واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: پدیده ای نگران کننده، با عنوان جلسات مشترک شعر و ترانه
در تاریخ ادبیات ایران ، کسانی به نام ترانه سرا، معرفی نشده اند. در دوران معاصر سابقهی این موضوع از دوران مشروطه آغاز می شود و هر چه به پیش میآییم، اندک اندک نام کسانی به عنوان ترانه سرا مطرح می شود.
محمد رضا عبدالملکیان چهره شاخص فرهنگی و شاعر نام دار معاصر در یادداشتی که آ« را را در اختیار عصر ایران قرار داده از جلسات شعر و ترانه در شهرهای مختلف ایران اعتراض کرد.
در این یادداشت آمده است: امروز ، بسیار می بینیم و میشنویم از برگزای جلسات و برنامه هایی با عنوان " شعر و ترانه " پدیده ای که محصول همین یکی دو دههی اخیر است و از منظری دقیق تر، می توان آن را به عنوان یکی از آسیب های جدی ، فرو افتادگی شعر امروز ، مورد کند و کاو قراداد. این پدیده ، یکی از اسیب های جدی است که در افت کیفی شعر امروز ، نقش عمده ای دارد.
شاعر تصور می کند همه ی 100 نفر یا 200 نفری که در جلسه حاضر شده اند، مخاطب شعر و مخاطب ایشان هستند ، بی آنکه بداند اکثر قریب به اتفاق آن جمع، به هوای شنیدن ترانه و موسیقی گرد آمدهاند و همان اکثر قریب به اتفاق، غالبا مخاطبان عام هستند که دوست دارند ترانه ای را بشنوند و آن را زیر لب و یا با صدای بلند، زمزمه کنند و بخوانند، برگزار کنندگان نیز خرسندند و در گزارش خود، عنوان می کنند ، که برنامه آنها با استقبال مخاطب، مواجه شده است.
حال آن که شعر، هنری خاص است که به سبب زیر ساخت های ویژه، از مرحله ی مخاطب عام گذشته و به عرصه ی مخاطب خاص رسیده است، مخاطبی که در بین آن جمع، تعداد آن ها شاید 20 - 30 نفر بیشتر نباشد اما از منظر محتوایی، باید گفت، شعر هنری است که ریشه در خیال و اندیشه دارد و به گاه آفرینش ، محصول لحظات ناب و خاص شاعرانگی است. هنری که با توجه و تاکید بر تابناکی و پیراستگی زبان شکل می گیرد و اتفاق می افتد. حال آن که ترانه، به اقتضای ماهیت، بر مبنای نیاز ملودی، تنظیم و نوشته می شود، همین و بس.
در تاریخ ادبیات ایران ، کسانی به نام ترانه سرا، معرفی نشده اند. در دوران معاصر سابقهی این موضوع از دوران مشروطه آغاز می شود و هر چه به پیش میآییم، اندک اندک نام کسانی به عنوان ترانه سرا مطرح می شود. چنان که در قبل از انقلاب نام هایی همانند بیژن ترقی، تورج نگهبان، معینی کرمانشاهی، کریم فکور، جنتی عطایی، بیژن سمندر، اردلان سرفراز، شهریار قنبری و .... با همین عنوان " ترانه سرا " در عرصه ی موسیقی دارای جا و جایگاهی می شوند که حساب همه ی آنها از حساب شعر و شاعری جداست. اما در یکی - دو دهه ی اخیر با پدیده جدیدی مواجه می شویم، با عنوان " شاعر و ترانه سرا " !!! که متاسفانه ، امروزه این تابلو بر سر در و یا ویترین بسیاری از وبلاگ ها و صفحات مجازی دیده می شود !!!
شعر و ترانه ، هریک دارای مزیتهای خاص خود هستند، که همین موضوع موجب شده است تا شاعر دچار وسوسهی بهره مندی از مزیتهای ترانه هم باشد و از سوی دیگر ترانه سرا نیز می خواهد تا از مزیت شعر استفاده کند .
- مزیت های خاص ترانه
این حرفه به تبع موسیقی دارای مخاطب چند برابری نسبت به شعر است ( فارغ از موضوع کیفیت مخاطب ) و مخاطب داشتن به خودی خود ارزش قلمداد می شود در حالی که مخاطب شعر ( هر چند کیفی و فرهیخته تر ) بسیار محدود تر است .
ترانه سرایی، در سطوح بالا تر حرفه ای درآمد زاست به نحوی که می تواند شغل قلمداد شود و ترانه سرا از قبل این مزیت استفاده مادی نصیبش شود. حال آن که شعر دارای چنین موقعیتی نیست.
- مزیت های شعر
مخاطب شعر عموما، از سطوح فرهنگی و فرهیخته جامعه است و به یک معنا می توان گفت همانند همهی هنرها ( به جز سینما و موسیقی ) دارای مخاطب خاص است .
- شعر و شاعر بودن ، دارای یک " شان و منزلت " فرهنگی و ادبی خاص است که همین موضوع یک ارزش معنوی قابل توجه محسوب می شود .
جان کلام این که حساب هنر شعر با حساب حرفه ی ترانه سرایی کاملا متفاوت و مجزاست و اگر در مواردی اندک قابلیت ترانه ای به شعرنزدیک می شود، چنین استثنایی، نباید قاعدهای قلمداد شود برای همنفسی، هم خانه بودن و یگانگی شعر و ترانه !
حرف آخر این که ، شعر و ترانه ، هر یک مولفه های خاص خود را دارند و به کسانی که تا کنون زیر عنوان " شاعر و ترانه سرا " در عرصه ی ادبی فعالیت داشته اند ، پیشنهاد می شود تا بر مبنای ذوق و علاقه خود ، یکی از این دو عرصه را برای ادامه ی فعالیت خود انتخاب کنند و از دیگری چشم بپوشند تا امکان توفیق بیشتری برایشان فراهم شود .
همچنین با توجه به اهمیت موضوع ، به کانون ها ، انجمن ها و دستگاه های فرهنگی ، یاد آوری می شود تا در جهت احیا و بالندگی هر چه بیشتر شعر ایران فعالیت های خود را در این دو زمینه به صورت جداگانه برنامه ریزی و اجرا نمایند. باشد تا آسیب هایی که بدین سبب گریبانگیر شعر امروز ایران شده است ، کمتر و کمرنگ تر شود .
تاریخ انتشار: ۱۰:۲۵ - ۰۴ آذر ۱۳۹۵ - 24 November 2016
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 159]