واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: شكست نفتي غرب مقابل كرملين
پس از الحاق پرسروصداي شبه جزيره كريمه به خاك روسيه در مارس سال ۲۰۱۴ ميلادي، دولت اوباما با بهرهگيري از ابزار تحريمهاي هدفمند به عنوان راهبرد جديد واشنگتن، تلاش كرد تا اين كشور را مجازات نمايد.
نویسنده : محسن داوری
پس از الحاق پرسروصداي شبه جزيره كريمه به خاك روسيه در مارس سال ۲۰۱۴ ميلادي، دولت اوباما با بهرهگيري از ابزار تحريمهاي هدفمند به عنوان راهبرد جديد واشنگتن، تلاش كرد تا اين كشور را مجازات نمايد. بدين ترتيب، مصادره اموال و ممنوعيت سفر بيش از ۱۰۰ شخص روس تبار كه عموماً از افراد مرتبط با ولاديمير پوتين رئيسجمهور روسيه بودند، از سوي كاخ سفيد صادر شد. اتحاديه اروپا نيز 100 نفر ديگر را در ليست تحريم قرار داد. همچنين با توجه به تأمين نيمي از درآمدهاي دولت روسيه از فروش نفت و گاز طبيعي، شركتهاي فعال در صنعت نفت و گاز طبيعي تحريم شدند.
نتايج ناخواسته تحريم
دو سال پس از اعمال اين تحريمهاي هوشمند، همانطور كه تعدادي از سياستمداران امريكايي نيز اعلام كردهاند، كرملين در برابر خواستههاي غرب نرمش اندكي داشته و اين موضوع را بايد يك موضوع نگران كننده دانست. مثلاً كرملين در اين دوره، علاوه بر حضور در شبه جزيره راهبردي كريمه، حمايتهاي مالي و نظامي از گروههاي مورد حمايت خود در شرق اوكراين را افزايش داده است.
با نگاهي به تاريخ جهاني تحريمها نيز ميتوان دريافت كه ۶۶ درصد آنها به اهداف خود دست نيافتند و ۷۹ درصد تحريمهاي اعمال شده جهت جلوگيري از توسعه فعاليتهاي نظامي، با شكست روبهرو شدهاند.
اما روسيه راهبرد نزديك شدن به چين را براي مقابله با غرب برگزيده است. در بهار سال ۲۰۱۴ ميلادي، پوتين رهسپار پكن شد تا قرارداد ۴۰۰ ميليارد دلاري و ۳۰ ساله صادرات گاز طبيعي به چين را امضا نمايد. گويي آنان يك جايگزين جذاب براي بازار گاز اروپا يافتهاند.
البته از سوي ديگر، روسيه به سرعت راهكارهايي براي دور زدن تحريمهاي غرب به ويژه در بخش صنعت نفت و گاز يافت. مثلاً براي جبران نيازمندي به فناوري و تجهيزات حفاري در آبهاي پيرامون قطب شمال، شركت روسنفت ۳۰ درصد سهام پروژههاي شركت حفاري نورث آتلانتيك را كه زيرمجموعه شركت استات اويل نروژ محسوب ميشود، خريداري كرده است.
اما كارشناسان با يادآوري اين نكته كه تحريمها بايد در كوتاه مدت، آثار خود را در بخش تغيير سياستهاي كشور هدف نشان دهد، معتقدند با طولاني شدن دوره تحريمها آثار اين محدوديتها، كمتر و كمتر ميشود و اگر در سالهاي فرارو، همان گونه كه اكثر پيشبينيها بر اين نكته اتفاق نظر دارد، قيمت مبادلاتي نفت خام در بازارهاي جهاني افزايش يابد، تأثير تحريمهاي اتحاديه اروپا و ايالات متحده عليه روسيه بياثر خواهد شد.
هزينههاي تحريم
اما اين تحريمها، هزينههايي براي كاخ سفيد و اروپاييها به همراه آورده است. گزارش منتشرشده توسط اتحاديه اروپا نشان ميدهد تحريم روسيه در سال 2015 ميلادي به كاهش 3/0 درصدي توليد ناخالص داخلي اين اتحاديه منجر شده است.
نتايج مطالعه انستيتوي پژوهشهاي اقتصادي اتريش نيز نشان ميدهد تداوم تحريم روسيه ميتواند 90 ميليارد يورو از درآمدهاي صادراتي را كاهش دهد و 2 ميليون فرصت شغلي را در سرزمين يورو حذف كند.
اما آلمان به عنوان شريك اصلي روسيه در قاره سبز را بايد به دليل از بين رفتن 400 هزار فرصت شغلي، بزرگترين بازنده تحريمهاي كنوني به شمار آورد. از سوي ديگر، چند بانك اروپايي نظير سوسيت جنرال فرانسه و رايفيسن زنترال بانك اتريش، ميلياردها دلار وام به شركتهاي روسي اعطا كردهاند كه در صورت عدم بازپرداخت اين تسهيلات، رشد چشمگير بدهيها يا ورشكستگي اين بانكها، دور از انتظار نخواهد بود.
