خانواده از هم پاشیده‌ نشر و ضرورت بازگشت به ساختار روابط * علی محمدپور

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: خانواده از هم پاشیده‌ نشر و ضرورت بازگشت به ساختار روابط * علی محمدپور تهران - ایرنا - نشر در ایران به مثابه یک خانواده و یک مزرعه ای است که دچار آفت‌های مختلف شده است، وقتی ساختار روابط در خانواده سست شود، آن خانواده از هم می‌پاشد.

خانواده از هم پاشیده‌ نشر و ضرورت بازگشت به ساختار روابط * علی محمدپور

زمانی که در یک خانواده هیچ کس برای دیگری اهمیتی قائل نباشد و همه نسبت به یکدیگر بی تفاوت باشند، آن خانواده از هم پاشیده است.در شرایط عادی این از هم پاشیدگی زیاد بروز پیدا نمی کند زیرا هر کسی کار خود را کرده و درآمد خود را دارد اما وقتی یک مسئله و مشکل بروز پیدا کرد، به خوبی می‌ توان ضرورت ساختار روابط را احساس کرد.در کشور ما نشر یک خانواده‌ از هم پاشیده با مجموعه‌ای از مشکلات جدید است که قبلا هم تجربه نشده، مشکلات موجود در واقع فرصت های جدیدی هستند که در ساختار از هم پاشیده نشر به عنوان مشکل خود را نشان می‌دهند.مثلا ورود تکنولوژی‌های جدید در نشر تبدیل به یک مشکل شد در حالیکه یک فرصت بود اما چرا نشر نمی‌تواند از فرصت ها استفاده کند و به مرور از فرصت ها مشکلات مختلفی برای خود بسازد؟چرا با وجود امکان تولید و توزیع بیشتر کتاب و محتوا در کشور، نفوذ کتاب و محتوا در کشور ما کاهش پیدا کرده و مخاطبین کمتر از قبل کتاب می‌خوانند؟ چرا کتابفروشی ها در کشور تعطیل می‌شوند اما جایگزینی برای آنها وجود ندارد؟چرا هر سال در نمایشگاه‌های متعدد کتاب، با بی برنامگی‌های مختلفی روبرو هستیم و نمی‌توانیم پاسخگوی نیاز موجود مخاطب هم باشیم؟** ضرورت جامعه مدنی در نشر نشر از نبود یک جامعه‌ مدنی رنج می‌برد، در حالیکه در نشر ایران تشکل های مختلفی وجود دارند اما هرگز جامعه‌ مدنی در نشر ایران شکل نگرفت.تشکل‌ها که از اعضای محدودی تشکیل شده‌اند بیشتر به دنبال تامین منافع کوتاه مدت اعضای خود هستند در حالیکه نشر نیاز به سیاستگذاری های بلند مدت دارد.از طرف دیگر ناشرانی که در تشکل ها جایی ندارند، همیشه خلاء حمایت را احساس می‌کنند و از طرف دیگر هیچ پشتوانه محتوایی، آموزشی و علمی ندارند.نشر ایران بدون داشتن یک جامعه مدنی اصولی نمی‌تواند در دنیای امروز و در میان تغییرات شدید فناوری، تکنولوژی و شیوه‌ها، راهکارهای مناسبی برای زنده نگه داشتن محتوای ایرانی پیدا کند.** نقطه شروع ضرورت شکل گیری جامعه مدنی در نشر به شدت احساس می‌شود، برای تشکیل جامعه مدنی در نشر باید سراغ بزرگان فراموش شده‌ نشر رفت؛ ‌افرادی که شهوت موقعیت و ثروت اسیرشان نکرده و یا از آن دوره عبور کرده ‌اند.باید به ریشه‌ها برگشت، به اخلاق حاکم در نشر که زمانی قوی بود و اکنون بسیار کم رنگ شده است.(نمونه کمرنگ شدن اخلاق در نشر را در کپی‌ها و دزدی های محتوایی و بازار خراب کردن‌ها و از بین رفتن بازار نشر به خوبی می‌توان دید). بزرگان نشر توان و تجربه تدوین مرامنامه و قواعد جامعه مدنی نشر را دارند و می‌توانند ساز و کارهای کنترل ضد قوانین جامعه‌ مدنی نشر را هم تدوین کنند.نشر ایران نیاز به یک تشکل فراگیر دارد که دغدغه آن حفظ ساختار نشر باشد، حفظ ارزش‌ها و البته وظیفه‌ آن طراحی مسیر نشر ایران باشد.** حرکت در تاریکیحرکت بدون چراغ، راهنما و نقشه در تاریکی هیچ کسی را به هدف نزدیک نمی‌کند. این موقعیتی است که نشر ایران هم در آن گرفتار است.نشر ما استراتژی ندارد و در تاریکی حرکت می‌کند، نشر مثل اتوبوسی است که مردم را دعوت به سوار شدن می‌کند اما معلوم نیست مسافران را در روابط پیچیده جهان به کدام سو می‌برد؟ مسیر و هدف آن چیست؟ آنچه انجام داده و انجام نداده قابل ارزیابی است؟