واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: آب و سرمایه با هم هدر میرود!
روز گذشته رئيس مركز ملي خشكسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي كشور، از كاهش يك درصدي بارشها طي پنج ماه اخير در سطح كشور نسبت به سالهاي گذشته خبر داد.
نویسنده : علی خدایی بیجاری
روز گذشته رئيس مركز ملي خشكسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي كشور، از كاهش يك درصدي بارشها طي پنج ماه اخير در سطح كشور نسبت به سالهاي گذشته خبر داد. اين مدعا با اظهارات مشاور وزير نيرو كه چندي پيش اعلام كرده بود كه ميانگين بارشها در سال آبي جاري به ۱۱۵ ميليمتر رسيده، در تضاد و تباين است، چراكه وي در ادامه اظهارات خود تشريح كرده بود كه اين ميزان بارش نسبت به زمان مشابه پارسال و ميانگين درازمدت شرايط مطلوبي دارد. با اين حال عجيب است كه متصديان امر رفع خشكسالي و بحران آب تنها به توصيه در امر صرفهجويي مصرف آب در خانوارها بسنده كردهاند. در حالي كه شواهد و قرائن حاكي از آن است كه هدر روي آب در بخش كشاورزي و اهتمام به سدسازي در دولت فعلي به تشديد خشكسالي ميانجامد. با اين وجود چنين تناقضاتي اعتماد و همدلي مردم را (در راستاي امر حياتي مديريت مصرف آب) از بين ميبرد و رشته فرهنگسازي در اين راستا را نيز پنبه ميكند!
«رنگ رخساره» دولت عليه يازدهم، خبر از «سِر دروني» كابينه محترم ميدهد! چراكه در كابينه منظورنظر يكي نوحه ميخواند و يكي سينه ميزند، اما هريك بنا به سليقه و منافع شخصي خود! اما آنچه كه در آشفتهبازار اظهارات بياساس مسئولان محترم مغفول مانده، علم «آمار»ي است كه شاخص عملكرد مسئولان و گوياي حقيقتي است كه با برخي از سفسطهگريها در تضاد و تقابل است و همين امر سبب بركنار ماندن علم آمار است و اگر در اين ميان براي خالي نبودن عريضه آماري نيز ارائه شود، نتيجه با چكشكاريهاي بسيار، در نهايت منتج به حفظ و گسترش منافع و مصالح مسئولان يك دستگاه دولتي خواهد شد كه هر كدام به صورت مستقل و به دور از مصلحت نظام و منافع ملي عمل خواهند كرد. بنابراين كاملاً طبيعي است كه پيام آمارگيري دو سازمان همسو، آن هم در يك دولت و با يك رويه واحد، از اساس با هم در مقام تضاد و تناقض برآيند!
يك بام و دو هواي اظهارات مسئولانه !
شاهرخ فاتح روز گذشته با بيان اينكه وضعيت بارشي برخي استانها نگرانكننده است، از كاهش يك درصدي بارش طي پنج ماه اخير كشور نسبت به بلندمدت خبر داده و افزوده بود كه تعدادي از استانها تا حد نگرانكنندهاي نسبت به سهم دريافتي سالانه خود تا پايان بهمنماه كمبود بارش داشتهاند. رئيس مركز ملي خشكسالي و مديريت بحران هواشناسي با اشاره به اينكه از ابتداي سال آبي امسال تا ششم اسفند، بارش كل كشور 140 ميليمتر بود در حالي كه بارش همين بازه زماني در بلندمدت 141/5 ميليمتر بوده، گفته است كه امسال تا اين تاريخ نسبت به بلندمدت حدود يك درصد كاهش بارندگي داشتهايم.
اما از سويي «محمد حاج رسوليها»، مشاور وزير نيرو، چندي پيش در گفتوگو با رسانهها با اعلام اينكه ميانگين بارش در سال آبي جاري به ۱۱۵ ميليمتر رسيده، گفته بود كه اين ميزان بارش نسبت به زمان مشابه پارسال و ميانگين درازمدت شرايط مطلوبي دارد و در مجموع شرايط بارش در كشور مناسب است! به گونهاي كه ميزان بارش در سدهاي «استقلال»، «شميل» و «نيان» استان هرمزگان كه از نظر تأمين آب هرمزگان نقش استراتژيك دارند، در طول ۱۸ ساعت بارش، به اندازه آب مصرفي يكسال ذخيره شده است. اين يعني يك بام و دو هواي دولت!
