلاء ارزش ها" رو به رو است. او پوپولیسم و افراط گرایی ضد مهاجرتی را تهدیدی مرگبار برای اتحادیه اروپا دانست و محکوم کرد. رهبران 27 کشور اروپایی در بیانیه ای مشترک در پایان این نشست، در بیانیه مشترکی، متعهد به اتحادیه اروپای امن، مرفه، رقابتی و پایدار برای دهه آتی شدند که اراده و توان ایفای نقش کلیدی در جهان و شکل دادن به جهانی سازی را داشته باشد. اتحادیه ای که شهروندان آن فرصت های جدید توسعه فرهنگی، اجتماعی و رشد اقتصادی داشته باشند.به نوشته رویترز ، مشاوران رهبران اروپایی در حال و هوای موجود ناچار شدند بیانیه پایانی اجلاس رم را را کمی رقیق کنند و از افزایش انتظارات بکاهند. پس از چند روز تلاش از سوی لهستان و یونان برای اینکه به مردم خود نشان دهند توانسته اند بروکسل را به دادن تضمین هایی درباره رفتار برابر با کشورهای عضو و رفاه اجتماعی وادار کنند، بیانیه پایانی سران 27 کشور عضو بیشتر عباراتی درباره صلح و وحدت ارائه کرد. در این بیانیه تاکید شد که "ما برای بهتر شدن متحد هستیم و اروپا آینده مشترک ما است" . **سالگرد امضای معاهده رم در میان مشکلات بی سابقه همزمان با شصتمین سالگرد امضای معاهده رم ، اتحادیه اروپا با مشکلاتی عمیق تر از همیشه دست به گریبان است و یکی از علل این مساله سیاست داخلی کشورهای عضو است. نشریه اکونومیست در گزارشی در همین ارتباط نوشت: در سال جاری بسیاری از این کشورها انتخابات های مهمی دارند و محتمل است که احزاب پوپولیست مخالف پروژه (همگرایی) اروپایی و مدافع همه پرسی درباره عضویت در اتحادیه و درباره پول واحد (یورو) عملکرد خوبی در این انتخابات ها داشته باشند. در هلند حزب ضد اتحادیه اروپایی "خیرت ویلدرز" (حزب آزادی) در انتخابات 15 مارس کرسی هایی در پارلمان به دست آورد هر چند کمتر از حد مورد انتظار بود. در فرانسه ، انتظار می رود "مارین لو پن" از حزب "جبهه ملی" در انتخابات ریاست جمهوری اوایل ماه می به دور دوم برود چنانکه پدرش در سال 2002موفق به این کار شده بود. هر چند مارین لو پن نیز مانند پدرش به احتمال زیاد شکست خواهد خورد اما بیش از پدرش به پیروزی نزدیک خواهد شد و شکست احتمالی او هم در برابر "امانوئل ماکرون" خواهد بود که یک بیگانه سیاسی و از حزبی سیاسی ناآزموده است. سپس در ماه سپتامبر (اوایل ماه مهر) مردم آلمان به پای صندوق های رای می روند و انتظار می رود که حزب "جایگزین برای آلمان" (AfD) برای اولین بار وارد پارلمان فدرال (بوندستاگ) شود. هر چند ممکن است آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان باقی بماند اما "مارتین شولتز" رقیب سوسیال دموکرات مرکل رقابت نزدیکی با او دارد و اگر جانشین مرکل شود، این شوک بزرگی برای اتحادیه اروپایی خواهد بود که مرکل برای نزدیک به 12 سال تا حد زیادی رهبری آن را بر عهده داشته است. ایتالیا نیز اوایل سال 2018 انتخابات دارد و دو حزب از احزاب اصلی این کشور نیز خواستار همه پرسی درباره عضویت این کشور در اتحادیه اروپا شده اند. ** چالش های اقتصاد و مهاجرت اقتصاد یکی از عواملی است که می تواند به موفقیت پوپولیست ها در برابر سیاستمداران حاکم در کشورهای اروپایی منجر شود. هر چند رشد اقتصادی بازگشته و منطقه یورو تثبیت شده اما نرخ رشد بخصوص در منطقه مدیترانه همچنان پایین و نرخ بیکاری بخصوص در میان جوانان بالا است. مهاجرت نیز یکی از موضوعات مهم پیش روی اتحادیه اروپا است. هر چند شمار پناهجویان ورودی به اروپا از خاورمیانه و شمال آفریقا کاهش داشته اما علت آن عمدتا توافق دوجانبه با ترکیه برای بستن مسیر اصلی از ترکیه به یونان بوده که به علت تنش در روابط با دولت رجب طیب اردوغان در ترکیه، هر لحظه امکان لغو این توافق وجود دارد. ** عوامل ژئوپلیتیک، نمکی بر زخم های اروپا اوضاع ژئوپولیتیک نیز مشکلات اتحادیه اروپا را بدتر می کند. ناآرامی و جنگ در خاورمیانه و شمال آفریقا یکی از