واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت اقتصادی/سپهر اقتصاد سیاسی ایران و انگیزه « کوتاه مدتنگری» در بازار سهام
اجرای برجام و افزایش خوش بینی از آینده برای بازار سهام اگر چه به شیرین شدن کام سهامداران صبور پس از تحمل دو سال رکود سخت انجامید اما به دلیل نبود ثبات در اقتصاد سیاسی کشور همچنان بر اساس انگیزه کوتاه مدت نگری نوسان می کند.
خبرگزاری فارس؛ رضا امامی _ بورس تهران در سال گذشته با روزهای پر خبری مواجه بوده است. از به نتیجه رسیدن توافق برجام پس از گذشت 12 سال مذاکره مستمر با شش قدرت جهانی تا چشم انتظار ماندن برای نمایان شدن آثار واقعی لغو تحریم ها بر اقتصاد و معیشت مردم شاید اصلی ترین رخدادی بود که سال گذشته بازار سهام را به انتظارات پسابرجامی دلخوش کرد. در این میان تلاقی اجرای توافق برجام با آغاز فضای انتخاباتی مجلس دهم باعث شد تا بورس تهران بار دیگر روال سنتی خود را در مواجهه با دوره های انتخاباتی در پیش گیرد و با شوق و اشتیاق دو چندانی از به گردش درآمدن نقدینگی های پارک شده در بازار سهام استقبال کند. از سویی دیگر عزم دولت برای کاهش نرخ سود بانکی زیر سایه سنگین رکود باعث شد تا با آب رفتن نرخ بهره بین بانکی مجالی تازه برای رونق گرفتن بازار سهام پس از تحمل نزدیک به دو سال و نیم رکود فرسایشی سخت را پیدا کند. با این همه همچنان افق سرمایه گذاری در ایران به دلیل تحقق نیافتن برخی انتظارها از بابت لغو تحریم ها و گشایش های مالی و سرمایه گذاری در کنار رکود حاکم بر فضای کسب و کار و عدم گردش نقدینگی در اقتصاد باعث شده تا تولید و تجارت در سال 1395 همچنان در گستره کوتاه مدت و خاکستری ترسیم شود. با آغاز سال 1395 بازار سرمایه ایران برای یافتن جهت حرکتی خود با نگاهی توام با ارزیابی واقعیت های سودآوری در صورت های مالی، به ریسک سرمایه گذاری در شرکت های برخوردار از پتانسیل سود آوری و بازگشت سرمایه در دوره های کوتاه مدت می نگرد که در بالاترین زمان ممکن این چشم اندازها از شش ماه فراتر نمی رود. دلیل این موضوع وجود متغییرهای پر نوسان سیاسی و اقتصادی است که مانع از ثبات تصمیم گیری ها در بلند مدت و یا دستکم در میان مدت می شود. طی شش ماه آینده در محافل تحلیل گران اقتصاد سیاسی ، روند انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایالات متحده آمریکا و پدیده انتخاباتی به نام ترامپ که توافق هسته ای ایران را به قولی «کاغذ پاره» می داند وزن کشی خواهد شد تا بتوان آثار و تبعات آنرا بر روی چشم انداز سرمایه گذاری کشور و به دنبال آن سودآوری شرکت ها در بازار سرمایه محاسبه کرد. عدم رفع تحریم ها و خطوط قرمزی که از سوی مذاکره کنندگان کشور در فرآیند تدوین برجام رعایت نشد نخستین متغییری بود که در اقتصاد سیاسی ایران مورد توجه کارشناسان قرار گرفت. در ادامه نیز بررسی دیگر متغییر ها نشان داد که بازار سهام هنوز نمی تواند ضریب بالایی برای خوشبینی های خود در زمینه برجام دستکم برای صنایع منتفع از این ماجرا همچون خودروسازان اختصاص دهد اما از آنسو اقدام دولت آمریکا در اعطای مجوز مشروط فروش هواپیما به ایران این پیام را برای صاحبان سرمایه در پی داشت که سوئیفت دلاری نیز با اعطای این مجوز روزنه ای برای خروج از تحریم ها یافته است.هر چند که دولت امریکا همزمان با این اقدام به بهانه مانور موشکی نیروهای نظامی کشور ، هواپیمایی ماهان را تحریم کرد. بازار سرمایه ایران با آغاز سال جدید در حوزه های سیاسی همچنان با اخباری پیرامون موضوع پدیده داعش در عراق و سوریه و مهاجرت سوری ها به قلب اروپا و در عین حال انفجارهای تروریستی اخیر در برخی شهرهای اروپایی مواجه است. در این میان خروج نیروهای روسیه از سوریه همزمان با رایزنی های دوجانبه با آمریکایی ها و تداوم معادله فرسایشی قدرت در سرزمین شام باعث شده تا همچنان مولفه های مختلفی بر روی میز تحلیلگران اقتصاد سیاسی وجود داشته باشد. از سویی دیگر اصرار عربستان بر تداوم جنگ نفتی در خاورمیانه و تلاش برای کاهش عرضه به منظور مانع شدن از سقوط قیمت ها در کنار کسری بودجه دولت روحانی در سال جدید و علاقه به افزایش ظرفیت های تولیدی و صادراتی نفت خام از دیگر موضوعاتی است که در اقتصاد سیاسی کشور مورد بررسی قرار می گیرد. در فضای جدید سیاسی