تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820377982
بررسی وضع آینده نگری در ایران و چند کشور جهان
واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: آینده پژوهی رشته ای جدید با سرچشمه های گوناگون و مرزهایش تا حدودی مبهم و نامشخص است. در مرکز آن تعدادی از آینده پژوهان حرفه ای تمام وقت و در حاشیه آن، برنامه ریزان، پیش بینی کنندگان اقتصادی، کارشناسان مطالعات ارزیابی، تحلیلگران سیاست ها، محققان تحقیق در عملیات، افرادی با علایق ویژه و سایر افرادی که احتمالاً خودشان را «آینده شناس تمام عیار» نمی دانند قرار دارند. با این همه، با در نظر گرفتن تمامی شواهد مربوط به رشد و تکامل تخصصی این رشته، امروز کمترین تردیدی وجود ندارد که آینده پژوهی تبدیل به یک رشته پژوهشی جدید شده است. مدیریت موفقیت آمیز سازمان ها، نهادها و ملت ها به توانایی مدیران ارشد و سیاستگذاران در انطباق با دگرگونی های سریع محیط خارجی بستگی دارد. درک ماهیت تغییر، یافتن علل عوامل محیط ناپایدار و پیامدهای تغییر در قالب فرصت و تهدیدهای بالقوه، ضروری ترین نیاز برای همگامی با این روند شتابنده و اقدامات کنشگرانه آینده است. نیل به این مهم تنها در پرتو پویش، ردگیری و پیش بینی علوم و فناوری ها ممکن خواهد بود که مهمترین عوامل ایجاد تغییر به شمار می روند. پس از جنگ جهانی دوم و جهش های شتابناک علم و فناوری، بسیاری از کشورهای اروپایی برای شناسایی و کنترل محیط به شدت ناپایدار خارجی، به تأسیس رصدخانه های علم و فناوری اقدام کردند. این رصدخانه ها، با مطالعه در محیط خارجی، نشانه های زودهنگام تغییر را کشف، شناسایی و ردگیری کرده و براساس یافته های خویش پیش بینی هایی را برای اقدامات پیش دستانه و نظام یافته در حوزه علم و فناوری به عمل می آورند. در عصر حاضر که حرکت شتابناک علوم و فناوری ها بیش از گذشته وجود خود را بر محیط پیرامون تحمیل می سازد، و همگرایی و هم افزایی علوم نیز این روند حیرت آور را سرعتی دو چندان بخشیده است، ایجاد رصدخانه های علوم و فناوری بیش از پیش عمومیت یافته است. رصد علوم و فناوری که از آن با نام «دیده بانی» و «پایش محیطی» نیز یاد می شود، مطالعه، بررسی و کنکاش نظام یافته ای است که به منظور کشف علم و فناوری های در حال ظهور، نوپیدا و مغفولی انجام می شود که می توانند بیشترین تأثیر را بر سیاست ها و سوگیری های یک سازمان، نهاد یا ملت داشته باشند. رصد علم و فناوری از این چشم انداز به مثابه راداری است که رویدادهای جدید، غیرمنتظره و بزرگ و کوچک دنیا را به گونه ای نظام مند و وظیفه گرا نشان می دهد. روش شناسی در این پژوهش، از روش پیمایشی (پرسشنامه و مصاحبه عمیق) برای بخش ایران و مطالعه تطبیقی و اسنادی برای سایر کشورها استفاده شده است بدین صورت که مقالات و کتاب های نگاشته شده درباره آینده نگری در کشورهای مختلف به زبان انگلیسی و فارسی مطالعه و تجزیه و تحلیل شده است. آینده پژوهی در ایران همزمان با رشد علم و فناوری و ترویج فرهنگ آینده پژوهی در کشور، برخی موسسات پیشرو که ضرورت نگاه به آینده را در فعالیت های