محبوبترینها
از کجا بفهمیم قاشق چنگال اصل است | قاشق چنگال تقلبی نخرید!
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798917594
نگاهی به بنای تاریخی بقعه هارونیه در مشهد
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: نگاهی به بنای تاریخی بقعه هارونیه در مشهد مشهد - ایرنا - بقعه هارونیه بنایی ارزشمند از جنبه های تاریخی و معماری در نزدیک آرامگاه فردوسی و منطقه باستانی توس جزو آثار برجسته و جذاب برای گردشگران و تاریخ دوستان داخلی و خارجی در سفر به مشهد است.
هارونیه بنایی ناشناخته و پررمز و راز و یگانه اثر برجای مانده از شهر باستانی طوس است. این بنا در 25 کیلومتری شمال‌غربی مشهد در حاشیه غربی جاده مشهد - توس و ورودی شهر توس قرار دارد. هارونیه بنایی آجری و مربع شکل است. فضاهای داخلی آن شامل ورودی ایوان، چهار شاه نشین، گنبدخانه و سهاتاق فرعی می باشد که تمامی آنها در معرض دید عموم قرار دارد. در محوطه بیرونی این بنا سنگ یادبود کوچکی از امام محمد غزالی قرار دارد و باغچه مستطیل شکل بزرگی نیز طبق نقشه اولیه بنا رو به‌روی ایوان هارونیه طراحی و ساخته شده است.بنای هارونیه چشمگیرترین و قدیمی‌ترین اثری است که از توس بر جای مانده، این بنا تا حدود 100 سال پیش ویرانه ای بی نام بود اما از زمان احداث آرامگاه جدید فردوسی در سالهای 1308 تا 1313 خورشیدی عوام آن را "زندان هارون یا بقعه هارونی" نامیدند. حال آن که نه تنها بنا از لحاظ شکل و نقشه هیچگونه شباهتی به زندان ندارد بلکه طبق مستندات تاریخی نیز نمیتوان هیچگونه ارتباطی بین این اثر و هارون الرشید خلیفه عباسی یافت زیرا هارون سال 193هجری قمری جان باخت در حالی که اصل بنا را با توجه به شکل معماری از دوره ایلخانی(قرن هشتم هجری) میدانند که بخشهایی در دوره تیموری به آن افزوده شده است.از طرف دیگر به دلیل تشابه سبک معماری بنا به معماری رازی(چهارمین و در عین حال کامل‌ترین سبک در شیوه‌های معماری ایران) این بنا را مربوط به قرن ششم هجری میدانند.در حفاریها سال 1354 در این بنا ضمن پیدا شدن سفال‌های مربوط به دوران سلجوقی، تیموری و صفوی لایه ای بسیار قطور از سنگ و ملاط ساروج که یادآور پی بنای آتشکدههای ساسانی است مشاهده شد. آثار به‌دست آمده نشان می‌دهد پی این بنا سابقهای خیلی پیشتر از قرن ششم داشته است.بررسی سفرنامه ها و نوشته های جهانگردان و پژوهشگران داخلی و خارجی که از حدود 100 سال پیش تاکنون در نوشته های خود به این بنا اشاره کردهاند نیز نشان می‌دهد تنها عوام و مردم بومی بودند که بنا را نخست نقاره خانه و سپس زندان هارون نامیدند و در پی آن نام "گنبد هارون و هارونیه " هم بعدها بکار برده شد.درباره هدف از احداث بنا و کاربری آن نیز اختلاف نظر وجود دارد. برخی این مکان را مدرسه یا خانقاه و همچنین مدفن امام محمد غزالی میدانند(قرن ششم) و برخی دیگر آن را مسجدی میدانند که بعد از ورود مسلمانان به ایران بر روی آتشکده ساسانی ساخته شده است. از آنجا که در قسمت شمالی بنا یک ردیف اتاق دیده می شود این پرسش در ذهن بیننده جرقه می زند که این مکان باید محل تدریس و علم‌آموزی بوده باشد. با این فرضیه می توان ارتباط اثر را با امام محمد غزالی دریافت زیرا وی پس از آنکه تدریس در نظامیه بغداد را نپذیرفت در توس ماند و همانجا خانقاهی برای صوفیان و مدرسهای برای طلاب دایر کرد و شبانه روز خویش را به عبادت خدا و خدمت به خلق میگذراند.امام محمد غزالی هنگامی که سرگرم این کار بود اجلش فرا رسید و در طابران توس که موطن وی بود بدرود زندگی گفت و در همان جا مدفون گشت. پس از پایان مرمت بقعه هارونیه سازمان حفاظت آثار باستانی سنگ مقبرهای به عنوان یادبود این عالم بزرگوار در جلو بنا نصب کرده است. عبدالحمید مولوی با استناد به برخی منابع تاریخی هارونیه را خانقاه خواجه عثمان بن هارون استاد معین الدین چشتی قطب صوفیه چشتی در هند میداند که به یادبود پدرش در قرن ششم خانقاهی در طابران توس ساخته است.