واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: صنایع دستی ما گرفتار چنگال چینیها است
رضا بدرالسما هنرمند پيشكسوت اصفهاني است كه آوازهاش نه فقط در ایران بلكه به کشورهای دیگر هم رسيده است.
نویسنده : معصومه طاهري

رضا بدرالسما هنرمند پيشكسوت اصفهاني است كه آوازهاش نه فقط در ایران بلكه به کشورهای دیگر هم رسيده است. وي 60 سال از عمر خود را صرف فعاليت هنري در رشتههاي نقاشي، نگارگري، ميناكاري و آبرنگ كرده است و ماحصل اين سالهاي كار و تلاش صادقانه آن بوده كه تاكنون آثار زيادي از وي در موزههاي مختلف ايران و كشورهاي ديگر نگهداري ميشوند از جمله شش اثر در موزه امام رضا، دو اثر در موزه امام حسين در كربلا، چهار اثر در موزه هنرهاي معاصر تهران، هفت اثر در موزه دانشگاه اصفهان، يك اثر در موزه هنرهاي زيباي الجزيره، يك اثر در موزه هنرهاي زيباي شارجه و... همچنين آثار متعددي در مجموعههاي خصوصي كشورهايي چون امريكا، ژاپن، آلمان، فرانسه، ايتاليا، سوئد، انگليس، عمان، امارات متحده عربي، تركيه، چين، كويت، مالزي، استراليا و ديگر نقاط جهان از وي نگهداري ميشوند و در بيش از 300 نمايشگاه انفرادي و گروهي حضور داشته است. فرصتي دست داد تا با اين هنرمند متعهد و پركار گفتوگويي داشته باشيم.
چي شد سراغ هنر نگارگري رفتيد؟
از وقتي كه خودم را شناختم به هنر علاقه داشتم البته خانواده من هم بيشترشان به هنر و صنايعدستي اشتغال داشتند براي همين بستر علاقه من بيشتر فراهم شده بود.
شما درباره قرآن هم طرحي داشتهايد؟
بله تابلويي كار كردم كه از سوره واقعه است و جزو پركاربردترين تابلوهايي است كه در طول زندگي كار كردهام. من روي تابلو نوشتهاي از آيات ندارم و شايد هركس برداشت خودش را داشته باشد اما از روي آيات سوره طراحي كردم تا مفهوم را برسانم.
جايگاه نگارگري در ايران چگونه است؟
ايران كشوري است كه در اين هنر قديمي در دنيا حرفي براي گفتن دارد و به قولي ما يك سرو گردن بالاتر هستيم البته درخارج از كشور به اين هنر مينياتور ميگويند. قبل از انقلاب موضوعات نگارگري جالب توجه نبود و به ابتذال كشيده شده بود، موضوعات عمدتاً بزم، رزم و رقص و... اينها بود. معنويت چندان جايگاهي نداشت اما بعد از انقلاب سوژههاي كار قوت بهتري گرفت و شاهد خلق آثاري با بنمايههاي معنوي و عرفاني بوديم كه بسيار هم جالب توجه هستند و در دنيا حرف اول را ميزنند.
به طور كلي آثار نگارنگري چقدر در سبد خريد توريستها قرار دارد؟
اين بستگي به عرضه و تقاضا دارد. متأسفانه توريست كمي ميآيد و كمتر رغبت براي خريد دارند. البته آثارم بزرگ است و براي توريستها مناسب نيست. آنها عمدتاً آثار مينياتوري كوچك و اصيل ايراني ميخواهند تا برايشان به صرفه باشد. بهنظرم دراين عرصه نياز به برنامهريزي و مديريت داريم.
شما در كدام كشورهاي دنيا گالري داشتهايد؟
اغلب كشورها رفتهام و آثارم در نمايشگاههاي متعدد بوده از جمله فرانسه، ايتاليا، 4بار الجزاير، بوسني و هرزگوين، تركيه، لبنان و... يك بار به عنوان شركتكننده و يك بار به عنوان داور در مسابقات الجزايرحضور داشتم. به ياد دارم سري اول وقتي وزير فرهنگ الجزاير كارهايم را ديد به همراهان خود گفت ايشان را براي فستيوال دعوت كنيد من از بين 22 كشور در بخش مينياتور نفر اول شدم.
وضعيت گالريهاي آنجا چطور است؟
قبل از برگزاري هر گالري معرفي و تبليغات رسانهاي دارند. يادم است در پاريس كه نمايشگاهي داشتم يك ليدر سراغم آمد و با تعجب به آثار نگاه ميكرد گفت مگر ايران هم هنر و هنرمند دارد؟ برايش عجيب بود گفت حاضرم يك نمايشگاه براي شما بزنم ولي قبل از آن نياز است تا يكسال تا يكسال و نيم در نشريات شما را معرفي كنم و تبليغ داشته باشم تا ذهن مردم آشنا شود وگرنه كسي گالري نميآيد و نميشناسد. اين برايم جالب بود كه آنها با كمك همين تبليغات مداوم ذهن مردم را آماده ميكنند شايد طرف اصلاً هنرمند ماهري هم نباشد ولي به دليل تبليغات زياد مردم او را هنرمند بزرگ متصور ميشوند.