علمی ـ پژوهشی خود درک کرده بودند، به تأسیس واحدهای علمی ـ پژوهشی با موضوع آینده پژوهی و با محتوای اقدامات علمی ـ ترویجی ـ مشاوره ای اقدام کردند. برخی از این مؤسسات واحدهای آموزشی ـ پژوهشی و برخی نیز کانون های تفکری بودند که وظیفه خدمات رسانی و پشتیبانی علمی مؤسسات و نهادها را بر عهده داشتند. ضمناً با ورود به عرصه مطالعات و فعالیت های تخصصی، انجمن علمی آینده نگری ایران نیز شکل گرفت. همچنین، با گسترش فضای مجازی، زمینه اطلاع رسانی از طریق وب نیز ایجاد شد. در حال حاضر، علاوه بر آنکه هر کدام از مؤسسات واقعی به ایجاد پایگاه های مجازی خود اقدام کرده اند، برخی پایگاه ها نیز صرفاً به شکل مجازی ایجاد شده و به اطلاع رسانی و تبادل افکار و نظریات در حوزه آینده نگری می پردازند. مهمترین این مؤسسات در قالب پنج دسته بندی دولتی، خصوصی، دانشگاهی، مراکز مرتبط و پایگاه های اطلاع رسانی (مجازی) در وب و انجمن ها و نهادهای کلان سیاستگذاری، تصمیم گیری و مشورتی، در گزارش حاضر مورد بررسی قرار گرفته اند. ترسیم وضعیت آینده نگاری در جهان دانش آینده نگاری دانشی نوین است و اطلاعات درباره آن و روش تحقیق مناسب هر کشور در این زمینه بررسی نشده است. لذا استفاده از تجارب کشورهای دیگر در این زمینه راه را کوتاه تر و آسان تر خواهد کرد. هدف از مطالعات آینده نگاری فناوری ارائه و تجزیه و تحلیل اطلاعات اساسی مورد نیاز دولت در امر سیاستگذاری علم و فناوری، و مدیریت تحقیق و توسعه بنگاه های اقتصادی است. برنامه ها و نتایج آینده نگری کشورهای مورد بررسی هر کدام درس هایی برای کشور ما دارند که در زیر به صورت خلاصه به آن اشاره می شود: انگلستان: مطالعات آینده نگاری در حوزه های مختلف از جمله کشاورزی و یا مواد غذایی انجام می شود. مدیریت برنامه های آینده نگری بریتانیا بر عهده دفتر علم و نوآوری است. انگلستان سه هدف واضح و اصلی داشته است: تعیین اولویت ها، شبکه سازی2 و ایجاد فرهنگ آینده نگری. البته تأکید بیشتر دولت بر تعیین اولویت ها بوده است. آنها به این مسئله آگاهی داشتند که اولویت ها بدون شبکه سازی مناسب محقق نمی شوند و در نتیجه با استفاده از ایده سرمایه اجتماعی3، ارتباطات مستحکمی بین دانشگاه و صنعت از یک سو و دولت از سوی دیگر برقرار کردند تا بتوانند اولویت ها را به خوبی پی بگیرند و محقق نمایند. نتایج این آینده نگری از طریق رسانه ها، کارگاه ها، و مؤسسات تخصصی و تجاری انتشار یافتند. برقراری ارتباط میان صنعت و دانشگاه، در سوق دادن و پیشرفت آینده نگری از یک سو و ترویج فرهنگ آینده نگری از سوی دیگر تأثیر گذار بوده است. انتشار نتایج آینده نگری گام مهمی در ترویج فرهنگ آینده نگری و هرچه بهتر شدن آن بوده است. بازبینی ها ی مکرر نتایج آینده نگری در زمان های مشخص و زمان های خاص را نیز باید بدان افزود که همگی در ارتقای فعالیت های آینده نگری مؤثر بوده اند. آلمان: در آلمان آینده نگری به عنوان یک دانش میان رشته ای نگریسته می شود. همچنین در آن سعی می شود از اقشار مختلف با دانش در زمینه های متفاوت و در سطح های مختلف استفاده شود تا بدین