شيعيان يمن در فراز و فرودهای تاريخ

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

اساسا يمني‌ها ايفاگر نقشي مؤثر و كارساز در تاريخ اسلام هستند. مهاجرت‌هايي كه از اين منطقه به حجاز و عراق صورت گرفته، تحولات سياسي مهمي را براي مسلمين رقم زده است.گرايش يمني‌ها به اهل‎بيت، از روزگار رسالت نبي مكرم اسلام آغاز شد. چندي است اخبار مربوط به شيعيان يمن مورد توجه رسانه‎ها قرار گرفته است. اين بخش از پيروان اهل‎بيت در شرايط كنوني در موقعيت حساسي به‎لحاظ تاريخي به‎سر مي‎برند؛ از يك طرف ضديت دولت يمن و از سوي ديگر هماهنگي نظاميان عربستان و نيروهاي بعثي عراق، شيعيان استان صعده را در تنگنا قرار داده است. بارها از سوي دستگاه تبليغاتي سردمداران عرب منطقه، شايعه ارتباط و نزديكي جنبش الحوثي با جمهوري اسلامي ايران و تلاش حوثيان براي شكل‎گيري دوباره نظام امامت زيديان در يمن، مطرح شده كه البته اين ادعا بارها توسط "بدرالدين الحوثي "، شيخ زيديان جارديه و رهبر جنبش حوثي، رد شده است. براي تشريح موقعيت كنوني شيعيان يمن بهتر است كه نگاهي گذرا به تاريخ زيديان بيفكنيم. نقش كارساز يمني‎ها در پيشبرد اسلام و تشيع اساسا يمني‌ها ايفاگر نقشي مؤثر و كارساز در تاريخ اسلام هستند. مهاجرت‌هايي كه از اين منطقه به حجاز و عراق صورت گرفته، تحولات سياسي مهمي را براي مسلمين رقم زده است. كوچ قبايل يمني به ساير مناطق و اسكان آنان در حوزه جغرافيايي جديد، باعث تغيير تركيب جمعيتي اهالي شبه‎جريزه عربستان شده است. به‎طوري‎كه در بسياري از منابع تاريخي سخن از تقسيم‎بندي اعراب به‎صورت شمالي و جنوبي يا قحطاني و يمني است. گرايش يمني‌ها به اهل‎بيت، از روزگار رسالت نبي مكرم اسلام آغاز شد. در سال دهم هجري حضرت ختمي‌ مرتبت، قصد دعوت از مردم سرزمين يمن را داشت و به همين‎خاطر، خالد بن وليد را به‎سوي آن ديار روانه كرد، اما علي‎رغم توقف شش‌ماهه خالد، او توفيقي در اين زمينه كسب نكرد.بعد از ناكامي خالد بن وليد، پيامبر، علي بن ابي‌‌طالب(علیه السلام) را به اين مأموريت گمارد و او بعد از ورود به يمن، نامه رسول اكرم را براي مردم قبيله همدان قرائت كرد و بعد از خواندن نامه و دعوت به اسلام، همدانيان همگي مسلمان شدند. قبيله همدان بعدها در طول تاريخ اسلام منشا بسياري از تحولات شدند. علي(علیه السلام) قبيله "مذحج " را نيز به اسلام دعوت كرد و آن‎ها قصد پايداري در اعتقادات قبلي خود و تعرض به فرستاده پيامبر را داشتند، اما در درگيري مختصري كه روي داد، مذحجيان شكست خوردند و بعد از دعوت مجدد علي(علیه السلام) به اسلام گرويدند.دوستي ميان اهالي يمن و حضرت امير به حدي بود كه از تعداد بيست و سه نفري كه هسته‌ اوليه تشيع بعد از ماجراي سقيفه را تشكيل دادند، ده نفر از انصار يمني بودند.