علل اصلی ورود موج پناهجویان بوده و ظهور یک روسیه تهاجمی نیز بخصوص برای شرق اروپا اکنون یک تهدید مستقیم قلمداد می شود. "رجب طیب اردوغان" رییس جمهوری ترکیه که آمال خود برای پیوستن به اتحادیه اروپا را بر باد رفته می بیند، اکنون شمشیر را برای اتحادیه اروپا از رو بسته و ارزشهای دموکراتیک اروپایی را به سخره می گیرد. در کنار اینها ، دونالد ترامپ رییس جمهوری جدید آمریکا نیز نه تنها با قراردادهای تجاری چندجانبه مخالفت کرده بلکه با تمجید خود از "برگزیت" مخالفت تلویحی خود را با اتحادیه اروپا نشان داده است. ** بحران نامحبوبیتی اتحادیه اروپا اکنون یکی از نگرانی های عمده ، نامحبوبی اتحادیه اروپا هم در نزد دولت های ملی و هم در نزد رای دهندگان اروپایی است. اکنون که فراینده خروج بریتانیا آغاز شده ، برگزیت ممکن است برای بریتانیا بیش از 27 شریک اروپایی آن دردآور باشد اما همچنان یک تهدید برای آینده اتحادیه اروپا به شمار می رود بخصوص که برخی سیاستمداران در سایر کشورها نیز گفته اند که می خواهند از الگوی بریتانیا پیروی کنند. نهادهای اتحادیه اروپا در بروکسل نیز وضع بهتری ندارند. کمیسیون اروپا تحت رهبری "ژان کلود یونکر" هر چند تشریفات اداری را کم کرده اما انتخاب او گزینه ضعیفی بود که پارلمان اروپا آن را به رهبران اتحادیه اروپا تحمیل کرد. "دونالد توسک" رییس شورای اروپا نیز گاهی اوقات بیش از آنکه دغدغه موضوعات اروپایی را داشته باشد سرگرم نزاع با دولت کشور متبوع خود - لهستان - بوده است. پارلمان اروپا نیز همچنان درصدد افزایش قدرت خودش است اما رای دهندگان توجهی به آن ندارند و میزان شرکت در انتخابات پارلمان اروپا در تمام مناطق رو به کاهش بوده و در سال 2014 به سطح پایین بی سابقه 42.6 درصد رسید. به نوشته اکونومیست ، رهبران اروپایی که در رم گرد هم آمدند از این مشکلات آگاهی داشتند. پاسخ آنان به مشکلات مشابه در گذشته به دو شکل بوده است که هیچکدام از آنها این بار کافی به نظر نمی رسد. یکی از این پاسخها پیروی از توصیه "ژان مونه" دیپلمات فقید فرانسوی و از بنیانگذاران و رهبران معنوی اتحادیه اروپا و برداشتن گام بزرگی به جلو در مسیر تقویت اتحادها است. چنانکه "گای ورهوفستاد" نخست وزیر سابق بلژیک و رییس کنونی گروه لیبرال ها در پارلمان اروپا می گوید، از آنجه که مشکلات اتحادیه اروپا عمدتا در سطح ملی ایجاد شده اند، جهش برای نزدیک تر کردن پیوندها در اتحادیه اروپا باید جواب مشکلات باشد. اما شواهد حاکی از آن است که مردم در بیشتر کشورهای اروپایی با چنین اقدامی موافقت ندارند. برگزیت هشداری بود درباره آنچه می تواند در صورت قطع ارتباط اتحادیه اروپا با رای دهندگان روی دهد. بسیاری از دولت ها نیز با ورهوفستاد موافقت ندارند. رهبران سیاسی در فرانسه و آلمان اکنون با اتحادیه اروپا به عنوان یک سازمان بین دولتی رفتار می کنند و ارزش زیادی برای کمیسیون اروپا و پارلمان اروپا قائل نیستند. در جریان بحران یورو ، مرکل از یک "شیوه اتحادیه" بر اساس پایتخت ها و پارلمان های ملی بجای تکیه بر شیوه کلاسیک "مونه" قوام یافته حول نهادهای اتحادیه اروپا ، سخن گفت. حتی ماتئو رنتسی نخست وزیر ایتالیا که از طرفداران اتحادیه اروپا است در مدت زیادی از نخست وزیری خود به بروکسل به علت سرسختی زیاد در اجرای مقررات یورو حمله کرد. نوع دوم واکنش نیز "حرکت کجدار و مریز" بوده است. در سناریوی محتمل بر اساس این نوع واکنش باید در نظر داشت که به هر حال به نظر می رسد بحران های یورو و مهاجرت از حالت وخیم خود خارج شده اند. ریاضت بیش از حد هر چند ممکن است خسارت زیادی وارد کرده باشد اما خارج از یونان تا حد زیادی به انتها رسیده است. بازار مشترک که شاید بزرگترین دستاورد اتحادیه اروپا باشد ، از بحران مالی جان به در برده و بطور حتم ضربه ناشی از برگزیت را نیز تحمل خواهد کرد. همکاری امنیتی داخلی در زمینه تروریسم