بانكهاي امريكايي نيز علاوه بر انسداد دهها ميليون دلار از اموال تحريم شده، بايد با انعقاد همكاري با مراكز حقوقي، نسبت به ارزيابي مبادلات مالي خود از بيم مشاركت در تأمين مالي شركتها و افراد تحريم شده روس تبار، اقدام كنند. فراموش نكنيد در صورت تأمين مالي شركتهاي روسي، 250 هزار دلار جريمه براي بانكها و مؤسسات مالي امريكايي تعيين شده و اين رقم پس از مدت كوتاهي، دو برابر ميگردد.
همه ما به خاطر داريم كه در سال 2010 ميلادي، دوچه بانك آلمان به دليل دور زدن تحريمهاي امريكا عليه كوبا، ايران، ليبي و سودان به پرداخت 500 ميليون دلار جريمه محكوم شد. ممنوعيت همكاري شركتهاي امريكايي فعال در صنايع انرژي با روسها نيز سالانه ميلياردها دلار ضرر مالي براي آنان به ارمغان آورده است. توقف فعاليتهاي اكتشافي شركتهاي امريكايي در مناطق قطبي و منابع شيل، از ديگر هزينههاي تحريم روسيه به شمار ميرود.
در همين حال، شركت اكسون موبيل وادار به توقف پروژههاي مشترك اكتشاف و توليد خود با شركتهاي روسي به ويژه روسنفت شده است. مثلاً اين شركت امريكايي اجراي پروژه 2/3 ميليارد دلاري مشترك با شركت دولتي روسنفت را در درياي كارا به حالت تعليق درآورده است.
بدين ترتيب، علاوه بر از دست رفتن فرصتهاي توليد محصولات هيدروكربوري در پروژههاي بالادستي واقع در خاك روسيه، احتمال نابودي سرمايهگذاريهاي انجام شده، دور از انتظار نيست. همچنين به خطر افتادن امنيت انرژي دولتهاي اروپايي، از ديگر نتايج راهبرد تحريم روسيه به شمار ميرود.
شركتهاي روسي براي توسعه ميادين نفت و گاز خويش به منابع مالي غرب نيازمند هستند و كاهش سرمايهگذاري، در ميان مدت به كاهش عرضه منابع هيدروكربوري روسيه به عنوان بزرگترين تأمين كننده گاز اروپاييها و يكي از فروشندگان اصلي طلاي سياه به اين كشورها ميانجامد كه زنگ خطري براي امنيت لرزان انرژي قاره سبز خواهد بود.
مؤسسه مشاوره انرژي اي اچ اس كمبريج انرژي، پيشبيني كرده است با تداوم تحريمهاي روسيه، توليد كنوني روزانه 5/10 ميليون بشكهاي نفت روسيه در سال ۲۰۲۵ ميلادي به 6/7 ميليون بشكه، كاهش خواهد يافت. تحقق اين پيشبيني، خبري بد براي دولتهاي اروپايي خواهد بود كه يك سوم نفت مورد نياز خود را از روسها، خريداري مينمايند. البته در مورد گاز طبيعي، اين وابستگي به دليل خريداري اين سوخت از خط لولههاي صادراتي شديدتر است.
جايگزيني واردات گاز با يك منبع جديد عرضه، كاري دشوار و پرهزينه است. همچنين پس از الحاق شبه جزيره كريمه به خاك روسيه كه تحريمهاي شديد غرب را به همراه آورده است، محبوبيت قبلي پوتين از ۶۳ درصد به ۸۸ درصد در اكتبر سال گذشته افزايش يافته است. به هر حال، تحريمهاي غرب فرصت خوبي براي رئيسجمهور روسيه جهت پروپاگاندا و ژست غربستيزي پديد آورده است. اتفاقي كه سوءمديريت و فساد اقتصادي وي و دولتمردان حاكم روس را تا حدود زيادي پنهان كرده است.
در اين ميان، روسها به دنبال ايجاد مؤسسات مالي رقيب با سوئيفت، مستر كارت و ويزاكارت هستند تا آثار تحريمهاي غرب را كمتر و كمتر كنند. در مجموع به نظر ميرسد در صورت موفقيت روسيه براي ايجاد تشكلهاي مالي رقيب مؤسسههاي غرب به ويژه با چراغ سبز كشورهاي هند، برزيل، چين و آفريقاي جنوبي به ويژه حذف دلار از تجارت خارجي روسيه، زنگ خطر جدي براي تحريمهاي آتي غرب در سراسر دنيا پديد خواهد آمد.
رهبران واشنگتن در سالهاي اخير دريافتهاند يافتن منابع جايگزين انرژي براي اروپا از هميشه ضروريتر است و آزادسازي صدور نفت و گاز توسط توليدكنندگان امريكايي را بايد گام نخست براي تغيير در نقشه تجارت جهاني انرژي دانست. هرچند هم اينك نميتوان از پايان دوره ديپلماسي سخن گفت، اما آغاز روابط سياسي امريكا، كوبا و نشستهاي سياسي منظم با ايرانيها نشان ميدهد همچنان ديپلماسي ابزاري اثربخش است، ولي تحريمها به سلاحي تبديل شدهاند كه روز به روز از حاميان آن كاسته شده و بر مخالفان آن افزوده ميشود اما همچنان هيچ كس نميتواند با قاطعيت در مورد ابزار جايگزين تحريمها، اظهارنظر نمايد.
منبع: ماهنامه Foreign Affairs
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۶ آذر ۱۳۹۵ - ۲۰:۰۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 34]