محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829595095
لاله زار، تئاتر بازار
واضح آرشیو وب فارسی:برترین ها: هفته نامه همشهری جوان - محمدرضا جعفری: تماشاخانه های خیابان لاله زار چطور شکل گرفتند، چه اهمیتی داشتند و حالا در چه حال و احوالی هستند؟
لاله زار شلوغ و پرهیاهو یکی از خیابان های تاثیرگذار پایتخت. خیابان الکتریکی ها و لوسترفروش ها، شانزه لیزه تهران قدیم. خیابان باریک و بلندی که زمانی نماد نوگرایی و هنر ایران بود و سالن های تئاترهای نوین ایران را در خود جای داده بود. تئاترهایی که بر ضد نمایش های دوره آتراکسیون (نمایش های فکاهه) اجرا شدند و تاثیر بسزایی بر فرهنگ و هنر ایرانی گذاشتند و هنرمندان بنامی را در عرصه های مختلف هنری تربیت کردند. متاسفانه به مرور زمان این تماشاخانه ها مورد بی مهری قرار گرفتند و حالا به ساختمان هایی متروک تبدیل شده ند.
به مناسبت گذشت حدود 90 سال از افتتاح اولین تئاترهای نوین ایرانی در خیابان لاله زار به سراغ تعدادی از تماشاخانه ها رفتیم تا هم خاطره شان زنده شود و هم اهالی فن، فکری به حال شان کنند و بالاخره پروژه موزه تئاتر ایران شکل اجرایی بگیرد. به بهانه اجرای نمایش «تیاتر سعدی تابستان سی و دو» که به دوران طلایی تئاتر ایران می پردازد، به سراغ سالن های نمایش تاثیرگذار آن دوران رفتیم. برای اطمینان از صحت اطلاعات به مرجع های معتبری مثل کتاب های سیری در تاریخ تئاتر ایران، نمایشنامه نویسان ایران از آخوندزاده تا بیضایی، 35 سال تئاتر مبارز و سایت ایران تئاتر رجوع کردیم.
تئاتر فرهنگ
به نوعی اولین تئاتر کاملا خصوصی ایران است. این تماشاخانه به همت عبدالحسین نوشین و با کمک مالی سه تاجر بازار، در ضلع غربی خیابان لاله زار کهنه افتتاح شد. این سالن با 500 صندلی در ورودی پاساژ خیاط ها قرار داشت و خیلی از مردم پیش و پس از تماشای تئاتر به خیاط های مجرب و پارچه فروش های آن زمان مراجعه می کردند.
به مرور قنادی ها و رستوران ها هم همان حوالی تجمع کردند و افتتاح تئاتر فرهنگ هم فال بوده و هم تماشا. نوشین که مدت ها در خارج از کشور تحصیل کرده بود قصد داشت تئاتر استاندارد روز دنیا را در تئاتر فرهنگ بازآفرینی کند. نوشین معتقد بود: « برای روی صحنه آوردن یک اثر نمایشی ابتدا نیاز به نمایشنامه و نگارش کامل آن است تا امکان تحلیل شخصیت برای بازیگران نقش های اثر مورد نظر وجود داشته باشد.»
به همین دلیل «سوفلور»ها را از تئاترش حذف کرد و بازیگران را موظف کرد دیالوگ های شان را کامل حفظ و شخصیت شان را تحلیل کنند. برای تمرین ها هم باید لباس صحنه را می پوشیدند و خودشان را در شرایط اجرا قرار می دادند تا برای شب های اجرا مشکل غیرقابل پیش بینی پیش نیاید. نوشین همچنین تاکید زیادی به حذف بداهه از کار بازیگر داشت و نظم و قانونی ایجاد کرد که عوامل برای اجرای یک نمایش چندین ماه تمرین کنند و با اشراف کامل روی صحنه حاضر شوند.
این سالن محل شروع فعالیت هنری آقای بازیگر هم بوده. عزت الله انتظامی، یکی از عوامل دست چندم نمایش «آرشین مال آلان» بود که چند روز پیش از اجرای نمایش، بازیگر اصلی در اسکی دچار آسیب دیدگی شدید شد. کارگردان می خواست نمایش را تعطیل کند ولی با اصرار انتظامی حاضر شد از او تست بگیرد. انتظامی به قدری در نقش «عسگر» خوش درخشید که حتی بعد از بهبود پای کاظم تهرانچی، همچنان نقش اصلی نمایش را بازی کرد و خیلی زود اسمش سر زبان ها افتاد.