و جرایم نیز نزدیکتر از هر زمان دیگری است. در سیاست خارجی ، کشورهای اتحادیه اروپا وحدت خوبی در زمینه تحریم روسیه از خود نشان داده و در رسیدن به توافق هسته ای با ایران نیز نقش مهمی داشتند. با بهبود اقتصاد و پشت سر گذاشتن انتخابات های سال جاری ، اتحادیه اروپا به هر شکلی که شده به حرکت خود ادامه خواهد داد. این محتمل ترین مسیر پیش رو است که البته خالی از خطر هم نیست. در صورت بروز یک بحران مالی دیگر ممکن است یورو از هم بپاشد. هم یورو و هم خود اتحادیه اروپا همچنان در برابر حوادث سیاسی آسیب پذیر هستند. احتمالات موجود شامل احیای بحران یونان ، ظهور رهبران ضد اتحادیه اروپا در فرانسه یا ایتالیا یا تقویت "دموکراسی غیرلیبرال" در یک یا چند کشور دیگر شرق اروپا است. با توجه به چالش های پیش روی اتحادیه اروپا ، حرکت کجدار و مریز به جلو ممکن است دیگر راهکار ایمنی نباشد. همچنین ممکن است یک کشور دیگر از برگزیت الگوبرداری کند و این امر به فروپاشی اتحادیه اروپا منجر شود. چنانکه "زیگمار گابریل" وزیر امور خارجه آلمان در ماه ژانویه به هفته نامه "اشپیگل" گفت: اکنون دیگر فروپاشی اتحادیه اروپا غیر قابل تصور نیست. ** لزوم بازاندیشی خلاقانه در اتحادیه اروپا به نوشته اکونومیست ، اکنون آنچه مورد نیاز است یک بازاندیشی خلاقانه در کل پروژه اروپایی است. آشکار ترین ایده در این زمینه کنار گذاشتن مدل متصلب "یک اندازه برای همه" و در پیش گرفتن انعطاف پذیری بیشتر است. در این زمینه باید توجه داشت که تعداد کمی از 27 عضو باقی مانده بعد از خروج بریتانیا خواستار یکپارچگی سیاسی و اقتصادی عمیقتر هستند. همچنین این 27 کشور در سطوح متفاوتی در اتحادیه اروپا ادغام شده اند: همه عضو بازار واحد هستند؛ 26 کشور عضو اتحادیه بانکی ؛ 21 کشور عضو شنگن ؛ 21 کشور عضو ناتو و 19 کشور در منطقه یورو هستند و دیگر اینکه در اروپا در مجموع 48 کشور عضو هستند که کشورهای خارج از اتحادیه امیدوار به داشتن روابط ویژه ای هستند. چنین ناهمگونی می تواند موجب سناریویی شود که در آن کشورهای اروپایی با سرعت های متفاوتی حرکت کنند و هدف آنها هم همواره ممکن است یکی نباشد. این ایده در درون اتحادیه اروپا نیز سابقه ای طولانی دارد و ایده ارتقای همکاری ها نیز علاقه مندی هایی را به خود جلب کرده است. در اجلاس ماه گذشته اتحادیه اروپا در مالت ، مرکل پیشنهاد کرد که رهبران اروپایی باید خود را به اتحادیه ای با "سرعت های متفاوت" متعهد کنند. کمیسیون اروپا نیز در طرح اخیر خود برای آینده اروپا پنج راهکار پیشنهاد کرد که یکی از آنها حرکت آشکار به اروپایی با سرعت های متفاوت بود. سران فرانسه ، آلمان ، ایتالیا و اسپانیا و همچنین جوزف موسکات نخست وزیر مالت رییس دوره ای شورای اروپا حمایت خود را از این راهکار اعلام کردند. اما نگرانی هایی هم وجود دارد که به رسمیت شناختن معیارهای متفاوت برای کشورهای مختلف آغاز فرایند پایان اتحادیه اروپا باشد.بدین ترتیب با ورود اتحادیه اروپا به شصت و یکمین سال خود مشکلات و و تهدیدهای مختلفی از درون و بیرون این اتحادیه را احاطه و آینده آن را با ابهام های زیادی رو به رو کرده است. نتایج انتخابات سال جاری در کشورهای اروپایی می تواند تاثیر زیادی در سمت و سوی آینده این اتحادیه داشته باشد و چنانکه برخی کارشناسان اروپایی اظهار نظر کرده اند حتی انتخاب احتمالی مارین لوپن در فرانسه می تواند منجر به فروپاشی این اتحادیه شود. اما آنچه مسلم است در صورت به قدرت نرسیدن راست های افراطی و ملی گرا در کشورهای اروپایی نیز اتحادیه اروپا برای دوام و کارآمدی خود نیازمند یک بازاندیشی در اصول کاری است و شاید معاهده های دیگری همانند معاهده رم و معاهدات دیگر اروپایی در راه باشد. اروپام**1078**1908 ترجمه و تنظیم: بابک جعفری ** ناشر : افشار دارابی

16/01/1396

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]