ترتیب نظرات و نیازهای اقشار مختلف در آن لحاظ شود. در تجارب اولیه آینده نگری در این کشور بیشتر به حوزه فناوری توجه می شد، اما در پروژه های بعدی سعی شد تا به نیازهای اجتماعی نیز توجه شود. آلمان سعی در بازبینی و رفع اشکال پروژه های آینده نگری دارد. برای نمونه زمانی که در دور اول پروژه آینده (فوتور) شکست خورد، این پروژه را رها نکرد و کوشید تا دور تازه ای از این پروژه را اجرا کند و با رفع نقایص دور اول، به اهداف خویش دست یابد. جمهوری چک: از نکات قابل توجه در مطالعه آینده نگاری چک ارتباط دادن فرآیند آینده نگاری یا به عبارتی دیدگاه های نخبگان علمی و فنی و کارشناسان و مدیران ارشد دولتی با سیاست های عمومی توسعه جمهوری چک بوده است همان گونه که در تجربه کشور چک ملاحظه می شود بهتر است.فرایند آینده نگری علم و فناوری همه حوزه های کشور را پوشش دهد تا موضوعات مختلف بنا بر اهمیت نسبی آنها از دید مجموعه ذینفعان و متناسب با سیاست های عمومی توسعه کشور مورد ارزیابی و اولویت گذاری قرار گیرند. اما در مقطعی که انگیزه های مشترک در حوزه های گوناگون کشور برای یک فعالیت فراگیر شکل نگرفته است، به نظر می رسد با توجه به اهمیت کشاورزی، غذا و محیط زیست در سند چشم انداز توسعه ملی جمهوری اسلامی ایران، منطقی باشد که برای فرایند پژوهش و تحقیق و سرمایه گذاری روی فناوری های مرتبط با این حوزه ها، برنامه جامعی با عنوانی شبیه به برنامه تحقیقات ملی کشاورزی، غذا و محیط زیست داشت. هلند: از ویژگی های آینده نگری در هلند می توان به غیر متمرکز بودن آن، استفاده از روش های بسیار متنوع (غیر از نظرسنجی دلفی)، انسجام نزدیک با فرایندهای سیاستگذاری و ساختارها، و تأکید بر حوزه های تخصصی ویژه (برخلاف مطالعات آینده نگری کلان سه کشور بزرگ اروپایی) اشاره کرد. حوزه های مورد مطالعه در این کشور عبارت اند از شیمی، حمل و نقل و زیرساخت ها، کشاورزی، انرژی، فناوری نانو، اطلاع رسانی، تحقیقات آموزشی، تحقیقات حقوقی، تحقیقات اقتصادی، علوم اجتماعی و بهداشت. روش به کار رفته نوعاً شامل انتخاب اولیه عنوان ها بر پایة دیدگاه های اعضای کمیته و نظرخواهی از سازمان های بیرون از وزارت بوده است. فرآیند آینده نگری به نحوی طراحی شد که هم همکاری نزدیک با سیاستگذاران کلیدی را تضمین کند و هم اولویت ها را بر مبنای ارزیابی پتانسیل تعامل علم و فناوری با جامعه استوار سازد. ژاپن: ترویج علم و فناوری به منزله محور اصلی رشد منطقی بازار اقتصاد و کسب و کار در ژاپن محسوب می شود. بنابراین، تشخیص سمت و سوی توسعه فناوری در بلندمدت نقشی حیاتی برای این کشور دارد. در پرتو این واقعیت، برنامه مطالعه آینده نگری فناوری اجرا شده است که به منظور تعیین آینده نگری فناوری در ژاپن در سی سال آینده و در نتیجه مشارکت در فرمول بندی سیاست علم و فناوری و فراهم ساختن یک نقطه مرجع برای راهبردهای فناوری در بخش خصوصی است. آژانس علم و فناوری در وین که زیرمجموعه وزارت آموزش، فرهنگ، ورزش، علم و فناوری، برای تعیین و تشخیص راستای فناوری در ژاپن در بلندمدت، تا سال 2004 هشت برنامه آینده