بررسی چگونگی کاوش های جنوب کرمان

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: در میزگرد ایرنا کرمان مطرح شد بررسی چگونگی کاوش های جنوب کرمان جیرفت - ایرنا - محوطه های تاریخی جنوب کرمان که از آنها به عنوان منشا خط در جهان یاد می شود، مدتی به دلیل توقف مطالعات در حال فرسایش بود که در دولت یازدهم مورد توجه قرار گرفت و اکنون ایرنا بازگشایی این تمدن را در میزگردی مورد بحث قرار می دهد.

بررسی چگونگی کاوش های جنوب کرمان

به گزارش ایرنا تمدنی در زیر شهر جیرفت خفته است، تمدنی که مربوط به هفت هزار سال قبل است و به نام‌ های مختلفی از جمله ارت، قمادین، جیرفت و دقیانوس مشهور است و این کشف موجب شد تا در باستان ‌شناسی تحولات زیادی پدید آید، زیرا این تمدن کهن شاید الهام ‌بخش تمدن بین ‌النهرین نیز باشد. داشته های استان کرمان در محوطه های اسفندقه، قلعه گنج، کهنوج، جیرفت و مطوط آباد از اهمیت بسیار بالای علمی برخوردار است که می تواند مسیر تاریخ را تغییر دهد و موجب افتخار است که شهر جیرفت چهارراهی برای برگزاری مجامع علمی ملی و بین‌ المللی در زمینه باستان شناسی است. این موضوع فصل جدیدی در این خطه به وجود آورده تا جوانان نیز روش بحث و نقد را بیاموزند و با حاصل تحقیقات پژوهشگران آشنایی پیدا کنند. بر این اساس یک بار دیگر دانشمندان و باستان شناسان تحقیقات و کاوش های خود را در این دشت آغاز کرده اند و این بار پروفسور پیترفلزنر استاد دانشگاه توبین گن آلمان و دکتر اسکندری دانش آموخته دانشگاه لیون فرانسه و دکترسلیمانی مدیر پژوهشگاه میراث فرهنگی جیرفت در میزگردی به مناسبت آغاز کاوش های اخیر بعد از وقفه ای هشت ساله در جیرفت با ایرنا به بحث و گفت و گو پرداختند. ** آغاز کاوش های جدید دانشگاه جیرفت با مشارکت توبین گن آلمان مدیر پایگاه میراث فرهنگی جیرفت در ابتدای میزگرد در مورد پیشینه فعالیت های باستان شناسی در جنوب استان کرمان گفت: پیشینه بخشی از این کاوش ها پیش از انقلاب و بخشی دیگر به بعد از انقلاب برمی گردد اما این کاوش ها هیچ زمانی به صورت گسترده و کارشناسانه انجام نشده است. بصیر اسکندری با بیان اینکه در سال های 70 تا 81 شاهد حفاری های غیرمجاز در منطقه جیرفت بوده ایم اظهار کرد: نخستین کاوش های باستان شناسی در این منطقه توسط رئیس پژوهشگاه باستان شناسی (حمیده چوبک) در تکه های ریگل و کنار صندل انجام شده است. اسکندری ادامه داد: یوسف مجیدزاده در ادامه این کاوش ها توانست به مدت 6 فصل کاوش های خوبی را در کنار صندل جیرفت انجام دهد که در سال 86 این کاوش ها متوقف شد و سپس یک گروه ایتالیایی در گورستان مطوط آباد در بخش مرکزی جیرفت کاوش هایی انجام داد که در نهایت این کاوش ها به دلایل سیاسی متوقف شده است. عضو هیات علمی دانشگاه جیرفت در ادامه اضافه کرد: در نتیجه این کاوش ها فضاهای خوبی از خانه های قدیمی، پلان یک مسجد، حمام، فضاهابی عمومی، معابر و کارگاه های شیشه گری، سفالگری، گورستان شهر و فضاهای مسکونی کشف شده که مربوط به سده چهار تا 6 هجری قمری است. اسکندری در مورد چگونگی این کاوش ها گفت: بسیاری از کشورهای اروپایی که در زمینه باستان شناسی دارای سبک هستند، سعی می کنند در خاورمیانه جایی را برای پژوهش پیدا کنند و از آنجایی که ایران یکی ازغنی ترین مناطق کاوش در این منطقه است