زماني‎كه بحث خلافت علي‌بن ابي‌طالب مطرح شد، علي‎رغم مخالفت‌هاي آن حضرت، قبايل يمني بيش از ديگران در ترغيب حضرت امير براي پذيرش مسئله خلافت نقش داشتند و بنا بر نقل، اولين كسي كه با امام علي(علیه السلام) بيعت كرد، مالك اشتر بود. از جمله اقدامات اوليه حضرت امير در اوايل خلافت، انتخاب واليان براي سرزمين‌هاي اسلامي بود. ايشان براي منطقه يمن، فردي كه مناسب تشخيص داده و به آن ديار روانه كرد، عبيدا... بن عباس بود. زماني‎كه امام علي(علیه السلام) زمامداري امور را به‎عهده گرفت، از همان ابتدا، كارشكني هم‌پيمانان گذشته شروع شد و واقعه جمل پيش آمد. در جريان واقعه جمل، نيروهاي يمني سپاه امير مؤمنان، بسيار فعالانه در جنگ شركت داشتند و در نهايت از جمله عوامل اصلي پيروزي امام در جنگ بودند. در نبرد صفين نيز برخي از چهر‌ه‎هاي سياسي يمني تلاشي به‎سزا از خود نشان دادند كه از جمله آنان، مالك اشتر، عدي طايي، زحر بن قيس و هاني بن عروه بودند. از ديگر قبايل يمني كه در ماجراي صفين حضور داشتند، بنو احمس از تيره بجيله بن انمار بن نزار، بودند كه به‎گفته مؤلف پيكار صفين از اين طايفه، هفتصد نفر در اين نبرد حاضر بودند. در دوران خلافت امام حسن(علیه السلام)، آن امام نيز از حمايت قبايل يمني و ساير دوستداران شيعي خود برخوردار بود، اما عملكرد ستون پنجم معاويه در كوفه و سست عنصري برخي چهره‎هاي فرصت‌طلب كه با تهديد و تطميع سياست‌ورز اموي از پشتيباني خليفه برحق مسلمين روي برتافتند و در نهايت كار بدان‎جا رسيد كه امام به صلح با معاويه راضي شد. معاويه كينه يمنيان را به دل داشت، از اين‎رو بسر بن ارطاه را براي سركوب آنان فرستاد. اين فرستاده حاكم اموي هنگام ورود به يمن فجايع خونيني را رقم زد. حماسه عاشورا جلوه ديگري از عرصه‌گرداني يمنيان بود. چنان‎چه در منابع آمده است از مجموع شهداي اين رخداد خونين، سي و چهار نفر از يمنيان بوده‎اند. علويان در مواجهه با غاصبان خلافت بر دو دسته بودند. عده‌اي از نوادگان امام حسن(علیه السلام) بر استقرار خلافت و امامت در ميان فرزندان امام دوم معتقد و مدعي بودند كه براي كسب حقوق از دست رفته بايد در مقابل حكومت ظلم با شمشير قيام كرد. فرزندان امام حسين نيز بر اين عقيده بودند كه بعد از شهادت سومين امام، مسئله وراثت و جانشيني رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در ميان فرزندان حسين(علیه السلام) استقرار مي‌يابد، اما نكته قابل‎توجه در ميان اين گروه از علويان اين بود كه آنان بيشتر به امور فرهنگي روي آورده بودند و به‎خصوص علوياني كه مذهب اماميه داشتند از اين قاعده پيروي مي‌كردند، اما در ميان اين گروه از علويان نيز برخي از چهره‎ها وجود داشتند كه قيام به سيف را ترجيح مي‌دادند. از جمله اين افراد، زيد بن علي، فرزند امام چهارم بود كه عليه خلافت اموي قيام كرد و به شهادت رسيد. فرزندان زيد ادامه‎دهندگان راه او بودند و بعدها پايه‌گذار برخي حكومت‌هاي شيعي در يمن و طبرستان