«سدسازي» تحقير يا تطهير؟
با اين اوصاف، قاطبه كارشناسان و صاحبنظران يكي از دو مؤلفه بزرگ تشديد خشكسالي در كشور را ساخت وسازهاي بيرويه در حوزه سدسازي ميدانند و همين امر مهمترين دليل هجوم ريزگردها را شكل ميدهد! اما آنچه كه جاي تأمل دارد اين است كه دولت يازدهم در دو سال آغازين فعاليت خود بارها دولتهاي نهم و دهم را با حربه سد سازيهاي بيرويه سركوب و منكوب كرد و در چند ماه اخير به تدريج اين حربه را كنار گذاشت. چراكه دولت يازدهم قدم در راهي گذاشته كه بارها آن را مطرود و مردود دانسته بود و در پسزمينه اعتراضهاي پيوسته فعالان محيطزيست به تداوم سدسازيها وزارت نيرو همچنان به امر سدسازي اهتمام دارد كه حجت موجه اين مدعا را در سدسازيهايي ميتوانيم بيابيم كه در وزارت نيرو در حال انجام است. آن هم در حالي كه اكثر پروژهها نه تنها ارزيابي زيست محيطي ندارند، بلكه با مخالفت گسترده سازمانهاي مردمنهاد درحوزه محيط زيست روبهرو هستند و در مواردي كمپينهايي در مخالفت با سدسازيها شكل گرفته است.
با اين حال عجيب است كه حاج رسوليها برخلاف آنچه كه تا كنون اتفاق افتاده، معتقد است كه سد گتوند، خوزستان را نجات داده و ساخت يك سد ميتواند ۱۰ برابر هزينه ساخت خود از بروز خسارت در زمان جاري شدن سيل جلوگيري كند! با اين حال از ديد وي مهم نيست كه ريزگردهاي حاصل از سد سازيهاي غيراصولي لحظه به لحظه همنشين خفقانآور هموطنان به ويژه شهروندان اهوازي و خوزستاني هستند! اين مهم اينكه سدها در زمان جاري شدن سيل ميتوانند از خسارات جلوگيري به عمل آورند!
تغيير الگوي كشت قاتل خشكسالي
سعيد افشار، استاد دانشگاه و فعال محيط زيست در خصوص هدر روي آب در بخش كشاورزي كه يكي از مهمترين راههاي مقابله با خشكسالي است، معتقد است كه تدوين مجدد برنامه، نه از نوع برنامههاي توسعه پنج ساله، بلكه برنامههاي كوتاه مدت يكساله است. وي در ادامه تصريح كرده كه تعطيلي يا محدودسازي جدي برنامههاي توسعه كشاورزي و صنايع سنگين هرچند تلخ اما بيهيچ تعارفي ضروري است، چراكه طبق آمار موجود، بخش كشاورزي سهميهاي حدود 42ميليارد متر مكعب آب را در سال مصرف ميكند (معادل 85 درصد موجودي منابع آبي كشور) در صورتي كه سهم همين بخش در توليد ناخالص ملي حدود 12درصد است!
افشار با اظهار تعجب ميافزايد كه در اين شرايط بحراني، واقعاً چه دليلي دارد اين همه منابع آبي را عملاً جايي مصرف كنيم كه كمترين بازدهي مثبت در توسعه اقتصادي را دارد، مثلاً در استان فارس كه سالهاست از كمآبي و خشكسالي در رنج است، چه ضرورتي ايجاب ميكند كه از عمق صدها متري زمين و خاكهاي از تشنگي تفتيده و با هزينهاي بسيار بالا آب استخراج كنيم و صرف توليد هندوانه و صيفيجات كنيم؟ چه ضرورتي به ما ديكته ميكند كه در استانهاي بيآب و كم آبي مانند اصفهان، يزد، كرمان، خراسان و... صنايع فولاد، صنايع سنگين، مجتمعهاي بزرگ توليدي و تجاري «آب بَر» تأسيس و راهاندازي كنيم؟
اگر نگاهي از دريچه توسعه ملي و نه منطقهاي به اين برنامههاي صنعتي داشته باشيم بايد بپرسيم چرا صنايع سنگين آب بر، به مناطقي مانند چابهار، بندرجاسك و ساير كرانههاي درياي عمان و خليج فارس منتقل يا تأسيسات جديد در اين مناطق احداث نميشوند؟
همان طور كه ذكر شد، پيشنهاد مشخص ما تهديد يا حتي تعطيلي - ولو مقطعي - صنايع آب بر غيرلازم و غيرضروري مانند صنايع فولاد و اتومبيلسازي است و نيز تغيير سريع الگوي كشت در مناطق كم آب. اگر اين كار به زودي و با شجاعت تمام انجام نگيرد، متأسفانه شاهد اثرگذاري خشكسالي در صنايع نفت، پتروشيمي و گاز و برق كه سهم زيادي در توليد ناخالص ملي دارند، خواهيم بود.
با توجه به آنچه كه گفته شد دو برخورد قاطع با سدسازيها در دولت و تغيير الگوي كشت ميتواند تضمينكننده حيات آبخوانها و سفرههاي زير زميني باشد؛ موردي كه بايد انجام آن با همدلي دولت و توجه به منافع ملي صورت بپذيرد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۸ اسفند ۱۳۹۴ - ۲۰:۲۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 55]