در اوایل دهه سی تغییرات مدیریتی در تئاتر فرهنگ رخ داد و پس از کودتای 28 مرداد، سالن دچار حریق شد و بعد با نام تئاتر پارس افتتاح شد.
تئاتر پارس
سردر ورودی بزرگ نوشته اند: «پاساژ پارس». در دو طرف آن ویترین هایی به چشم می خورد حاوی عکس هایی از یک نمایش. تئاتر پارس با قدمتی حدود 70 سال هر چند خموده ولی همچنان پابرجاست. مدیران تئاتر فرهنگ بعد از آتش سوزی دست به تعمیرات گسترده این سالن زدند و برای این که تغییرات به چشم مخاطب بیاید اسم تئاتر را به تئاتر پارس تغییر دادند.
تئاتر پارس در ادامه تئاتر فرهنگ فعالیتش را آغاز کرد ولی دیگر آن پرشور را نداشت و خبری از سخت گیری های نوشین نبود. این سالن کج دار و مریز به فعالیتش ادامه می داد تا این که بعد از انقلاب گروهی به مدیریت مجید جعفری چند نمایش را در این سالن روی صحنه بردند ولی فعالیت شان مورد استقبال قرار نگرفت و تئاتر پارس رسما تعطیل شد.
معصومه ملکی، آخرین مدیر تئاتر، مسائل مالی را علت اصلی تخته شدن در تئاتر پارس می داند: «تئاتر پارس را در سال 1383 از ستاد اجرایی فرمان امام به بهای ماهی 800 هزار تومان اجاره کردیم اما به دلیل مشکلات مالی و نبود تماشاگر پس از سه سال، دیگر توان اداره این تماشاخانه را نداشتیم. به همین جهت از سازمان های مختلف درخواست کمک کردیم ولی هیچ کمکی به ما نشد. متاسفانه استقبال از نمایش ها هم خیلی کم بود. مردم حتی با 1500 تومان هم حاضر نبودند برای تماشای نمایش به لاله زار بیایند.
الکتریکی ها تلاش بسیاری کردند که تئاتر پارس تعطیل شود و حتی پیشنهاد دادند بخشی از تئاتر را به عنوان انبار در اختیارشان قرار دهیم. با آمدن سعدی افشار، استاد سیاه بازی ایران به تئاتر پارس برای مدتی ورق برگشت و عده ای به خاطر دیدن بازی سعدی افشار به تماشاخانه پارس رفتند ولی خیلی زود همه چیز به وضع سابق بازگشت. سعدی افشار هم به دلیل شرایط سنی اش دوام نیاورد. از آن موقع تا حالا هم که تالار تعطیل شده است.» این تماشاخانه هم سال 92 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تئاتر فردوسی
تئاتر فردوسی یکی از با اهمیت ترین تماشاخانه های دهه 20 کشورمان است که بی اغراق انتخاب چنین نامی برای یک تماشاخانه می تواند معرف آثار نمایشی آن و گویای خط مشی هنرمندان فعال در آن تماشاخانه باشد. عبدالحسین نوشین پس از سوختن تئاتر فرهنگ تصمیم گرفت با همان سرمایه گذاران «تئاتر فردوسی» را راه اندازی کند تا اسلوب خودش در استانداردسازی تئاتر ایران ادامه دهد.
نوشین برای اولین بار در جشن «هزاره فردوسی» سه پرده از داستان های شاهنامه را به صورت نمایشی روی صحنه برد و به شدت مورد توجه مردم و منتقدان قرار گرفت. انتخاب نام تئاتر فردوسی هم در راستای علاقه شخصی نوشین به حماسه سرای توس است. در این تماشاخانه نیز تاکید بر زبان محاوره اقشار مختلف جامعه داشت و از کلمات و جملات مصنوعی که زاده اندیشه نویسنده است، دوری می کرد و تاکید داشت که بازیگران مکلفند که از بیان و گویش قشری از جامعه که مشغول ایفای نقش آن هستند، استفاده کنند.
همچنین نوشین معتقد بود که به منظور پاک و منزه بودن فضای تماشاخانه، باید بازیگران متاهل شوند و همین پیشنهاد نیز باعث شده بود فضایی خانوادگی ایجاد شود و در بسیاری مواقع بازیگران به اتفاق همسران شان به ایفای نقش می پرداختند. تئاتر فردوسی در جریان کودتای سال 1332 تعطیل شد و در سال 1333 توسط اصغر تفکری که از هنرمندان نامدار دهه 30 بود، خریداری شد و به «تئاتر تفکری» تغییر نام داد و ساختارش کاملا تغییر کرد.