همیشه آرزو دارند که روزی در اینجا به نتایجی برسند تا بتوانند به بشریت کمک کنند. این فارغ التحصیل دانشگاه لیون افزود: پروفسور فلزنر استاد دانشگاه توبینگن آلمان پیشنهاد پژوهشگاه میراث فرهنگی جیرفت را برای کاوش در این منطقه پذیرفت که جستجو در جنوب کرمان را انجام دهند. وی ادامه داد: این تمدن در هزاره سوم قبل از میلاد با تمدن بین النهرین مراوده فرهنگی و تجاری داشته که کشف این زوایای پنهان می تواند به فرهنگ این منطقه و جهان کمک کند. اسکندری با اشاره به اینکه پهنه مورد کاوش در این منطقه 10 هکتار را شامل می شود افزود: این پهنه شامل حوزه ورامین در کنار هلیل رود جیرفت است که در یک دوره 2 هزار ساله از 6 هزار سال تا چهار هزار سال پیش را شامل می شود. وی بیان کرد: محوطه کاوش جیرفت همزمان و اندکی قبل از آغاز شهرنشینی در حوزه هلیل را شامل می شود و با این کاوش ها سعی داریم اطلاعاتی از شهرنشینی هزاره سوم پیش از میلاد را به دست آوریم و روند شکل گیری فرهنگ های پیش از آغاز شهرنشینی را مورد کنکاش قرار می دهیم. اسکندری افزود: این کاوش ها با همکاری دانشگاه جیرفت و توبینگن آلمان و سازمان میراث فرهنگی در حال انجام است. وی ادامه داد: این کاوش ها طی یک دوره پنج ساله انجام می شود و در صورت همکاری مسئولان این کاوش ها ادامه خواهد داشت. ** سیاسی کاری های دولت قبل موجب توقف هشت ساله کاوش در جیرفت شد مدیر پایگاه میراث فرهنگی جیرفت در ادامه عنوان کرد: در دوره دولت دهم طرح بدون مطالعه و شتابزده‌ای اجرا شد که در آن پیشنهادشده بود برای تمرکززدایی، سازمان‌ های دولتی را به شهرهای دیگر انتقال دهند. نادر سلیمانی با اشاره به موضوع انتقال سازمان‌ میراث فرهنگی به شیراز اظهار کرد: بعد از گذشت مدتی که دولت از انتقال سازمان میراث فرهنگی به شیراز عقب ‌نشینی کرد، سازمان دوباره به تهران بازگشت. وی ادامه داد: بعد از این جابه جایی در نهایت مسئولان متوجه مفقود شدن دهها هزار برگه سند، عکس، اسلاید و نقشه‌ های باستان ‌شناسی شدند که از تمام محوطه ‌های باستانی ایران که از سال هزار و 300 یعنی نزدیک به یک قرن باستان ‌شناسانی با رنج فراوان تهیه کرده بود. سلیمانی بیان کرد : باستان شناسانی از دانشگاه سوربن فرانسه، موسسه (cnrc) فرانسه، دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا و پادوای ایتالیا به سرپرستی دکتر مجید زاده عضو هیات علمی دانشگاه تهران در سال 86 کاوش های خود را در تپه های کنار صندل جیرفت ادامه دادند و به نتایج خوبی هم دست پیدا کردند و در نهایت به دلایل سیاسی، این کاوش ها متوقف شد. وی اضافه کرد: توقف باستان شناسی در دشت های جیرفت هم به همین دوران بر می گردد و جیرفت به تبع این آثار شوم از کندو کاو دانشمندان باستان شناسی بی نصیب ماند. سلیمانی کمبود اعتبارات را یکی دیگر از دلایل کندی کاوش های منطقه باستان شناسی جیرفت نام برد و افزود: دولت اگر می خواهد که این کاوش ها در این منطقه به پایان برسد سالانه پنج میلیارد ریال باید برای انجام این کاوش ها اختصاص دهد تا بتوانیم به نتایج مثبتی دست پیدا کنیم. ** کاوش های باستان شناسی موجب رونق گردشگری منطقه خواهد شد عضو هیات علمی دانشگاه جیرفت نیز با بیان اینکه کشف و ساماندهی اماکن تاریخی جنوب استان موجب رونق صنعت گردشگری در این منطقه خواهد شد