شدند. زيديان در عقيده و مذهب بيش از اين‎كه به منابع اماميه توجه داشته باشند، از مكتب اعتزال پيروي مي‌كردند. قاسم بن ابراهيم رسي (246 ق) از معروفترين امامان زيديه در نيمه نخست قرن سوم بود كه اين دعوت را پذيرفت و به يمن مهاجرت كرد، اما در سفر اول موفق به كسب نتيجه و جلب توجه قبايل سرشناس يمني نشد؛ در نتيجه به مدينه مراجعت كرد. در سال 284‎ بار ديگر يمني‌ها از قاسم دعوت به‎عمل آوردند كه اين‎بار بازگشت مجدد او، با موفقيت همراه بود و وي موفق به تأسيس حكومتي شيعي مبتني بر عقايد مذهب زيديه در مناطق شمالي شد. نظام سياسي زيديان، پيوند دين و سياست سرزمين يمن از قرن دوم تا قرن چهاردهم، شاهد تلاش زيديان براي بسط و تداوم حكومت شيعي بود. حركت زيديان در قرن دوم هجري آغاز شد و بعدها به‎صورت يكي از مكاتب فكري جهان تشيع در ‌آمد. پيروان اين فرقه سعي وافري براي رسيدن به اهداف خود در طول دوران خلافت اموي و عباسي داشتند و به همين‎خاطر قيام‌هاي متعددي را در صحنه سياسي رقم زدند. اين تلاش‌ها كه در ابتداي امر به‎صورت حركت‌هاي نظامي پراكنده در سرزمين‌هاي اسلامي صورت مي‌گرفت، با توجه به كمي تعداد پيروان فرقه زيديه، در قالب قيام‌هاي شكست‌خورده نمود پيدا كرد. با توجه به معتقدات زيديان مبني بر مشروعيت هر‎يك از علويان اعم از حسني يا حسيني، براي به‎دست گرفتن قدرت و تصدي امر امامت، جانشيني به محمد بن عبدا... بن حسن معروف به نقس‌الزكيه رسيد و او مدتي چند در بصره تلاش‌هايي را صورت داد و بعد از كشته شدن او، برادرش ابراهيم راهش را ادامه داد.اقدامات ابراهيم جلوه بيشتري داشت و مدتي چند حكومت عباسيان را دچار بحران كرد. بعد از مرگ ابراهيم، اين شعله فروزان توسط محمد بن ابراهيم طباطبا و سردار برجسته او ابوالسرايا، كاخ‌هاي خلافت عباسي را به لرزه درآورد. پيروان زيد نيز با توجه به رونق كار طباطبا به او پيوستند و در قيامي كه او رهبري مي‌كرد، عليه حكومت عباسي حركت‌هاي نظامي خود را شكل دادند. در اين هنگام قبايل شيعي يمن با توجه به اختلافات داخلي موجود در ميان خود، براي رفع معضلات و رسيدن به يك‎پارچگي، برنامه دعوت از خاندان اهل‎بيت و علويان را در پيش گرفتند. قاسم رسي يكي از علوياني بود كه اين دعوت را پذيرفت. وي برادر طباطبا بود كه بعد از كشته شدن او، به هند مهاجرت كرد و در آن‎جا به ارشاد و تبليغ و دعوت مردم براي پيوستن به نهضت زيديه پرداخت. زيديه تا زمان او تشكل پيدا نكرده بود و در نوعي پراكندگي فكري به‎سر مي‎برد، اما قاسم رسي به مذهب زيديه سر و سامان بخشيد و زيديه را براساس تفكر جارودي كه از فرقه‎هاي نزديك به اماميه است، شكل داد. اما ديدگاه‎هاي او باعث جدايي ميان زيديان شد.