ایران پس از انتخابات مجلس دهم شاید معادلاتی جدید برای سپهر سیاسی کشور دستکم در شش سال آینده را فراهم کرده که می تواند آینده بلند مدت و کوتاه مدت سرمایه گذاری در کشور را مشخص نماید. بر اساس این گزارش هیچ یک از پدیده هایی که گفته شد شاید پیش از این و تا قبل از وقوع آنها برای تحلیلگران اقتصادی و سیاسی قابل پیش بینی نبوده اند. این متغییرها همگی از جمله ریسک هایی به شمار می روند که در بازه های زمانی دستکم شش ماهه به هیچ عنوان برای هیچ کارشناس و یا تحلیل گری قابل تصور هم نیستند. مجموعه این عوامل و دغدغه ها باعث شده تا همچنان در سرمایه گذاری میان مدت و بلند مدت ،آندسته از شرکت هایی که سود آوری و بازگشت سرمایه آنها در بازه بلند مدت تر از 6 ماه و طی یک یا دو سال آینده محقق می شوند همچنان مورد توجه اغلب سرمایه گذاران قرار نگیرند. در این باره اغلب کارشناسان بازارسرمایه معتقدند ، نوسان های زیاد اقتصادی و تغییر دائم سیاستها همچنان باعث شده مدیران، فعالان اقتصادی و مردم دچار پدیده کوتاهمدتنگری باشند و بر این اساس کسب منافع در کوتاهمدت و عدم علاقه به برنامهریزیهای بلندمدت از سادهترین عواقب ترویج چنین اندیشه هایی است. به دور از واقعیت نیست که توسعه فساد و عدم پایبندی به ساختارهایی که در بلندمدت موجب اصلاح امور میشوند شاید به همین دلیل کوتاه مدت نگری رخ میدهد . این مسئله تنها در میان مدیران دولتی و حاکمان کشور نیست، بلکه به کسب و کارهای خصوصی و مردم عادی نیز سرایت میکند از این رو بدیهی است که ثبات اقتصادی در بلندمدت میتواند به کاهش فساد و افزایش شفافیت کمک کند. بررسی ها نشان می دهند که اقتصاد سیاسی ایران بطور میانگین هر دو سال یکبار با یک بحران سیاسی اقتصادی مواجه بوده و شاید همچنان نیز شاهد آن خواهد بود. این بحران ها همواره عدم ثبات اقتصادی را در پی دارند که به تبع آن حداکثر افق چشم اندازها و بازه های سرمایه گذاری را حتی به نیمه سال هم نمی کشانند. ریسک یک لابی سیاسی بر سر ماندن یا خروج از سوریه و یا عدم رفع تحریم ها و بازگشت پول نفت ، بخشی از مجموعه ریسک هایی است که باید در سرمایه گذاری های میان و بلند مدت از پروژه های عمرانی و صنعتی پیمانکاران گرفته تا توافق های روی کاغذ خودرو سازان و یا قراردادهای بلند مدت ،تبعات آنها را مد نظر داشت. شاید بتوان گفت در تعریف سرمایه گذاری میان مدت بیش ازشش ماه ، ریسک بزرگی را باید برای ادامه سرمایه گذاری در نظر گرفت و با ریسک معقول گام برداشت. در این باره می توان فرض کرد تفاهم نامه ای با عنوان سرمایه گذاری در صنعت خودرو و یا یک پروژه بزرگ نفتی پیمانکاری یا عمرانی بطور مثال ساخت پالایشگاه، سد و مترو مقرر شده که باید منعقد شود. از شروع تعریف یک طرح دولتی تا جذب سرمایه گذار خارجی یا داخلی و تخصیص ردیف بودجه عمرانی از سوی مجلس گرفته تا زمان عقد تفاهم نامه و برگزاری یک مناقصه ، توافق با سرمایه گذار و عقد قرارداد و تا تعریف بودجه و تخصیص پول پیش پرداخت به شرکت ، اجرایی شدن و نوشتن صورت وضعیت عملکرد و دریافت پول از دولت و تسویه با پیمانکاران باید پرسید جزییات و تعیین سود شرکت پیمانکار چند سال زمان می برد؟ از سوی دیگر طی این فرایند در فضای سیاسی و اقتصادی کشور چه حوادثی رخ خواهد داد ؟ در حال حاضر پس از توافق برجام موجی از اخبار تفاهم برای سرمایه گذاری خارجی در اکثر پروژه های توسعه ای شرکت ها به راه افتاده غافل از اینکه هنوز اطمینانی برای انجام شدن یا نشدن آنها وجود ندارد. جالب اینکه پس از گذشت 20 سال از حضور سرمایه گذار خارجی در پروژه جاده تهران شمال هنوز این طرح در نقطه شروع خود قرار دارد. همواره دیده شده با وجود سرمایه گذاری و انعقاد چندین تفاهم نامه و قرارداد اما مدت اجرای پروژه بسیار طولانی شده و طی این مدت دهها رخداد غیر قابل تصور و تاثیر گذار رخ داده است. صنایعی همچون خودرویی ها، عمرانی، پیمانکاری، برق و برخی چند رشته ای ها از جمله صنایعی هستند که باید مراقب بود تا سود ناچیز آنها که به گفته خودشان در اسناد و مدارک مالی برای دو یا چند سال آینده محقق می شود برای سهامدار از همه جا بی خبر به از دست رفتن سرمایه آن منتهی نشود... انتهای پیام/
95/01/25 :: 15:47
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 41]