نگری فناوری را، هر پنج سال یک بار از سال 1971، اجرا کرده است. از سال 1971 تا سال 2005 آژانس آینده نگری علم و فناوری ژاپن (NISTEP) که زیرمجموعه وزارت آموزش، فرهنگ، ورزش، و علم و فناوری است، برای تعیین و تشخیص سمت و سوی فناوری در ژاپن در بلندمدت، هشت برنامه را به صورت هر پنج سال یک بار به اجرا درآورده است. کره جنوبی: این کشور، در حالی که در فعالیت های آینده پژوهی خود از تجارب کشور ژاپن استفاده می کند، برنامه ها و روش ها و اولویت های ژاپن را براساس وضعیت و نیازهای کشور خویش تطبیق می دهد و صرفاً یک تقلیدکننده نبوده است. نکته مهم دیگر آنکه گسترش فرهنگ آینده پژوهی در کشور با استفاده از کره کتاب، پوستر و فیلم بوده است که رسانه ها، خصوصاً رسانه های تصویری، می توانند در این زمینه نقش بسزایی ایفا نمایند. استفاده کره جنوبی از کارتون برای رسیدن به این هدف نشان دهنده آن است که این کشور سعی دارد این فرهنگ را نه تنها در دوران بزرگسالی بلکه از دوران کودکی نهادینه سازد. ترکیه: ترکیه در آینده نگری فناوری چشم انداز 2030 را انجام داده است. این پروژه، علاوه بر آینده نگری فناوری، در سه زمینه نیروی انسانی تحقیق و توسعه4،فهرست و توانایی های فناوری5، و زیرساخت تحقیق و توسعه ملی6 اجرا شده است تا مجریان بتوانند در زمینه ظرفیت فناوری و نوآوری کشور به جمع آوری داده بپردازند و در رقابت جهانی نقش یک کشور تولیدکننده فناوری و نه مصرف کننده آن را داشته باشند و کار اصلی که ترکیه باید برای تحقیق این امر انجام دهد تربیت نیروی انسانی کافی و متخصص در این زمینه است. ترکیه به دلیل فقدان ذخایر نفتی و معدنی می کوشد در انرژی های تجدیدپذیر سرمایه گذاری کند. توجه به نتایج و نحوه استفاده از این انرژی ها و نیز روش رسیدن به این نتایج جالب توجه است. برنامه آینده نگری 2023 یکی از پروژه های آینده نگری فناوری کشور ترکیه است. در این برنامه آینده نگری از روش هایی مانند میزگردها، دلفی و مصاحبه های اینترنتی استفاده شده است. این طرح بخش های مختلفی از جامعه مانند کارکنان کارخانه ها، دانشگاهیان، و نیز افراد عمومی را بسیج کرد و حتی توجه رسانه های عمومی را نیز به خود جلب کرد. چین: بررسی اخیر در زمینه آینده نگری فناوری اولین فعالیت تحقیقاتی چین است که به منزلة پیش زمینه برای اندیشیدن سیاست هایش انجام داده است. ضرورت و اهمیت بررسی های آینده نگری در اندیشیدن سیاست ها پیوسته رو به افزایش است. هدف اصلی برای محققان آینده نگری تهیه اطلاعات موثق و منطقی به بهترین نحو برای سیاستگذاران است. آینده نگری فناوری. چین و ژاپن در خیلی موارد با هم اشتراک دارند از جمله دسته بندی های پرسشنامه و دسته بندی های فناوری همچنین آنها در جهت محدودیت تجزیه و تحلیل دلفی مشارکت می کنند، نظیر آزمایش تصور جامعه آینده و نیازها و نظریه های توسعه که متوجه فناوری های مهم می باشد. علاوه بر این، مباحثی که باید مشخص شوند برای هر دو یکسان هستند. آنها همچنین می کوشند از نظر کارشناسان خارجی شامل مؤسسات تحقیقات آینده نگری کشورهای مختلف استفاده کنند. آمریکا: در