واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: دبه تركمنستان در برجام گازي زنگنه
تناقضهاي جدي وزير نفت درباره واردات گاز از تركمنستان حالا شرايط را براي شخص وزير نفت سخت كرده است؛ حالا زنگنه و مديرانش دست به آسمان بلند ميكنند كه هوا سرد نشود كه اگر بشود كشور در يك بحران جدي فرو خواهد رفت.
نویسنده : وحید حاجیپور
به گزارش «جوان»، از چند سال پيش بود كه تركمنستان خواستار افزايش قيمت گاز صادراتي خود به ايران شد كه مورد موافقت قرار گرفت ولي وزير نفت براي پرداخت اين مبلغ گفت كه 8/1 ميليارد دلار مورد ادعاي تركمنستان در قالب صدور خدمات فني و مهندسي انجام ميپذيرد. وي در سال 94 گفته بود كه واردات گاز از تركمنستان نياز كشور نيست و ايران به حدي از توان توليد گاز دست يافته است كه ميتواند گاز خود را تأمين كند و اگر از تركمنستان گازي دريافت ميشود به دليل پيوندهاي سياسي و روابط ديپلماتيك ميان اين دو كشور است.
در واقع زنگنه معتقد است ايران به تركمنها لطف دارد كه از آنها گاز خريداري ميكند. او همچنين پذيرفته بود كه ايران به تركمنستان بدهكار است و براي پرداخت بدهي خود روشهايي را در نظر گرفته است. تركمنها يكبار در سرماي بيسابقه سال 86 گاز را به روي ايران قطع كردند كه با رايزنيهاي انجام شده اين گاز وصل شد و مرحوم كردان قائم مقام وقت وزير نفت طي سفري به عشق آباد با آنها وارد مذاكره شد و توانست گاز را وصل كند. از آن روزها 9 سال ميگذرد و باز هم تركمنها با شيوه هميشگي خود ميزان صادرات خود به ايران را از 28 ميليون متر مكعب به 2 ميليون متر مكعب كاهش دادند. مديرعامل شركت ملي گاز ايران به همراه كارشناسان امور بينالملل به عشق آباد سفر كردند تا آنها را متقاعد كنند گاز وصل شود.
بازگشت از پاي هواپيما
عراقي به عشقآباد رفت و جلسات فشردهاي را با شركت تركمن گاز برگزار كرد. سرانجام مذاكرات و رايزنيها به اين نقطه رسيد كه اگر ايران بدهي معوق خود را پرداخت كند آنها گاز را وصل ميكنند و در صورت عدمپرداختي گاز قطع ميشود. بهانهگيريهاي تركمنها تمامي نداشت تا اينكه عراقي با نظر وزير نفت تصميم ميگيرد به ايران بازگردد ولي قرار شد تيم مذاكرهكننده در عشقآباد مشغول مذاكره باشد. رسانههاي همسو با وزارت نفت در فضاي مجازي نوشتند كه ايران به تركمنستان باج نداد و عراقي به فرودگاه رفته است. اندكي بعد خبر تكميلي با تلفيقي از قهرمانسازي اعلام شد كه موضع قدرتمندانه ايران موجب شد تركمنها به پاي هواپيماي عراقي رفته و با خواهش و تمنا از او بخواهند به جلسات ادامه دهد. در نهايت هم اينگونه گفته شد كه تفاهم حاصل شد و متن تفاهمنامه بايد به امضاي رئيسجمهور تركمنستان برسد.
وزيرنفت حالا ظهور و اعلام كرد كه متن اين تفاهمنامه به امضاي رئيسجمهور اين كشور رسيده و مشكل واردات گاز از تركمنستان حل شد. فرداي آن روز برخي رسانهها با تمجيد از قدرت ديپلماسي وزارت نفت به اين موفقيت ساختگي لقب «برجام گازي» دادند و از زنگنه به عنوان يك قهرمان بت ساختند. مديرعامل شركت ملي گاز هم مصاحبه كرد و گفت طبق توافقات صورتگرفته ديگر مشكلي در اين باره وجود ندارد و تركمنستان تا 5 سال آينده به ايران گاز صادر ميكند.
قطع گاز
وقتي گفته شد مشكلي از بابت گاز تركمنستان وجود ندارد شركت ملي گاز آنرا اعلام رسمي كرد ولي در بخشي از توضيحات خود اينچنين نوشت: «تفاهم با تركمنستان امضا شده است ولي مردم همچنان در مصرف گاز صرفهجويي كنند.» اين جمله نشان داد هنوز نگرانيهايي وجود دارد و نميتوان به اين تفاهم اميدوار بود تا آنكه تركمنها در يك تصميم سريع و متناقض با تفاهم خود تصميم گرفتند گاز را قطع كنند و به تعطيلات بروند. شركت ملي گاز هم بيانيه داد و نوشت: «آنها فلكه را بستهاند و همه اين بيعهديها و زيادهخواهي آنها تقصير دولت قبل است!»