بعد از مرگ قاسم، يمنيان از پسرش حسين براي حضور در يمن و به‎دست گرفتن زمام امور دعوت كردند و حسين از هند به يمن آمد و چون به زهد و تقوا مشهور بود، توانست حمايت قبايل يمن را جلب كند و از اين‎رو مردم در سال 288 با وي بيعت كردند و او توانست حكومتي بر‎اساس عقايد زيديه در يمن تشكيل دهد. بعد از مرگ حسين شيعيان يمن با نواده قاسم، يعنى يحيى بن حسين بن قاسم رسى كه جوانى سى و پنج ساله، و در فضليت و شجاعت سرآمد بود، بيعت كردند. اولين مأموريت يحيى بن حسين، پس از مدتى با مشكل مواجه شد و وى به مدينه بازگشت. تا اين‎كه براى دومين‎بار در سال 284 هجرى قمرى و بنابر درخواست مجدد قبايل يمن، يحيى بن حسين به يمن بازگشت و اين‎بار با برقرار كردن حكومتى پايدار، بنيان‏گذار حكومتى شيعى مبتنى بر عقايد مذهب زيديه در مناطق شمالى آن ديار شد. وي فردي عالم، فاضل و مصنف بود و عليه المعتضد با... عباسي قيام كرد و كار او از چنان رونقي برخوردار شد كه هفت سال در مكه به نام او خطبه خوانده شد. وي مدت چهارده سال بر بخش‌هاي شمالي يمن فرمانروايي كرد و شهر صعده را مركز حكومت خود قرار داد. از سوي ديگر، درصدد مبارزه با تفكرات و مذاهب حاضر در صحنه سياسي و اعتقادي يمن، از جمله قرابطه برآمد و اقداماتي را در اين زمينه انجام داد. نتيجه اين تلاش ظهور مكتبي فقهي و كلامي تحت عنوان‌هادويه شد كه اثرات و تبعات آن تا به امروز باقي است و پايه‎هاي آن توسط دو تن از فرزندان او به نام‌هاي محمود(مرتضي‌لدين‌ا...) و احمد (ناصر لدين‎ا...) مستحكم شد. با اوج گرفتن تنش‌هاي خانوادگي در ميان خاندان يحيي، حاكمان شيعي يمن نتوانستند تا چند دهه اقتدار دوران يحيي را بازيابند تا اين‎كه در سال 388 هجري قمري در حالي‎كه نزاع ميان نوادگان هادي به اوج خود رسيد، برخي قبايل يمن بار ديگر به بيعت با سادات مستقر در خارج از يمن روي آوردند كه در نهايت با اجابت دعوت آنان از سوي قاسم بن علي (310 تا 393) و ورود او به يمن، امامان زيدي دوباره اقتدار گذشته خود را بازيافتند. قاسم بن علي از سادات حسني مقيم حجاز بود. حكومت او در يمن شمالي البته با مخالفت‌هاي عموزادگانش كه از نسل يحيي بن حسين بودند، روبه‎رو شد و در نهايت مردم يمن به حكومت قاسم به علي رضايت دادند. وي در تاريخ به قاسم صغير نيز شناخته مي‌شود. قاسم رسي در سال 381 وارد يمن شد و در سال 389 "عيان " را مركز حكومت خود قرار داد و به همين‎خاطر به عياني نيز معروف است. وي طي چند درگيري توانست حكومت خود را در مناطق شمالي و مركزي يمن از جمله صنعا تثبيت كند. بعد از مرگش، پسرش حسين جانشين شد.حسين بن قاسم به مجرد رسيدن به حكومت، روش خشونت‌آميزي در برخورد با قبايل را در پيش گرفت و به همين‎خاطر موجبات نارضايي گسترده فراهم آمد. اين برخورد خشن باعث رويگرداني قبايل از حكومت وي شد و در نهايت در جنگ سختي كه ميان او با يكي از قبايل درگرفت، در سال 404 كشته شد.