صادرات اين هنر چگونه است؟
تقاضايي ندارد مگر اينكه در قالب نمايشگاه به كشورهاي مختلف سفر كنيم و آثارمان را در معرض ديد قرار بدهيم چون اغلب تصور نميكنند ايران هم هنر و هنرمند دارد. بازديدكنندگان برايشان عجيب است از بس عليه ايران تبليغات منفي و بدي دارند از ديدن تابلوها تعجب ميكردند. براي توسعه صادرات اول بايد احساس نياز در آنها ايجاد كنيم تا هنر را بشناسند آن موقع خودشان راغب ميشوند.
گرايش و استقبال جوانان به اين هنر سنتي چگونه است؟
خوشبختانه استقبال زيادي ميشود، ولي از آنجا كه هنر به معناي خاص خود چندان درآمدزايي ندارد در جذب و ادامه كار گرايش كمتر ميشود. هنرمند بايد كمتوقع باشد تا بتواند در مسير رشته هنري خود پيشرفت كند و اين براي خيليها قابل قبول نيست و سخت است براي همين مردها كمتر سراغ نگارگري ميروند و جالب است بدانيد 99 درصد كارآموزان خانم هستند.
رسانــههـا چقـدر بـراي فرهنگسازي در اين زمينه مؤثر هستند؟
خيلي زياد به خصوص تلويزيون اگر در فيلم و سريالها تابلويي يا طرحي يا يك شيء از نگارگري بگذارند يا در پشت صحنه مجري برنامهاي كه مخاطب زيادي دارد از اين هنر استفاده كنند كم كم چشم و ذهن مخاطب با آن آشنا ميشود. من خودم بارها در مصاحبهها گفتهام حاضرم براي برنامهها تابلو طراحي كنم و در اختيار بگذارم تا نگارگري را بشناسند و ببينند. مطبوعات هم ميتوانند در اين عرصه تأثير زيادي داشته باشند.
خاطرهاي هم از كشورهايي كه رفتيد داريد؟
بله بسيار زياد. يك بار در كشور سنگال نمايشگاه داشتم برايشان خيلي عجيب و شگفتآور بود كه ميتوان به اين ظرافت كار هنري خلق كرد چون اغلب آنها آثارشان درشت و بزرگ است. با تعجب ميگفتند شما انسان هستيد يا جن! اصلاً كار با اين ظرافت را نديده بودند و نميشناختند.
به عنوان كسي كه دست در كار نگارگري داريد و به قولي استخوان تركاندهايد چه آرزويي داريد؟
اينكه بتوانم يك كتاب ازهمه آثارم تهيه كنم و همه را در يك مجموعه بياورم همچنين در قالب طراحي آن هم طرحهاي كاربردي كتابي داشته باشم. چون مراجعهكنندگان زيادي ميآيند و از ما طرح ميخواهند در قالبهاي مختلف اعم از قلمزني، منبت، فرش و... نوعاً افرادي كه كار ميكنند طراحي نميدانند. هميشه آرزويم بوده است تا طرحهاي كاربردي دراختيار افراد بگذارم و بتوانم رهگشا باشم تا آثاري با طرحهاي صحيح و خوب خلق كنند، زيرا آثاري كه داريم خيلي كاربردي نيست، بهتر است كاربردي باشند تا براي مصرفكننده كارايي لازم را داشته باشند.
براي شهداي منا چطور آيا تصميم نداريد اثري خلق كنيد؟
اتفاقاً يكي از دغدغههاي من همين قضيه مناست و دوست دارم روي آن كار كنم. پيش طرحي هم زدم. انشاءالله به كمك خدا بتوانم يك طرح ماندگار خلق كنم.
در همه هنرها به نوعي دست چينيها را در كار شاهديم. در نگارگري اوضاع چطور است؟
بله دقيقاً همين طور است كه ميگوييد ولي شايد چون برايشان به صرفه نبوده هنوز در نگارگري حضور فعال ندارند. اينها استاد كپيكاري و بدلكاري هستند يك سايتي دارند كه تبليغ ميكنند شما هر اثري از هر هنرمندي خواستيد اسم ببريد تا براي شما كپي آن را تهيه و ارسال كنيم. جالب اينكه اسم من و آثارم را هم داده بودند. متأسفانه هنر صنايعدستي ايران در چنگال كپيكاري چينيها گرفتار است. يك بار فروشندهاي را ديدم جنس چيني ميفروخت. گفتم چرا اين كار را ميكنيد؟ گفت اينها بر ما غالب شدهاند جنسهاي بدل را با قيمت ارزانتري تهيه ميكنند و مشتري هم دوست دارد چون برايش به صرفه است. كارشناساني دارند كه به فروشگاههاي ما ميروند و از فضاي خريد و فروش صنايع اطلاعات كسب ميكنند و بعد آثاري كپي شده را با توليد انبوه به كشور ميفرستند و همين باعث اوضاع ناجور هنر صنايع دستي ما شده است.
در پايان اگر صحبت خاصي داريد بفرماييد.
به جوانان توصيه ميكنم اگر دنبال رشته هنري هستيد فرقي نميكند چه باشد اطلاعات خودتان را بالا ببريد بيشتر كار كنيد و تمرين داشته باشيد. توقع زياد مانع رشد و پيشرفت هنري است و انسان را بازميدارد. سعي كنيد روي پاي خودتان بايستيد و با كمك خدا در كارتان پيشرفت كنيد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۳ آذر ۱۳۹۴ - ۲۱:۴۱
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]