تئاتر باربد
این تماشاخانه هم برای اجرای نمایش بوده و هم کنسرت های موسیقی و نامش را از آهنگساز بزرگ عصر ساسانی وام گرفته است. یکی از عواملی که «جامعه باربد» را از بسیاری تماشاخانه های هم نسل خود متمایز می کند، فاصله گرفتن از نگاه تجاری موسس آن بود. اسماعیل مهرتاش، موسس جامعه باربد، معتقد بود که در جامعه کسانی هستند که دارای استعداد نوازندگی، خوانندگی و هنرپیشگی هستند اما استطاعت مالی حضور در کلاس های مورد نظر را ندارند. به همین جهت، با برگزاری کلاس های رایگان پذیرای عموم علاقه مندان به رشته های هنری بود.
بیشتر آثار نمایشی که در «جامعه باربد» اجرا می شد برگرفته از ادبیات و فرهنگ کهن ایران زمین، نظیر آثار نظامی گنجوی و فردوسی بودی ا از شیوه آداپتاسیون روی صحنه می رفتند که اتفاقا مورد استقبال عمومی نیز قرار می گرفت. «جامعه باربد» طی سال های فعالیت خود، چهار بار تغییر مکان داد و در محدوده خیابان های فردوسی، سعدی و لاله زار به فعالیت هنری و آموزشی خود ادامه داد.
جامعه باربد تا سال 1335 با مدیریت اسماعیل خان مهرتاش به فعالیت خود ادامه داد اما ورود آتراکسیون به تئاترهای لاله زار و نگاه کاسب کارانه باعث کسادی بازار این سالن ها شد.
تئاتر سعدی
«تئاتر سعدی» سال 1329 در مکان سابق سینما اطلس، درست مقابل خیابان «باغ سپهسالار» در خیابان شاه آباد (جمهوری فعلی) ساخته شد. 20 ماه بعد از تعطیلی تئاتر فردوسی، شاگردان نوشین با اجرای نمایش «بادبزن خانم ویندیرمیر» چراغ این سالن را روشن کردند. این تئاتر با تجهیزات عالی، سن گردان و سالنی با ظرفیت بیش از 500 تماشاگر نمایش های باشکوهی را به خود دیده و مورد استقبال اهالی هنر قرار گرفته است. عبدالکریم عموئی برای دوری از هیاهو و رفت و آمدهای خیابان لاله زار این سالن را کمی دورتر تاسیس کرد.
آثار نمایشی این سالن غالبا از دکورهای خیره کننده ای برخوردار بودند که باعث حیرت و لذت دو چندان مخاطبان می شد و بیشتر تماشاچیان دوباره و چندباره به تماشای نمایش های این سالن می نشستند. در تئاتر سعدی هم همان نظم و فضای مودبانه و قابل احترامی که در تئاتر فرهنگ توسط نوشین به وجود آمده بود، وجود داشت. سال 1330 در نخستین شب اجرای نمایش «شنل قرمز» سالن نمایش سعدی، توسط سرلشگر «منصور مزینی» رییس شهربانی وقت تعطیل شد.
فردای آن شب، بازیگران و هنرمندان این تماشاخانه به اتفاق جمعی از مردم در مقابل مجلس شورای ملی واقع در میدان بهارستان متحصن شدند. همین اتفاق باعث بازگشایی مجدد تئاتر سعدی شد. این سالن در کودتای 28 مرداد سال 32 هم مورد تعرض قرار گرفت و توسط گروه «شعبان جعفری» به آتش کشیده شد. تئاتر سعدی بعدها به «سینما سعدی» تبدیل شد ولی باز هم روی آرامش ندید و سال 48 دوباره طعمه حریق شد و صاحبش به خاک سیاه نشست.
تئاتر کسری
دهه 40 شمسی دهه تحول و تغییر تئاتر ایرانی است. این تغییر نه تنها در شکل و شیوه اجرای آثار نمایشی مشهود بوده؛ بلکه در ساختار معماری تماشاخانه های جدیدالتاسیس هم به چشم می آمد. سال 43 دکتر عبدالله والا تصمیم گرفت برخلاف معمول، تماشاخانه ای را دورتر از محدوده لاله زار افتتاح کند. این سالن درست کنار بانک تجارت شعبه دروازه دولت، واقع شده بود. موقعیت این تئاتر دور از لاله زار در نظر گرفته شد تا جریان های تئاتری قبل از دوره آتراکسیون بتوانند آنجا به فعالیت شان ادامه دهند.
