واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: جمعه ها با نامداران ایران پورتراب؛ نظریه پرداز موسیقی ایران تهران- ایرنا- «مصطفی کمال پورتراب»، مدرس موسیقی، آهنگساز و نایب رییس شورای عالی خانه موسیقی بود. بیشتر هنرمندان و علاقمندان هنر موسیقی، وی را به دلیل تالیف کتاب «تئوری موسیقی» می شناسند که به حق یکی از بهترین آثار در این زمینه است.
پورتراب در 23 شهریور سال 1303 در تهران به دنیا آمد. وی نواختن سازهای گوناگونی مانند تار و ویولون را از استادانی چون «موسی خان معروفی» و «حشمت سنجری» آموخت و تئوری موسیقی ایرانی را نزد استاد «روح الله خالقی» فرا گرفت.پورتراب تدریس موسیقی را از سال 1324 آغاز کرد و از سال 1350 تا 1352 مدیریت هنرستان موسیقی را بر عهده داشت. وی در سال های پس از انقلاب نیز به آموزگاری خویش ادامه داد و در دانشگاه هنر و دانشگاه آزاد به تدریس موسیقی پرداخت.پورتراب در طول سال ها آموزگاری در عرصه موسیقی، شاگردان بسیاری را تربیت کرد که بسیاری از آن ها هم اکنون جزو برجسته ترین آهنگسازان و رهبران ارکستر کشور به شمار می آیند. از سرشناس ترین شاگردان وی می توان به «علی رهبری»، «کامبیز روشن روان»، «نادر مشایخی» و «محمد سریر» اشاره کرد. پورتراب در سال 1387 چهره ماندگار موسیقی ایران شد و نشان چهره ماندگار را دریافت کرد.از آثار موسیقایی پورتراب می توان به «قطعه ای در چهارگاه»، «سونات ویولن و پیانو در دومینور»، «سه قطعه برای گروه خیام »، «سوئیت هفت پیکر در نه قسمت برای ارکستر سمفونیک»، «مارش در ماژور برای ارکستر سمفونیک»، «رقص پریان در فامینور » و «آواز بی گفتار دو قطعه برای ارکستر زهی» اشاره کرد.او بر خلاف جریان شفاهی در هنر ایرانی، برای ترجمه و تالیف آثار مکتوب موسیقایی تلاش بسیاری کرد و آثار متعددی را به چاپ رساند. کمابیش همه اهالی موسیقی در دوره ای و از جهت ضرورت کتاب تئوری موسیقی را خوانده اند؛ کتابی که تا سال ۱۳۹۱ به چاپ چهل و هشتم رسید. او در کتاب هایش کاملا یک معلم بود.(1) از دیگر آثار تالیفی وی می توان به «مقدمه ای بر مبانی آهنگسازی» و «آهنگهای برگزیده برای پیانو» اشاره کرد. در زمینه ترجمه نیز می توان از «حل المسائل تئوری» اثر «پرتسولی» از ایتالیایی به فارسی و «تجزیه تحلیل موسیقی برای جوانان» اثر «لئونارد برناشتاین»، «هارمونی مدرن» اثر «ایگل فیلد هال»، «هارمونی کلاسیک» اثر «سی.اچ. کیتسون» و «آهنگ های برگزیده ایگلفیلد هال» و «کنترپوان به زبان ساده» اثر «استاکز» اشاره کرد که از انگلیسی به فارسی صورت گرفته است.پورتراب دوم تیرماه 1395 و در سن 92 سالگی چشم از جهان فروبست.***تئوری موسیقی و تفکر ریاضی واربی شک شناخت و فراگیری هر علمی نیاز به دانستن و آشنایی با مقدمه و مبانی آن علم دارد و موسیقی نیز از این قاعده مستثنی نیست. از این رو یکی از ضرورت های اصلی یادگیری موسیقی آموزش و یادگیری تئوری موسیقی است.تئوری موسیقی دانشی است که به قواعد نوشتن نت های موسیقی و مقوله های مرتبط با آن می پردازد. در زمینه تئوری موسیقی تاکنون چندین کتاب در ایران منتشر شده است. در این میان، تئوری موسیقی پورتراب یکی از برجسته ترین و مهمترین آثار در این زمینه به حساب می آید. برخی معتقدند که کتاب تئوری موسیقی پورتراب بهترین و کامل ترین کتاب آموزش نت یا الفبای موسیقی است. این کتاب مخاطب را به صورت گام به گام و به زبانی ساده با الفبای موسیقی آشنا می کند.همچنین پورتراب توجه خاصی به شیوه ریاضی وار در آثارش داشت. برای نمونه می توان به کتاب «شیوه اجرای تقسیمات ناهمگون زمانی دست راست و چپ در ساز پیانو» به عنوان آخرین اثر تالیفی وی اشاره کرد که به گفته بسیاری از کارشناسان ترکیبی از «احساس های ناب شاعرانه» با «قوانین و تفکرات ریاضی وار» است.***نقد و بررسیپورتراب از جمله بزرگانی بود که جایگاه ویژه و ممتازی در میان موسیقیدانان ایرانی داشت. «لوریس چکناواریان» آهنگساز برجسته و رهبر پیشین «ارکستر سمفونیک تهران» درباره جایگاه موسیقایی پورتراب بر این باور است که وی بهترین معلم هارمونی و تئوری موسیقی بود. پورتراب شاگردان بسیار برجسته ای تربیت کرد و شیوه ای که در کتاب های خویش معرفی کرد، هنوز هم بسیار خوب است.(2)«فرهاد فخرالدینی» آهنگسازِ برجسته درباره روحیه پژوهشگری پورتراب می نویسد: مصطفی کمال پورتراب تمام عمرش را به پژوهش و تالیف در زمینه موسیقی گذراند. این را از کتاب هایی که در موسیقی تالیف کرده است، می توان دریافت. او همچنین بخش زیادی از عمرش را در کلاس های درس گذراند و تا آخرین لحظات، دست از تحقیق و پژوهش در حوزه موسیقی بر نداشت.(3)«محمد سریر» آهنگساز و رییس هیات مدیره خانه موسیقی در مراسم نکوداشت پورتراب که دی ماه سال 1393 در کانون زبان فارسی بنیاد موقوفات «محمود افشار» برگزار شد، در تجلیل از وی گفت: انضباط فکری و کاری، اندیشه علمی، تسلط به چند زبان خارجی، میل آموزش به جوانان بدون پنهان کردن مطلب، بخشندگی در ارائه مطالب علمی و صراحت لهجه از جمله ویژگی های پورتراب است.(4)*پی نوشت ها:1- رضایی، پیام، «وداع با آقای معلم موسیقی»، روزنامه اعتماد، شماره 3559، سوم تیر1395، ص122-«چکناواریان: پورتراب بهترین معلم هارمونی و تئوری موسیقی بود»، خبرگزاری ایرنا، 2تیر13953- فخرالدینی، فرهاد، «پورتراب موسیقی را با جان و دل دوست داشت»، روزنامه اعتماد، شماره 3559، سوم تیر1395، ص124-«شب مصطفی کمال پورتراب در بنیاد افشار»، تارنمای هنر آنلاین، 21 دی 1393*گروه پژوهش و تحلیل خبریپژوهشم**458**9279
04/04/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 41]