آن‎چه كه مسلم است وي در دوران حياتش ادعاهاي خاصي پيرامون مهدويت اعلام نكرده است، اما بعد از مرگ او پيروانش ادعا كردند كه او نمرده است و در پي اين اعتقاد فرقه جديدي در درون زيديه به نام حسينيه، رشد كرد كه تا قرن هفتم در كنار جريان سنتي زيديه در يمن حضور جدي داشت.در قرن چهارم امامت يمن در اثر مشكلات جانشينى تضعيف شد و در برابر فشار صليحيان اسماعيلى كه هواخواه فاطميان مصر بودند و صنعا و صعده را فتح كردند، به طرف شمال عقب رانده شد.در ابتداى قرن ششم اولاد امام هادي، بار ديگر توسعه حكومت خود از نجران و صعده به‎سوى جنوب را آغاز كردند و امام احمد متوكل مؤسس جديد امامت زيدى بود. از آن‎جا كه امامان زيدي اداره پرجمعيت‌ترين و مرفه‌ترين زمين‎هاي جلگه‌اي يمن را در دست داشتند، مصلحت را چنين دانستند كه عقايد اكثريت پيروان آن‎ها با عقايد ديني رايج منطبق شود. بنابراين آن‎ها به حمايت از مكتب جديد اهل‌سنت پرداختند كه اولين‎بار از تعاليم سيد محمد‌ بن ‌ابراهيم الوزير (م 840ق) حاصل شده بود. در قرون جديد با توجه به قدرت يافتن خليفه عثماني، مدتي چند يمنيان مجبور به پذيرش تبعيت عثماني‌ها بودند.يمن در پي فروپاشي عثماني در جنگ جهاني اول مستقل شد. تا آن زمان انگليس و ايتاليا براي تسلط بر يمن با يكديگر رقابت مي‌كردند.در دسامبر 1918 نيروهاي انگليسي بر حديده، لحيا و مناطقي از تهامه چيره شدند.امام يحيي حميد‌الدين كه از جمله آخرين امامان زيدي بود (متوفي 1948) به همراه نيروهايش با انگليسي‌ها به مبارزه برخاست و در نوامبر 1918 مركز فرماندهي خود را از شهاره به صنعا انتقال داد و خود را پادشاه خواند و اعلام كرد كه قراردادهاي آنگلو - تركي را به رسميت نمي‌شناسد. ايتاليا كه دورادور تحولات سياسي يمن را تحت‎نظر داشت و از نارضايتي مردم اين كشور از سياست‌بازي‌هاي انگليس آگاه بود، پيمان دوستي و بازرگاني ايتاليا - يمن را در سال 1926 به امضا رساند. به رسميت شناختن استقلال يمن از جمله تبعات اين پيمان‎نامه بود، اما ساير تعهدات ايتاليا براي نوسازي اين كشور صورت تحقق پيدا نكرد. انگليس نيز قصد انفعال سياسي در يمن را نداشت و در سال 1927 خواهان شناسايي حق حاكميت نيروهاي انگليسي بر اميرنشين‌هاي سرزمين عدن شد كه با بي‌اعتنايي امام مواجه شد و در پي آن نيروهاي بريتانيايي حمله هوايي و دريايي خود عليه يمن را آغاز كردند، از سويي ديگر مناطق شافعي‎نشين را عليه حاكميت مركزي شوراند.جدايي‎طلبان نيز از فرصت استفاده كرده و به همدستي برخي قبايل يمني از جمله زرانيق در منطقه بيت‌الفقيه و حاشد در شمال يمن و با كمك تجهيزات نظامي كه انگليسي‌ها دريافت كرده بودند، شورش‌هايي را به راه انداختند. سال 1928 ميلادي سال سختي براي امام يحيي بود، زيرا مناطق تحت نفوذش توسط نيروي هوايي بريتانيا درهم كوبيده شد. از سوي ديگر، در ميان مردم نيز شايع شد كه صنعا و حديده نيز به‎زودي بمباران خواهد شد كه از اين‎رو مردم بي‌دفاع براي نجات جان خود سر به كوهستان‌ها نهادند. با تشديد فشارهاي سياسي و