ایالات متحده وزارت دفاع یکی از علاقمندان همیشگی استفاده از آینده نگری فناوری است. به طور مثال، نیروی هوایی بزرگترین و نظام مندترین مطالعات آینده نگری را چندین بار اجرا کرده است. در بخش غیر نظامی، یکی از رویکردهای عمده آینده نگری بررسی و ارزیابی تمام حوزه های علمی به شمار می رود. وزارت دفاع چند مطالعه آینده نگری را با رویکرد فوق اجرا کرد، در عین حال وزارت بازرگانی، شورای رقابت پذیری7 و دفتر سیاست علم و فناوری8 نیز مطالعاتی را اجرا کردند. علاوه بر اینها، چندین کنسرسیوم صنعتی (مانند هوافضا و سیستم های کامپیوتری) فهرست های بسیار تخصصی تری از فناوری های بحرانی و کلیدی مربوط به بخش های خود را همراه با تدوین نقشه راه و برنامه های عملیاتی آنها تهیه کردند. روش به کار رفته در تمام این مطالعات شامل تدوین اولیه فهرست کاملی از فناوری های نوظهور و شناسایی شاخص ها و معیارهای مربوط به آنها بود. سپس تدوین فهرست های خلاصه و منسجم تری که نوعاً در حدود 10 تا 20 نوع از مهمترین فناوری های کلیدی را دربرمی گرفت. از طرف دیگر، به طور ساده می توان گفت که نظام سیاستگذاری و تعیین اولویت های علم و فناوری آمریکا از نتایج بررسی های دقیق و نظام مند نیازهای اجتماعی و تأثیرات اجتماعی فناوری های آینده به اندازه کافی بهره مند می شوند. آخرین نکته قابل ذکر اینکه چنین به نظر می رسد نظام ایالات متحده طریقی متناسب با حدو اندازه خود برگزیده است. ایالات متحده در حد بسیار وسیعی از طرح های پژوهشی و فعالیت های مربوط به فناوری حمایت و پشتیبانی می کند. نباید از نظر دور داشت که الگوی آمریکا را نمی توان به کشورهای کوچک توصیه کرد، زیرا این کشورها باید فعالیت های خود را برای تحقیق اهداف خاص و تخصصی ویژه ای سروسامان دهند. راهکار ارتقای فعالیت های آموزشی، پژوهشی و اجرایی آینده پژوهی و اشاعه آن در جامعه * آموزش و ترویج آینده اندیشی و آینده پژوهی در مقیاس ملی، از جمله بسترهای ضروری برای رسیدن به یک جامعه آینده پژوه است. نهادهای مرجع می توانند از راه سیاستگذاری در این حوزه و اجرای این سیاست ها توجه به آینده را در سبد نیازهای جامعه قرار دهند. * نهادهای متولی می توانند از راه برگزاری نشست های علمی نقد و بررسی، کار انتقال دانش علمی و فنی حوزه آینده پژوهی را عهده دار شوند. * طرح و گسترش علمی ـ تخیلی در بستر جامعه و گرایش به خیال پردازی های علمی برای توصیف آینده ها. * گسترش فرهنگ امید و آرمان خواهی در زندگی فردی و اجتماعی و تقویت حس آرمان خواهی با بهره گیری از رویکردهای هنجاری و آینده پژوهی می تواند بستر مناسبی برای گسنرش آینده اندیشی و آینده پژوهی باشد. * کامیابی و موفقیت آینده پژوهی نیازمند هم داستانی و همراهی تمام ذینفعان است. مناسب است سازمان ها در وهله نخست بکوشند آینده اندیشی را در فضای سازمان خود نهادینه سازند و از ظرفیت های فردی به سوی قابلیت های اجتماعی حرکت کنند. این مهم نیازمند توجه به آموزش و ترویج آینده اندیشی و آینده پژوهی سازمانی است. * ایجاد زیرساخت های قانونی برای الزام به آینده اندیشی در زمان تصمیم