اينكه تركمنها بدعهدي كردهاند و بايد تاوان اين بيوفايي را بدهند به كنار اما پرسش اصلي اين است كه چه اتفاقي رخ ميدهد كه تفاهم با تركمنها به نام «ديپلماسي گازي» نوشته ميشود ولي شكست در آن به معناي خرابكاري دولت قبل است؟ شخص وزير نفت با حمايت از واردات گاز از اين كشور گفته بود اين واردات در راستاي تعاملات منطقهاي است ولي چرا گفته نميشود اگر اين واردات در خدمت چنين هدفي است چرا تركمنها به زير ميز ميزنند؟ دقيقاً چه اتفاقي رخ داده است؟
لاهه و شكايت گازي
زماني كه عراقي در تركمنستان به سر ميبرد گزارش داده شد در صورت عدمتوافق دو كشور ايران ميتواند با شكايت از اين كشور جريمه هنگفتي را از تركمنستان دريافت كند، اين بدين معناست كه قدرت چانهزني ما بيشتر از تركمنها بود و به همين دليل آنها كوتاه آمدند. درباره اينكه چنين موضوعي واقعيت داشته باشد يا خير اطلاعات و جزئيات قرارداد گوياي زواياي ديدهنشده است ولي قطعاً در صورت شكايت گازي دو طرف ميتوان به حقانيت هر يك از طرفها پي برد.
وزارت نفت معتقد است آنها بدعهدي كردند و بايد براي اين خطا تاوان بدهند اما پرسش مهم اين است كه دليل قطع گاز چه بود؟ شايد شركت ملي گاز ايران تعهداتي به تركمنها داده و بعد آن را فراموش كرده است. جزئيات روشني درباره روند مذاكرات و محتواي تفاهمنامه گفته نشده و كمتر كسي ميداند در جريان مذاكرات چه قول و قراري گذاشته شده است.
طرف مقابل بدعهدي كرده و شركت ملي گاز ايران اين بداخلاقي را به حساب دولت قبل نوشته است. آنها ميگويند در دولت قبل توافق شده است قيمت گاز صادراتي به ايران 9 برابر شود و اين دولت زير بار آن نميرود در حاليكه وزير نفت رسماً آن را پذيرفته و اعلام كرده است اين بدهي پرداخت ميشود. كساني كه تفاهم هفته گذشته را برجام گازي ناميدند و سعي كردند اين مهم را قدرت شخصي زنگنه بدانند حالا زمين را عوض كرده و با متهم كردن دولت قبل بدعهدي تركمنستان را بهانه كمكاري وزارت نفت كرده و از مردم ميخواهند در مصرف گاز صرفهجويي كنند. دولت وارد چهارمين سال فعاليت خود شده است و همچنان گويا در ماههاي نخست استقرار خود بهسر ميبرد كه آدرس كمكاري خود را به دولت قبل مربوط ميداند.
كسي به اين وعده زنگنه اشارهاي نميكند كه زنگنه در تاريخ20 مرداد 94 رسماً اعلام كرده بود ايران تا پايان آن سال از واردات گاز تركمنستان بينياز ميشود. وزير نفت در آن روز گفته بود: اگرچه ايران به گاز تركمنستان نياز ندارد اما روابط اقتصادي و سياسي با اين كشور براي ايران بسيار مهم و ارتباط با اين كشور استراتژيك است. با توجه به مشكل تحريم و انتقال پول تصميم گرفته شد طلب اين كشور در قالب صدور كالا و خدمات مهندسي پرداخته شود كه روش خوبي براي پرداخت مطالبات تركمنستان است.
اين سخنان وزير نفت به معناي آن است كه وزارت نفت هنوز با مفهوم «روابط استراتژيك» آشنا نيست و نميداند در اين رابطه استراتژيك اين اختلافات منجر به بروز چنين شرايطي نيست. به هر حال قطع گاز در فصل زمستان براي كشور پرهزينه است و اين دره بزرگ نتيجه اهمال و قهرمانسازيهاي سطحي است كه شركت ملي گاز ميخواهد آن را با دعوت مردم براي صرفهجويي كمرنگ كند. نه وعدههاي زنگنه براي خودكفايي در تأمين نيازهاي گازي كشور به سرانجامي رسيد و نه داستان دلخوش كردنهاي بيجا نسبت به روابط استراتژيك تمامي دارد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۳ دی ۱۳۹۵ - ۲۱:۵۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]