نظامي، امام يحيي ناچار دل به دوستي با شوروي بست و در نوامبر 1928 پيمان دوستي و بازرگاني ميان يمن و شوروي بسته شد، اما از بد اقبالي امام يحيي اين پيمان در هنگامه بحران اقتصاد جهاني (1929-1933) منعقد شد و علي‎رغم كارگشايي‌هاي اوليه، بهاي نقره كه پشتوانه پول كشور بود، فرو كاهيد و اقتصاد يمن ورشكسته شد. بحران اقتصادي بار ديگر شورش قبايل را سبب شد و از سويي ديگر در مرزهاي يمن و عربستان نيز تنش‌هايي ايجاد شد و حسن ادريسي، اميرنشين عسير، به تحريكاتي ايذايي عليه عربستان دست زد. انگليسي‌ها براي ايجاد اختلاف سياسي يمن و عربستان از فرصت به‎دست آمده، بهره جستند. ناآرامي مرزها، عاقبت كار را به جنگي تمام‎عيار كشيد. سعودي‌ها با توجه به برتري نظامي خود توانستند در طي چهل و پنج روز تهامه يمني تا حديده را تصرف كنند. از آن‎جا كه انگليسي‌ها از قدرت گرفتن بيش از اندازه سعودي‌ها دلخوش نبودند، از در دوستي با امام يحيي برآمدند، در نهايت با همدستي آن‎ها پيمان آشتي ميان يمن و سعودي و در بيستم ماه مي 1934 در طائف با تقسيم منطقه بحران بين دو كشور برقرار شد. اين رويداد باعث تحكيم بيشتر پيوندهاي اقتصادي و سياسي انگليس با يمن شد و فضا را براي جولان سياست‌هاي استعماري ايتاليا مهيا كرد و اين كشور درصدد موقعيتي مناسب براي عقده گشايي بود. اين فرصت با آغاز جنگ جهاني دوم فراهم آمد و ايتاليايي‎ها با توجه كسب تصرفاتي در آفريقا، قصد استفاده از يمن به‎عنوان سرپل دسترسي به آب‎هاي خليج فارس را داشتند، اما در مواجه با برتري ناوگان دريايي بريتانيا شكست خوردند. جنگ جهاني تبعات فراواني به‎لحاظ اقتصادي براي يمن داشت و كار را براي ادامه حكمراني امام يمني دشوارتر كرد، در كودتاي هفدهم فوريه 1948 به سركردگي عبدا... بن احمد الوزير، حكومت امام يحيي سقوط و عبدا... دولتي تازه تأسيس كرد و خود را شاه و امام ناميد، اما حكومت او دوام پيدا نكرد و احمد پسر امام يحيي در سيزدهم مارس 1948 با بهره‌گيري از توانمندي‌هاي نظامي، قبايل زيدي در صنعا را به اشغال خود درآورد و دستور تيرباران عبدا... بن احمد و هوادارانش را صادر كرد. حكومت يحيي نيز دوام چنداني پيدا نكرد و حكومت اماميه زيديه بعد از اعلام جمهوري در سال 1962 منقرض شد. جنبش الحوثي اين جنبش، توسط "حسين الحوثي " آغاز شد و اكنون توسط "عبدالملك الحوثي " (برادر او) رهبري مي‌شود. آن دو از فرزندان "بدرالدين الحوثي "‎اند كه عالم نامور زيدي در يمن است. بدرالدين الحوثي، در سال 1345 (هـ.