افزود: هرچند که محور اصلی رونق اقتصادی در این منطقه بر محوریت کشاورزی بنا نهاده شده اما لازمه کشاورزی وجود منابع آبی است که این منطقه نیز با مشکل کم آبی مواجهه است. بصیر اسکندی با بیان اینکه رونق صنعت گردشگری از مهمترین ارکان های اقتصاد مقاومتی است اظهار کرد: از آنجایی جنوب استان کرمان سرشار از آثار باستانی است اگر بتوانیم این میراث ماندگار گذشتگان را به خوبی کاوش و ساماندهی کنیم، می توانیم با جذب توریسم و سرمایه گذار، اقتصاد این منطقه را شکوفا کنیم. این فارغ التحصیل دانشگاه لیون فرانسه عنوان کرد: شهرستان جیرفت تنها مکانی در جنوب شرق استان است که علاوه بر جاذبه های گردشگری دارای جاذبه های باستانی است که می تواند در جذب سرمایه گذار و توریسم در این منطقه کمک کند. ** کاوش های فرهنگی و گاه نگاری در تمدن جیرفت مورد غفلت واقع شده است استاد گروه باستان شناسی دانشگاه توبین گن آلمان در ادامه این میزگرد گفت: موقعیت باستانی ایران همواره مورد توجه باستان شناسان جهان است و این کشور از نظر کثرت آثار باستانی بسیار جلوتر از کشور آلمان است. پروفسور پیتر فلزنر، کاوش فرهنگی و گاه نگاری را 2 حلقه مفقوده در آثار تاریخی جنوب استان کرمان بیان کرد و افزود: این 2 عامل مورد غفلت باستان شناسان در این منطقه قرار گرفته است. وی ادامه داد: این که بدانیم فرهنگ های منطقه جنوب کرمان چگونه شکل گرفته و رابطه این فرهنگ ها با دیگر تمدن ها چگونه بوده است می تواند کمک زیادی هم به مردم این منطقه و هم دیگر جوامع بشری را داشته باشد. پروفسور پیتر فلزنر، یادآور شد: آغاز دانش باستان شناسی با نظام های گاه نگاری و کشاکش بین آن نظام ها شناخته می شود و نظام های گاه نگاری ترتیب دوره های پشت سر هم است که بر مبانی مشخصی استخراج می شود. وی عنوان کرد: باید بدانیم که ترتیب دوره های پشت سر هم در زمان های تاریخی از طریق نام های سلسله ها و دوره ها یا شاهان و حاکمیت های سیاسی در این تمدن چگونه بوده است، لازم است تا زمان شناسی و گاه نگاری این فرهنگ ها در این منطقه کشف شود. پروفسور پیتر فلزنر در مورد طرح کاوش های اخیر در جنوب استان کرمان نیز گفت: 10 نفر از باستان شناسان حرفه ای دانشگاه توبینگن متشکل از زمین شناس، مردم شناس، و سایر علوم شیمی و فیزیک در این طرح با سایر باستان شناسان ایرانی همکاری دارند. وی ادامه داد: در این طرح در ابتدا منطقه جنوب استان کرمان به منظور کشف محوطه های باستانی جدید مورد بررسی و شناسایی قرار می گیرد و سپس کاوش های پهنه ورامین در اطراف جیرفت را ادامه خواهیم داد، که از مهمترین مناطق باستان شناسی هلیل رود محسوب می شود که به هزاره چهارم پیش از میلاد برمی گردد. پروفسور پیتر فلزنر بیان کرد: علی رغم اینکه تصور همگان بر این است که تمدن بین النهرین قدیمی تر از تمدن جیرفت است، ولی کاوش های جیرفت نشان داده که این تمدن همراه با تمدن بین النهرین شکل گرفته است و تمدن بین النهرین بدون تمدن های هلیل رود، ترکیه و سوریه امکان تداوم نداشته است. وی اظهار کرد: اشیا کشف شده هلیل رود در بین النهرین نشان از وجود روادید فرهنگی و اقتصادی بین این 2 تمدن بوده که لازم است نحوه این تبادلات فرهنگی را کاوش کنیم تا از این طریق بتوانیم به ارتقای فرهنگ جوامع بشری کمک کنیم. استاد گروه باستان شناسی دانشگاه توبین