با وجود اهمیت نشر و محتوا برای جامعه‌ ایران که جامعه‌ای چند هزارساله است و انقلابی دینی و محتوایی بر مبنای ارزش ها انجام داده، ما هیچ استراتژی برای حرکت نشر در داخل و خارج از ایران طراحی نکرده‌ایم.مهم‌ترین خلاء در نشر، خلاء استراتژی است.جای تدوین استراتژی نشر و سپس پیاده کردن آن در قالب برنامه‌هایی اجرایی و ارائه آن به جامعه‌ نشر و چیدمان حرکت های نشر بر اساس آن استراتژی خالی است که این مسئولیت فقط می‌تواند توسط جامعه مدنی نشر به عهده گرفته شود که وجود آن در میان تشکل های نشر خالی است.** اقیانوس پیماهایی گمشدهاستراتژی نشر چیزی است که به ما نشان می‌دهد،‌ در کجا هستیم، مسئله‌ ما چیست و باید کجا برویم.در طول تاریخ ناخداها در میان آب‌های اقیانوس‌ها راه خود را بر اساس مسیری که آمده بودند، نقطه‌ای که در آن بودند، مسیری که باید می‌رفتند و نقطه‌ای که باید می‌رسیدند، ترسیم می‌کردند.بدون این طراحی، کشتی ها در اقیانوس‌های بزرگ غرق می‌شدند.بدون داشتن قطب نما و نقشه‌ مسیر و نقطه گذاری های مستمر در طول مسیر هیچ کشتی‌ای به مقصد نمی‌رسید.حتی در سنت پیامبران هم اینگونه بوده، به گواه قرآن کریم، هدف اول پیامبران این بود که این نقطه را ترسیم کنند.مهم‌ترین کار پیامبران در ابتدا این بود که این سؤال را برای مردم باز کنند: «این تذهبون؟» (کجا می‌روید؟).و مهمترین سوالی که می‌تواند به ترسیم استراتژی نشر کمک کند، همان سؤال پیامبران است و همین سؤال، کلیدی‌ترین سؤال در تمام طراحی‌های استراتژی است که در نشر باید همیشه پرسیده شود.اینکه نشر کشور به کجا می‌رود؟، ما را به کجا می‌برد؟ چه چیزی به ما می‌دهد و چه فرصت هایی را از ما می‌گیرد؟بدون استراتژی نشر با همه هزینه‌ها و تلاش ها فقط می‌توانیم به نقطه‌های هدف کوچک و کوتاه مدت بیندیشیم که در بسیاری از مواقع هم متضاد هم هستند. برای مثال در صورتی که به نوع یارانه دهی ها در نشر توجه کنیم، می‌توانیم به ساختارمند نبودن آنها پی بریم که همیشه به عنوان یک مسکن عمل کردند و متاسفانه بعد از مدتی همین مسکن‌ها باعث اعتیاد و ناتوانی نشر شدند.** از رنجی که می‌بریمنشر اگر یک صنعت باشد، نیاز به بازسازی، به روز رسانی و انتقال دانش و تجربه و فناوری دارد، از مشکلات بزرگی که در نشر ایران دچار آن هستیم، فرسودگی ابزارها، روش ها و ناکارآمدی شیوه‌ها و تکنیک‌ها است. در نشر جای موضوعات بسیاری از جمله برند سازی در نشر، پژوهش های میدانی درباره مخاطب و نیازهای روز مخاطب، بازارسازی در نشر، استفاده از فناوری ها و شیوه های روز در توزیع، استفاده از شیوه های جدید برای بازاریابی محتوایی در نشر خالی است.تولید دانش و واردات دانش در حوزه نشر با وجود رشد سریع آن در خارج از مرزها در ایران بسیار کند است و همین باعث شده ما از قافله نشر در جهان بسیار عقب بیفتیم.رشد کشورهای جنوب شرق آسیا نظیر ویتنام، تایلند، مالزی و کشورهای همسایه مانند ترکیه نشان داده که از آرمان‌های نظام در حوزه نشر بسیار عقب مانده‌ایم.لازم هست که دانش و اطلاعات به روز، به نشر تزریق شود و برای این کار مکانیسم لازم ایجاد شود. با ایجاد یک تشکل فراگیر در قالب جامعه‌ و نهاد مدنی نشر که هدف آن ترمیم ساختارهای نشر، طراحی استراتژی نشر و تامین دانش مورد نیاز نشر باشد، قدم بزرگی در تامین محتوای مخاطب ایرانی و حتی صادرات محتوا به خارج از ایران می‌توان برداشت.در صورتی که این اتفاق بیفتد، می توان یک قدم بزرگ به آرمان های انقلاب درباره صدور فرهنگی و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب برای نهضت ترجمه نزدیک شد.----------------------------------------------------------** فعال عرصه نشر و مدیر شبکه کتاب الکترونیک کودکان ایران ** انتشار: امید غیاثوند

14/01/1396

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]