ق) در شهر "ضحيان " به دنيا آمد و در صعده پرورش يافت. او از خاندان علمي و مؤلفان پركار معاصر زيدي است كه هم اكنون با سن بيش از نود سال در حال حيات است و از قيام فرزندان خود حمايت كرده و رهبري دومين جنگ عليه دولت يمن (پس از كشته شدن فرزندش حسين) را بر عهده داشته است. او داراي آثار متعددي چون: اسانيد الزيديه، الايجاز في الرد علي فتاوي الحجاز، تفسير القرآن الكريم، التحذير من الفرقه و... است. او در سال‌هاي جنگ داخلي يمن، مدتي به ايران پناه آورد و چندي در شهر قم زيست. به‎لحاظ اعتقادي اين جنبش و رهبر آن به زيديان جارودي معروف است كه بيشترين قرابت را با شيعيان دوازده امامي دارند. از نظر جاروديان مسئله نص و انتخاب حضرت علي به‎عنوان جانشين پيامبر اكرم، اصلي مسلم است و در آن خدشه‎اي نيست. به همين خاطر، مسئله انتقاد و انكار خلفاي اول تا سوم را مورد توجه قرار دادند. به امامت اهل‎بيت نيز قايل هستند، اما قرائت تازه‎اي از اين موضوع دارند و ادامه آن را تا امامان زيدي نيز مستمر مي‎دانند و منتظر ظهور حضرت مهدي(عج) هستند. البته در مورد اين‎كه نسب ايشان آيا از حسنيون يا حسينيون است، اختلاف‎نظر دارند. به‎طور طبيعي با چنين افكاري، حوثيان از نظر اعتقادي با جريان ديگر زيدي كه از شاخه بتريه هستند و نزديكي بيشتري با اهل‎سنت احساس مي‎كنند، مخالفند. حسين الحوثي رهبر فقيد جنبش وي تحصيلات كودكي را در همان محل رشد خود يعني صعده گذراند و سپس در مدرسه سلفي‎هاي سني كه وابسته به اخوان‎المسلمين بود، ادامه تحصيل داد. در سال1991 "حزب سوسياليست يمن " براي جلوگيري از گسترش افكار تند حزب "التجمع اليمني للاصلاح " تصميم مي‎گيرد "حزب الحق " را با ديدگاه‎هاي اسلامي تأسيس كند. در اين ميان، حسين الحوثي هم از م‍ؤسسين به‎شمار مي‎رود. حسين الحوثي در سال 1993 به عضويت پارلمان يمن درآمد. در سال1996 به سبب بازگشت يمني‎هاي سلفي و وهابي از افغانستان، حكومت يمن دچار اختلاف و انشقاق مي‎شود و اين به‎سبب ترس از تفكرات افراطي آنان بود. از اين‎رو، دولت براي اين‎كه جلوي افكار تند آن‎ها را بگيرد، از حسين الحوثي كمك گرفت. در همان بحبوحه (1997) بود كه الحوثي از حزب الحق جدا شد و حزب "الشباب المؤمن " را تأسيس كرد. دولت يمن تحت فشار آمريكا، حوثي‎ها را در تنگنا قرار داد تا اين‎كه در ژوئن2004 رسما به آنان اعلان جنگ داد.از سال 2004 دولت يمن با اين جريان در منازعات جدي قرار گرفت و تاكنون شش مرحله جنگ بين آن دو، در جريان بوده است: جنگ اول: در 2004 اتفاق افتاد. در اين جنگ، "حسين الحوثي " (اولين رهبر جنبش و نماينده پارلمان) كشته شد. جنگ دوم: در 2005 به رهبري "بدرالدين الحوثي " (پدر حسين الحوثي و از عالمان بنام زيدي يمن) با نيروي دولتي يمن رخ داد. جنگ سوم: به رهبري "عبدالملك الحوثي " (برادر حسين و رهبر فعلي جنبش الحوثي) با دولتي‌هاي يمن انجام شد. در تداوم اين نبردها، در سال گذشته ميلادي، تحت نظارت امير قطر، توافقنامه‌اي ميان دو طرف برگزار شد كه جز بند تبادل اسرا، باقي بندهاي موافقت‎نامه اجرا نشد و در نتيجه نبردها ادامه يافتند و اكنون جنگ ششم را شاهد هستيم.