گیری ها و اقدامات و تمهید مشوق هایی برای آن. * ایجاد نهادهای آینده پژوهی، و یا اصلاح و تکمیل مأموریت واحدهای مرتبط، در سازمان های دولتی و عمومی. * ایجاد نهاد یا نهادهای مرجع در عالیترین سطوح علمی کشور برای هدایت علمی، تدوین راهبرد و سیاستگذاری در حوزه آینده پژوهی. این نهادها باید فارغ از منفعت طلبی و نگاه سوداگرانه بخش خصوصی باشند تا بتوانند دیدگاه ها و اندیشه های واگرا را گرد آورده و به سوی همگرایی هدایت کنند. * حضور و مشارکت در تعاملات جهانی. * ایجاد بانک های اطلاعاتی از مواد و مطلب آینده پژوهی. * انجام پروژه های آینده نگاری در سطوح ملی، بخشی و سازمانی. * حمایت از تولید نشریات علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی در عرصه آینده پژوهی. * مشارکت در انجام پروژه های آینده نگاری منطقه ای و بین المللی. * ایجاد گرایش آینده پژوهی در برخی از رشته های دانشگاهی، همچون اقتصاد، جامعه شناسی، فنی و مهندسی، پزشکی، هنر و غیره... * حمایت از تعریف پایان نامه هایی با رویکرد آینده در کلیه رشته ها. * عرضه سه واحد آینده پژوهی به عنوان دروس عمومی در کلیه رشته های دانشگاهی * دعوت از استادان خارجی برای تبیین مبانی فلسفی و نیز آموزش و انتقال آینده پژوهی. * اعزام دانشجو در رشته آینده پژوهی و تشویق دانشجویان مشغول به تحصیل در خارج به انتخاب پایان های خود در فضای آینده. * سرعت بخشیدن به نهضت ترجمه کتاب های آینده پژوهی. * دامن زدن به گفتمان آینده اندیشی در جامعه، به طور مثال از طریق ساخت برنامه های رادیو و تلویزیونی، چاپ مقاله در نشریات کثیرالانتشار، بردن بحث به سطح دانشگاه ها و نظایر این امور. * ارتقای توانمندی های سناریونویسی در سطح هنرمندان و آینده پژوهان برای تدوین و اشاعه سناریوهای ایرانی ـ اسلامی، برگزاری مسابقات نقاشی، داستان سرایی، طراحی، و غیره برای آینده. * تولید فیلم هایی درباره آینده و ساخت برنامه های کارتونی آینده برای کودکان. * برگزاری کارگاه های آموزشی چشم اندازسازی، به ویژه در سطح کودکان و نوجوانان. * حمایت از ایجاد باشگاه مجازی آینده پژوهی. * به نقل از پنجاه و پنجمین شماره هنرنامه فرهنگستان علوم ـ تابستان 94 پی نویس: -------------------------- 1ـ سرپرست گروه مطالعات آینده نگری مرکز مطالعات فرهنگستان علوم 2ـ ارتباط سازی با افراد رشته مورد نظر. 3ـ اعضای جامعه با برقراری تماس با یکدیگر و پایدار ساختن آنها قادر به همکاری با یکدیگر می شوند و به این طریق چیزهایی را کسب می کنند که به تنهایی ممکن نبود و ... این مفهوم نه تنها در علوم اجتماعی بلکه در سیاست، اقتصاد و حتی در تاریخ، فمینیسم، آموزش و پرورش و سیاست شهری کاربرد یافته است. 4- R&D Manpower 5- Technological Capabilities Inventory 6- National R&D Infrastructure 7- Council on Competitivenes 8- Office of Science and Technology Policy
شنبه ، ۱۰بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اطلاعات]
[مشاهده در: www.ettelaat.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]
-
گوناگون
پربازدیدترینها