وی این نظریه را که بنا خانقاه و مقبره امام محمد غزالی بوده رد میکند زیرا مورخان و جهانگردانی که از قرن ششم و هفتم به بعد به توس سفر کردهاند مدفن غزالی را خارج از باروی شهر در قبرستان عمومی ذکر کردهاند حال آنکه طبق برخی منابع مکتوب هارونیه داخل حصار توس قرار داشته است.تحقیق در موقعیت دقیق شهر توس عهد غزنوی و سلجوقی یا طابران و اختلاف محل آن با توس در دوره مغول که به دست پسر تیمور ویران شد و تطبیق حاصل تحقیق بر زمین‌های کنونی توس ویران ممکن است محل مدرسه و خانقاه غزالی را به مقبره کنونی فردوسی نزدیک‌تر از محلی نشان بدهد که امروز در آن جا نشان قبر غزالی را باید جست.بنابراین لازمه روشن شدن آن حفاریهای گسترده باستانشناسی در ویرانههای توس است. همچنین گفته شده اوایل نیمه سده هشتم هجری یکی از سادات معتبر ولایت توس به نام امیر نظام‌الدین علی این خانقاه را به همراه دو خانقاه دیگر در روستاهای برزش آباد و ویرانی برای یکی از شیوخ بزرگ کبروی به نام شیخ عبدالله غرجستانی ساخته است.از مجموعه یافته‌های تاریخی و خصوصیات معماری بنا و شباهت سبک آن به سبک رازی و مقایسه با نمونههای مشابه همچون آرامگاه علاءالدوله در سمنان، مقبره سلطان سنجر در مرو و قبر بابالقمان در سرخس، مقبره بودن بنا بسیار منطقی تر به نظر می‌رسد. غیر از خصوصیات معماری، طاق کوچکی که در ضلع شمالی بنا وجود دارد و جمله "الدنیا ساعه" که بر روی گچبری آن منقوش است خود دلیل دیگری بر مقبره بودن بناست زیرا این جمله را فقط در مقبره ها بکار میبرند.هر چند حفاری که در موقع مرمت در اطراف بنا انجام شده و مشخص شدن پی بناهایی که در مجاورت آن وجود داشته این گمان را که این مکان بخشی از یک مجموعه معماری بوده تقویت میکند.تمام بنای هارونیه آجری است و هیچگونه تزیین کاشی در آن بکار نرفته است. این بنا به صورت چهارضلعی است که ابعاد آن در اضلاع مختلف به علت وجود قناسی نابرابر است. ابعاد آن به ترتیب ضلع شمالی 19.5 متر، ضلع جنوبی 20 متر، ضلع شرقی 28متر و ضلع غربی 29 متر است.ارتفاع گنبد از کف بنا 26 متر، ارتفاع ایوان 21 متر، ارتفاع گنبد کوچک قسمت شمالی 11متر، طول و عرض گنبدخانه 12 در 12 متر و ارتفاع کمرپوش بنا از کف 9 متر است. دارای یک ورودی در سمت جنوب با سردر بسیار بلند بدون تزیینات کاشی و بطور کامل آجری و نیز گنبدخانهای می باشد که در سطح وسیعی پوشیده است.چهار پلکان مارپیچ در گوشهها و سه اطاق فرعی در ضلع شمالی قرار دارد و درون گنبد ساده است. مقرنس کاریهایی مربوط به دوره تیموری در رواق وسطی پشت ضلع شمالی گنبدخانه دیده میشود.بقعه هارونیه بخاطر اندازه و انفراد و حجم جمع و جورش بنایی بسیار جالب است و آرامگاه سلطان سنجر در مرو را به یاد میآورد. مقایسه این دو بنا با بنای جبل سنگ (گنبد جبلیه) در کرمان که از قرن هفتم هجری قمری است و روشن‌تر از دو بنای یاد شده، خصلت ساسانی در آن آشکار است پیشرفت معماری را مدنظر قرار می‌دهد. قاعده مدور گنبد که بیشتر در دورههای پیش فقط به صورت هشت گوشه برهنهای بود، دارای رواق‌هایی است که دهلیزهای آنها با آجر چینیهای مشبک تزیین شده و بدین طریق بدون اینکه چیزی از سادگی کل بنا بکاهد صلابت حجم آن را تعدیل کرده است.استان خراسان رضوی دارای 1540 اثر تاریخی ،فرهنگی و معنوی ثبت شده در فهرست آثار ملی است.7496/1858**خبرنگار: آرزو جاودانی **انتشاردهنده: حسین کریم زاده
28/12/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 29]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها