واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: رمضان در استان مرکزی به روایت سنت ها و باورها اراک - ایرنا - ماه مبارک رمضان از ایام معنوی است که در هر خطه از ایران رنگ و بوی خرده فرهنگ های مختلف را با خود دارد و وجود سنت ها و باورهای خاص رمضان در استان مرکزی نیز بیانگر پیشینه فرهنگی غنی این خطه است.

استان مرکزی از دیرباز میزبان آیین های رمضان بوده و در آستانه این ماه مبارک مردم با غبار روبی مساجد و تکایا و آماده سازی اماکن مذهبی به پیشواز ماه میهمانی خدا می روند.در باور مردم استان مرکزی پیشواز از ماه مبارک رمضان به نیت شفای بیماران و برآورده شدن حاجات در سه روز آخر ماه شعبان معمول است و جمع کثیری از مومنان با روزه داری در این ایام خود را برای رمضان آماده می کنند.از دیرباز یکی از باورهای رایج در استان مرکزی این بود که در شب نخست این ماه عده ای با داشتن وضو بر بام منازل و مساجد حاضر می شدند و در صورت رویت ماه خانه به خانه می رفتند و حلول این ماه را به مومنان اطلاع می دادند. برگزاری آیین سحر خوانی در مناطق شهری و روستایی از دیگر سنت های رایج استان مرکزی است که از گذشته در نبود وسایل ارتباط جمعی چون تلویزیون و ساعت های شماته دار انجام می شده است و نشانی از همدلی مردم برای وارد شدن به ماه رمضان محسوب می شده است. سحر خوانان اغلب از بین افرادی انتخاب می شدند که با سواد و خوش صدا بودند و با قرائت اشعار ادبی، مناجات و دعاها حال و هوای معنوی در این ماه ایجاد می کردند. سحرخوانان از شب اول ماه مبارک رمضان بر پشت بام خانه، مسجد و یا تکایا رفته با قرائت دعا و شعرهای با مضامین، تسبیح و مدح پروردگار، رحمت و شفقت خواهی و طلب بخشش و آمرزش را تا اذان صبح ادامه می دادند. سحرخوانی امروز از بلندگوی مساجد در استان مرکزی اجرا می شود و سحرخوانان محلی بیشتر در مناطق روستایی و محله های سنتی شهری به ندرت رسوم گذشته را زنده نگه داشته اند. آیین سحرخوانی در گذشته های نه چندان دور در برخی از مناطق استان مرکزی چون تفرش، دلیجان، محلات، کمیجان و فراهان با زدن طبل برای بیدار باش مردم همراه بوده است. بیدار کردن همسایگان، دوستان و خویشان به هنگام سحر یکی دیگر از سنت های رایج در میان مردم استان مرکزی و دیگر شهرهای استان از جمله فراهان است. آیین بیدارباش سحری در برخی از مناطق روستایی شهرستان دلیجان و محلات با رسم «سحرخون »همراه بوده به طوری که فردی با رفتن بر بام، صدای خروس در می آورد و فردی نیز به عنوان جارچی، کوبه منازل را می کوبید و با قرائت بلند آیات وحی و سردادن اذان، مردم را بیدار می کرده تا سحری بخورند و به عبادت بپردازند. آیین کلوخ اندازان یا کلوخ خیسان نیز از آیین هایی است که در آستانه ماه رمضان در نقاط مختلف استان از جمله ساوه و خمین برگزار می شود.این آیین در روزهای آخر ماه شعبان و قبل از رمضان برپا می شود، جشنی که هدفش آمادگی مردم برای روزه داری است و در آن یکی از بزرگان فامیل آشی معروف به آش"بلگ" می پزد و سایر فامیل را دعوت می کنند و حتی برخی نیز به دامن دشت و طبیعت می روند.افطاری بردن برای نوعروس نیز از دیگر سنت های رایج استان مرکزی است که با هدف دوستی و رحمت و استحکام پیوند با خانواده جدید برگزار می شود.در قالب این رسم خانواده داماد وقتی که هنوز نوعروس در منزل پدری است، طبقی از غذاهای مخصوص افطاری آماده می کنند و همراه با یک هدیه مخصوص با عنوان "شب افطاری " می برند.این افطاری شامل چند قرص نان، برنج، روغن حیوانی، گوشت مرغ، ماهی، سیب سرخ، شیرینی و میوه های فصل است و پس از این که افطاری از سوی داماد برای خانواده عروس برده شد، خانواده عروس نیز در شب های آینده، خانواده داماد را برای صرف افطاری به منزل خود دعوت می کند.در بسیاری از روستاهای تفرش آیین سوگ و روضه خوانی در روزهای 19 و 21 ماه رمضان مساجد برگزار می شود و در این آیین ها مردم روستا، شیر نذری و شله زرد پخش می کنند. زنان روستای دستجان تفرش نیز در غروب روز 21 ماه رمضان آیین حلواپزان به راه می اندازند و بخش اعظم این حلواها در بین مردم توزیع و بخش دیگر نیز برای افطار روز عید فطر نگهداری می شود. جلسات ختم قرآن مجید در ایام پربرکت و معنوی رمضان که با حضور اقشار مختلف مردم در مساجد و مجالس خانگی تشکیل می شود از دیگر آدابی است که رونق دارد. افطاری دادن به دوستان، خویشان و آشنایان از دیگر امور پسندیده و متداول در سطح استان است و در این شب نشینی ها ضمن پذیرایی با چای و میوه و سایر تنقلات مطالبی در مورد آداب و فضایل و برکات مختلف این ماه روحانی و مسایل دینی مطرح می شود.