گن آلمان اظهار امیدواری کرد: هر چند که باستان شناسی قابل پیش بینی نیست و هر لحظه امکان کشفی جدید را دارد تا جهان را به شگفتی وا دارد، اما امیدواریم تا نخستین اسناد و نوشته های خطی را در این منطقه پیدا کنیم. ** تمدن جیرفت همزمان با تمدن بین النهرین شکل گرفته است عضو هیات علمی دانشگاه جیرفت نیز با بیان اینکه بر اساس کاوش های باستان شناسی، تمدن جیرفت به پنج هزار سال قبل بر می گردد و این تمدن همزمان با بین النهرین شکل گرفته است افزود: برای افکار عمومی، حال حاضر جامعه مهم است که بدانند این تمدن قدیمی تر است یا بین النهرین که باید در جواب بگویم که اصلا مهم نیست که کدام تمدن قدیمی تر است. بصیر اسکندری افزود: این 2 تمدن همزمان با هم شکل گرفته اند و با یکدیگر روابط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشته و چیزی که مهم است این است که بدانیم تمدن جیرفت چه راهی را در پیش گرفته و نوع مراودات آن 2 تمدن با هم چگونه بوده است. وی اضافه کرد: در صددیم با کاوش های جدید بتوانیم زوایای ناشناخته تمدن جیرفت را به خوبی کشف کنیم و این تمدن را به خوبی به مردم نشان دهیم که در این راستا تاکنون پراکندگی های این تمدن در این منطقه به خوبی مشخص شده است و هم اکنون زمان آن فرا رسیده است تا کاوش های لازم در مورد اصرار این تمدن شکل بگیرد. وی تصریح کرد: سعی می کنیم با کاوش های جدید به زوایای پنهانی دست پیدا کنیم و آنها را بازسازی و هرچه بیشتر فرهنگ غنی این منطقه را شناسایی کنیم. ** احداث موزه، ضرورت شهر جیرفت مدیر پایگاه میراث فرهنگی جیرفت در ادامه این میزگرد، احداث موزه ای بزرگ برای جیرفت را یک ضرورت اساسی دانست و گفت: در حال حاضر، این شهر دارای یک موزه بسیار کوچک است که این موزه توانایی لازم را برای نگهداری این حجم از آثار کشف شده در این شهر را ندارد. نادر سلیمانی توضیح داد: در حالی که سه دولت از آغاز کلنگ زنی این موزه می گذرد اما همچنان جیرفت از داشتن مکانی استاندارد برای به نمایش گذاشتن آثار نیاکانش محروم مانده است و این روزها نیز که کارهای فرهنگی به دلیل مشکلات مالی از اولویت مسئولان خارج شده، خبری از موزه بزرگ جیرفت نیست. وی همچنین کمک فکری و مالی مسئولان را برای همیاری دربازسازی و کاوش آثار این منطقه را خواستار شد و گفت: طرحی را که ماشروع کرده ایم طرحی بین المللی است و دانشگاه های زیادی اعلام آمادگی کرده اند تا ما را در این کاوش ها کمک کنند تا بتوانیم این تمدن را به طور کامل معرفی کنیم. سلیمانی همچنین از وضعیت کنونی حاکم بر تپه های کنار صندل ابراز ناامیدی کرد و افزود: برای معرفی این مکان تاریخی حتی یک تابلو هم برای راهنمای گردشگران در سطح شهر وجود ندارد ضمن این که حفاظت سالانه و روزانه از این مکان هم به خوبی انجام نمی شود. وی عنوان کرد: روش های مراقبت و چگونگی شناسایی این منطقه را به خوبی می دانیم ولی منابع کافی برای شناسایی آن را در اختیار نداریم. حدود 650 اثر تاریخی و باستانی در استان کرمان وجود دارد که از این تعداد هزار 500 اثر در جنوب این استان قرار دارد. همچنین جنوب استان کرمان دارای سه اثر ناملموس و دیگر اثرها ملموس است. خبرنگار: روح الله صائب ** انتشار دهنده : نجمه حسنی 6003/3029

24/12/1395

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]