این تماشاخانه که 130 صندلی داشت تا سال 1357 تقریبا همواره فعالیت تئاتری خود را حفظ و آثار نمایشی ارزنده ای را به مخاطبان خود ارائه کرد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1369 فعالیت این تئاتر از سر گرفته شد و طی سال های اخیر با دو سالن با عنوان تالار اسوه زیر نظر بنیاد شهید فعالیت می کند و عموما پذیرای آثار نمایشی و فیلم های سینمایی با موضوع دفاع مقدس است.
نگاهی به یکی از شاخص ترین سالن های تئاتر
نصر، پشت پرده
تئاتر تهران یا نصر در خیابان لاله زار یکی از مهم ترین سالن های تهران در طول تاریخ است که روبروی کوچه بوشهر واقع شده. این تماشاخانه جزیی از مجموعه گراند هتل بوده است و بعدها مستقل می شود. «اولین تئاترهای سیاسی ایران اینجا اجرا می شده. سال های قبل بحث این بود که اینجا به عنوان خانه تئاتر انتخاب شود ولی تا الان به جایی نرسیده است.
در ورودی پوسیده، از سر ضمیر ساختمان تئاتر نصر خبر می دهد. با این حال از سقف آینه کاری شده و گنج بری های دیوار لابی معلوم است که اوضاع همیشه به این بدی ها هم نبوده است، البته خود سالن حالش بدتر از لابی است. کل سالن از نور یک پروژکتور 800 تغذیه می کند. به استحکام سقف بلندش هم اعتباری نیست و حتی بالکن نیم دایره اش توان حفاظت از 40 مهمان ناخوانده را ندارد و فقط چند نفری به همره آقای رییس از طبقه بالا بازدید می کنند.
نیمی از صندلی های سالن به طرز مشکوکی نیستند و باقی صندلی های قرمز هم یا قلوه کن شده اند یا به قدری خاک گرفته اند که قابل استفاده نیستند. تصویر نقاشی شده ای از سعدی افشار به دیوار انتهای سالن تکیه داده است که با فلاش دوربین عکاس ها لبخندش در کسری از ثانیه دیده و سریع محو می شود.
در دهه 10 خورشیدی، تماشاخانه ای که به صورت دائمی فعالیت داشته باشد، وجود نداشته و به طور معمول تماشاخانه های استیجاری برای مدت محدود یا به صورت فصلی فعالیت داشته اند. نصر به فکر یک تئاتر دائمی افتاد و با صاحب مهمانخانه گراند هتل که از مهاجران قفقاز بود، وارد صحبت شد که سالن سینما تئاتر «گراند هتل» را برای تئاتر اجاره کند و بالاخره پس از مذاکرات زیاد سالن سینمای گراند هتل را ماهی 300 تومان اجاره کرد. عموم مخاطبان این تماشاخانه جزء تحصیلکردگان، روشنفکران، سیاسیون و کسانی بودند که قصد داشتند آثار نمایشی فاخر و مطابق با تئاتر روز دنیا را تماشا کنند.
منصور خلج، نویسنده، کارگردان و پیشکسوت تئاتر درباره نصر حرف های شنیدنی دارد: «سید علی خان نصر که او را پدر تئاتر ایران لقب داده اند، یکی از چهره های هنری کشورمان از ابتدای قرن محسوب می شود که خدمات ماندگارش را در چند وجه می توان ذکر کرد. او موسس «کمدی ایران»، یکی از گروه های فعال تئاتر در لاله زار بود. نصر در اواخر دوره قاجار به اروپا رفت و در فرانسه تحصیل تئاتر کرد و با تسلطی که به زبان فرانسه داشت، آثاری از ادبیات نمایشی اروپا بالاخص نمایشنامه های مولیر را به فارسی ترجمه کرد.
«او برای اولین بار وسائل گریم را به ایران آورد و گریم را از شکل مبتدی و بسیار ساده و اولیه در تئاتر به سیاق امروزی نزدیک کرد. او علاوه بر ترجمه، نمایشنامه نویس و کارگردانی توانا و پرکار بود. تعداد زیادی نمایشنامه نوشت از جمله «زن باوفا»، «پدر بی سوادی بسوزه»، «چوب دو سر طلا» و ... سید علی نصر هنرستان هنرپیشگی را در اردیبهشت 1318 راه اندازی کرد.
تئاتر نصر سال 81 به عنوان یک اثر ملی ثبت شد ولی سال هاست که همچنان ساکت و آرام روبروی کوچه بوشهری به تماشای چراغ های پرنور الکتریکی های خیابان نشسته است.
۱۱ دی ۱۳۹۵ - ۰۹:۰۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: برترین ها]
[مشاهده در: www.bartarinha.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 231]
-
سبک زندگی
پربازدیدترینها