رسم اهو اهو از دیگر آیین های دیرین استان مرکزی است که در خطه محلات رواج دارد. این رسم در نیمه رمضان و مصادف با شب میلاد امام حسن مجتبی(ع) برپا می شود.این رسم بعد از افطار انجام می شود و به این صورت که عده ای از نوجوانان و کودکان به صورت گروه های مجزا به در منازل همسایگانی که پسر خردسال دارند می روند و یکی از اعضای گروه که از همه بزرگتر است با صدای بلند اشعاری را میخواند و دیگران با صدای بلند اهواهو میکنند و وقتی که اشعار خوانده شد، پسر کوچک خانواده مقداری آجیل و تنقلات برای اعضای گروه میآورد و اگر پسر خانواده با تاخیر اقدام به آوردن تنقلات کند این گروه اشعارشان را که حالتی فولکور دارند، تکرار میکنند.آیین سنتی الم ترانی نیز در ماه مبارک رمضان در شهرستان ساوه برگزار می شود.این آیین در شبهای پایانی ماه مبارک رمضان به ویژه آخرین چهارشنبه این ماه بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء توسط عدهای از جوانان و نوجوانان برگزار میشود.شرکت کنندگان در این آیین که تعدادشان به حدود 10 نفر میرسد با اجتماع در مقابل خانههای خویشان و همسایگان به اجرای این برنامه میپردازنند،آنان هم صدا با هم اشعار را می خوانند و در ادامه نام یکی از فرزندان خانهای که در مقابل آن اجتماع کردهاند را به نیکی ندا میدهند. جوانان و نوجوانان شرکتکننده در این آیین، با ذکر "یاثواب، یاجواب "برای گرفتن انعام از صاحب خانه به انتظار میایستند در این مرحله از برنامه، صاحب خانه با خوشرویی و گشاده دستی با هدایای چون شیرینی، تنقلات از جوانان و نوجوانان شرکت کننده استقبال می کند.در خطه فراهان و شازند از توابع استان مرکزی نیز رسم اذان گویی در ماه رمضان انجام می شود و افرادی بر بام خانه ها یا مساجد می روند و با صدای بلند در هنگام سحر و افطار اذان می گویند.رمضان در استان مرکزی ماه امام علی(ع) نام دارد، ماهی که در آن امام اول و ولی مسلمانان به شهادت می رسد در این روزها مردم استان مرکزی نیز همچون سایر مومنین مقارن با شب های قدر به عزاداری می پردازند، مومنان، امام علی(ع) را به جود و سخا و دستگیری از نیازمندان می شناسند و همین الگو باعث شده تا آدابی ویژه در این ماه برپا شود یکی از این آداب خاص در خمین برگزار می شود.مردم خمین شب 21 ماه رمضان که مصادف با شهادت مولای متقیان حضرت علی(ع) است، از شیر گاوهای خود استفاده نمی کنند و شیر آن شب را که در اصطلاحِ مردم معروف به شیر شب تیغ است به نیازمندان و فقرا می بخشند و در روز 21 ماه رمضان که به روز تیغ معروف است به صورت دسته جمعی یا انفرادی به زیارت اهل قبور و زیارت امامزادگان می روند.مردم این خطه در شب 27 رمضان که مصادف با کشتن ابن ملجم مرادی است، برای افطار و شام آش رشته می پزند و اقوام درجه یک را میهمان می کنند، بعضی ها نیز آش را بین همسایگان توزیع می کنند.دستگیری از فقرا، بخشش برای درگذشتگان از دیگر رسوم رایج ماه رمضان در استان مرکزی است.در این ماه غذاهای ویژه ای نیز پخت می شود که فتیر، حلو، انواع آش ها، رنگینک ، گوش فیل و بامیه و یخ در بهشت از انواع آن است و بسیاری از خانواده ها در این استان رسم دارند که در ایام رمضان اقوام و دوستان را برای افطار دعوت می کنند و اعتقاد دارند که طعام به روزه دار اجر زیادی دارد.یکی از سنت های مناطق روستایی این است که در شب آخر ماه رمضان در هنگام غروب آفتاب عده ای بر پشت بام ها می رفتند تا آیین رویت ماه را برگزار کنند، بیشتر اهالی بر این باور بودند که دیدن ماه جدید موجب استجابت دعا است و با خواندن دو رکعت نماز شکر بر بام منزل دعای سلامت و توفیق روزه داری به جای می آوردند. در بسیاری از مناطق استان مرکزی رسم بر این است که شب پایانی ماه مبارک رمضان مردم با جمع شدن در مسجد برای درگذشتگان نماز به جای می آورند و برای آنان طلب مغفرت و آمرزش می کنندو در روز عید فطر نیز شهروندان مسلمان استان مرکزی خود را مهیای نماز عید کرده و با پخش شکلات و شیرینی و روبوسی این عید بزرگ را به همدیگر تبریک می گویند.گزارش از معصومه ابراهیمی6991/6013/6012/ 6075
24/03/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]