به‎گفته "سلطان سامعي " نماينده پارلمان يمن، اين جنگ تاكنون موجب 12 هزار كشته، 25 هزار زخمي و آوارگي تعدادي فراوان و خرابي‌هاي بسيار شده است. نقش عربستان و حزب بعث عراق استان صعده يعني محل اسكان شيعيان جاروديه در جوار استان نجران عربستان قرار دارد. نجران مهمترين منطقه شيعه‎نشين حجاز است كه دولت عربستان نسبت به آن حساسيت‎هاي فراواني دارد. همسايگي دو منطقه شيعه‎نشين موجباب هراس دولت عربستان و حزب بعث عراق را فراهم آورده است. به‎خصوص اين‎كه در شرايط كنوني شيعيان با به‎دست گرفتن دولت عراق از جايگاه سياسي بالايي در منطقه برخوردار شدند. به همين‎خاطر، دولت‎مردان عربستان و حزب بعث از قدرت‎گيري دوباره شيعيان در يمن بيمناكند و از هر فرصتي براي به ضعف كشاندن جنبش الحوثي استفاده مي‎كنند و حتي به اتهام‎هاي اثبات نشده از جمله جلوگيري از دخالت نظامي اعضاي جنبش در منطقه نجران نيز متوسل مي‎شوند. عربستان سعودي علاوه بر كمك 3 مليارد دلاري به يمن و تقبل هزينه‎هاي جنگ عليه حوثي‎ها، علنا نيروي هوايي خود را وارد جنگ كرده است كه از پايگاه هوايي "خميس " عربستان پرواز مي‎كنند و بر فراز مواضع آن‎ها در يمن در ارتفاع پايين به عمليات مي‎پردازند. علاوه‎براين، عربستان "مقرن عبدالعزيز " رييس دستگاه اطلاعاتي خود را براي تحويل نامه ويژه‎اي به "معمر قذافي " رهبر ليبي به اين كشور اعزام كرد كه در آن از قذافي خواسته شده است كه تعهدات خود در جريان سفر اخيرش به رياض درخصوص توقف هرگونه حمايتي از جنبش الحوثي را اجرا كند.همچنين ده‎ها افسر بلندپايه ارتش سابق عراق، فرماندهان گارد ويژه صدام و فرماندهان ستاد فراري از عراق به يمن آمده‎اند و دولت "علي عبدا... صالح " (رييس‎جمهوري يمن) آن‎ها را براي آموزش و تعليم افسران و فرماندهان نظامي به‎كار گرفته است.افسران رژيم سابق عراق اشتباهات فرماندهان ارتش يمن در پنج جنگ گذشته عليه جنبش الحوثي از سال 2004 ميلادي را برشمردند و باتوجه به ملاحظات افسران رژيم سابق عراق، علي عبدا... صالح (رييس‎جمهوري يمن) تصميم گرفت تا از تعدادي از آن‎ها به‎عنوان مشاور، طراح و فرمانده براي حمله كنوني ارتش يمن عليه اعضاي جنبش الحوثي در استان شمالي صعده كمك بگيرد. اين افسران رژيم سابق عراق تجربيات خود در برخورد با پناهگاه‎هاي كردهاي شمال عراق را به فرماندهان نظامي يمن ارايه كردند، به‎ويژه كه شكل و ساختار مناطق كوهستاني شمال عراق با استان صعده يمن و اطراف آن مشابه است. با اين وصف، علي‎رغم بحراني بودن وضعيت براي شيعيان استان صعده، با عنايت به مسلح بودن مردم منطقه و دستيابي اخير نيروهاي نظامي جنبش الحوثي به چند پايگاه نظامي و دستيابي به سلاح‎هاي سنگين، اين جنبش توانست از نظر نظامي در شرايط برتري قرار بگيرد و در چند منطقه ارتش يمن و نيروهاي نظامي عربستان را زمينگير كند و به نظر مي‎رسد كه مقاومت جنبش در مقابل تهاجمات نظامي وضعيت بهتري پيدا كرده است /2759/

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 383]