واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: دیار الوند، دلتنگ صدای پای "کوسه" و"گلین" همدان- ایرنا- روزگاری نه چندان دور با گذر روزهای سرد و طاقت فرسای زمستان، آن گاه که صدای پای بهار آرام آرام بر دامن سپید پوش الوند طنین انداز می شد، "کوسه" و "گلین" با جامه ای سرخ بر تن وارد روستاها می شدند و پیام بهار و شادی را به گوش اهالی می رساندند.
چند روز مانده به عید یک نفر با سر و صورت سیاه شده، پوستین وارونه برتن ، کلاه بوقی بر سر و زنگوله به پا با هیبتی عجیب و غریب در نقش "کوسه" که نماد عدم زایش است با ساز و دهل وارد روستا می شد و پای کوبان و ساز زنان، آمدن بهار، شادی و زندگی دوباره را به روستاییان نوید می داد. یک نفر دیگر هم با هیبتی زنانه در نقش همسر کوسه یا همان "گلین" با دامن نمدی رنگارنگ با توبره ای در دست به راه می افتاد و کوسه را در این کار همراهی می کرد. صدای ساز و آواز کوسه و گلین پیچیده در خنده های کودکان ذوق زده روستا که به دنبال آنها به راه می افتادند در کوی و برزن روستا به گوش می رسید و اهالی روستا، خسته از سرمای استخوان سوز زمستان با شنیدن صدای پای کوسه و گلین شاد و سرمست می شدند و آمدن صدای این دو نوروز خوان را پرشگون و خوش یمن می دانستند. کوسه و گلین بر در خانه های روستا می کوبیدند و در مدح بهار و پایان سوز و سرمای زمستان شعر می خواندند و صاحبخانه ها هم در حد وسع و طبع خود پول، گندم، شیرینی یا برنج در توبره گلین می انداختند. آیین "کوسه گلین" از دیرباز در مناطق مختلف استان همدان رونق داشته و در نبود رسانه های صوتی و تصویری در گذشته، این آیین نمایش گونه را به سنتی جذاب برای مردم سخت کوش دیار الوند تبدیل کرده بود اما سالیان درازی است این آیین کهن در کنار ده ها آیین دیگر در زیر غبار فراموشی رنگ باخته و از یادها و خاطر مردمان این دیار رفته است.کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان گفت: آیین کوسه گلین در کشور ثبت ملی شده است. فریبا نعمتی افزود: این آیین در گذشته بسیار مورد علاقه مردم همدان بود اما در حال حاضر بسیار کمرنگ شده و مهمترین هدف از ثبت ملی آن احیای این آئین است. وی ادامه داد: در جشنواره های کشوری هنرمندان استان همدان آیین کوسه گلین را به صورت نمادین اجرا می کنند تا این آیین سنتی و بومی به دیگر نقاط کشور نیز معرفی شود. وی در ادامه گفت: تاریخ استان همدان غنی از میراث معنوی، نمایش های آیینی و سنتی است که از باورها و اعتقادات و اسطوره های مردم این دیار نشات گرفته است اما برخی از این آیین ها امروز به دست فراموشی سپرده شده است. وی آیین شال اندازی را از دیگر آیین های رو به فراموشی در استان همدان عنوان کرد و یادآور شد: این آیین از آذری زبان ها به استان همدان انتقال پیدا کرد و به نوعی خواستگاری محسوب می شد به طوری که در آستانه عید نوروز پسران جوان بر روی بام خانه نامزد خود می رفتند و شال خود را از آنجا به داخل خانه عروس می انداختند و پدر یا مادر عروس نیز فراخور بضاعت خود هدیه یا خوراکی به شال گره زده و آن را به شال انداز هدیه می داد. نعمتی تاکید کرد: مراسم 40 پنبه نیز که با درست کردن 40 گلوله پنبه و گذاشتن اسفند در درون این گلوله ها و آتش زدن آن برای حفظ کردن کودکان از چشم زخم انجام می شد از دیگر آیین هایی است که در گذشته در استان همدان رواج داشت و امروزه بسیار کمرنگ شده است. وی تداخل فرهنگ ملل مختلف را از جمله دلایل ناآشنایی جوانان با سنت ها و آیین های گذشتگان عنوان کرد و گفت: گاهی از اوقات، آشنایی با فرهنگ ملل دیگر موجب می شود فرهنگ خود را فراموش کنیم . وی ناآشنایی نسل امروز با فرهنگ بومی و سنتی کشور خود را زمینه ساز هجوم فرهنگ بیگانگان عنوان کرد و گفت: بسیاری از غذاها و بازی ها و حتی شعرها، ترانه ها و سازهای سنتی ما به فراموشی سپرده شده اند و گرایش جوانان ما به فرهنگ و سنن ملت های دیگر موجب شده از فرهنگ غنی کشور خود فاصله بگیرند. کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان بر نقش رسانه ها در حفظ فرهنگ و آیین و سنن این مرز و بوم تاکید کرد و گفت: اصحاب رسانه باید پیشینه، ریشه و تاریخچه سنت های قدیمی را برای مردم تبیین کنند تا مردم به حفظ این آیین ها ترغیب شوند. معاون فرهنگی و هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان نیز در گفت و گو با ایرنا گفت: مجموعه هفت جلدی از آیین ها و بازی های سنتی و بومی استان همدان و غرب کشور با همت "صادق عاشورپور" جمع آوری شد و با حمایت مالی اداره کل ارشاد به چاپ رسید. مجید فروتن افزود:رویکرد پیشگیری از فراموشی سنت ها و آیین های گذشتگان و انتقال درست این آیین ها به نسل جوان در صدور مجوز چاپ کتاب ها مورد توجه قرار دارد. وی بر توجه به حوزه ماندگار کردن آیین ها و سنت های بومی و محلی در قالب پژوهش ها و تحقیقات علمی و دانشگاهی تاکید کرد و گفت: تاکنون آیین ها، سنت ها و بازی های محلی و بومی استان همدان در بسیاری از همدان نامه ها و کتاب ها جمع آوری و منتشر شده و در دسترس همگان قرار گرفته است. فروتن بر احیای بازی های بومی و محلی که امروزه به دست فراموشی سپرده شده اند تاکید و اظهار کرد: مدارس، مهدهای کودک و مراکز آموزشی باید در راستای افزایش تحرک و فعالیت بدنی کودکان و نوجوانان به احیای بازی های فراموش شده بومی و محلی بپردازند. 1181/6993
18/05/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]