واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: داستان های ایرانی ارزشمند اما بدون حامی - جمال میرصادقی تهران - ایرنا- نویسندگان ایرانی چیزی از همتایان خارجی خود کم ندارند اما چون ایران به عضویت کپی رایت نپیوسته، ادبیات ما در دنیا شناخته شده نیست.
ادبیات داستانی ما با وصف بر این که ادبیاتی درخشان است و در سطح جهانی نوشته می شود، هیچ گاه ترجمه نشده ، این آثار نه تنها به اروپا راه نیافته بلکه در میان کشورهای همسایه هم شناخته شده نیست.متاسفانه در ایران کسی دلسوز ادبیات داستانی نیست تا چه رسد به ترجمه این آثار. اگر هم کاری ترجمه شده به شکل جسته گریخته و برای دانشگاه های غربی آن هم با شمارگان محدود بوده است. در واقع این آثار برای تدریس در دانشگاه ترجمه شده ، تاثیر و بازتابی میان عموم مردم و روشنفکران دیگر کشورها نداشته است؛ مثل «سوشون» سیمین دانشور که توسط ناشری دانشگاهی به چاپ رسیده و یک استاد ایرانی آن را ترجمه کرده است.در قیاس با ایران می توان وضع ادبیات داستانی را در کشور ترکیه بررسی کنیم. در زمان آتاترک بدون آن که به ایدئولوژی خاصی توجه شود و بدون این که آن کشور نویسنده ای را از خود بداند یا نداند، اداره ای تاسیس شد که در آن نویسندگان معتبر مشغول به کار شدند. آن ها آثار درخشان نویسندگان ترکیه ای را انتخاب می کردند و این آثار به زبان فرانسه ترجمه می شد.نویسندگانی که آتاترک انتخاب کرد، هم مورد قبول مردم بودند و هم روشنفکران آن زمان ترکیه. همین کار باعث شد ارتباط ادبی ترکیه با کشورهای اروپایی تقویت شود. داستان های ترکی نخست به زبان فرانسه و از طریق زبان فرانسه به انگلیسی و آلمانی ترجمه می شد. ادبیات داستانی این کشور از همین راه و به همین طریق به جهان شناسانده شد. دلیل همه موفقیت ادبیات داستانی ترکیه را همین موضوع می دانم. آن ها این پایه گذاری را از سال های قبل انجام دادند و امروز از این برنامه ریزی نتیجه گرفته اند.باید قبول کنیم که امروزه ادبیات داستانی ما بر خلاف ادبیات ترکیه و امریکای لاتین جایی در جهان برای خود باز نکرده است. ادبیات داستانی ترکیه اگر جزو ادبیات شناخته شده دنیا محسوب می شود برای این است که آن ها کپی رایت را پذیرفته اند. دلیل نوبل نگرفتن نویسندگان ما هم نپذیرفتن این قانون است. در واقع آکادمی نوبل هیچ کاندیدای کشوری را که عضو کپی رایت نباشد به حساب هم نمی آورد. با وجود این که ادبیات داستانی ما به ویژه در زمینه داستان کوتاه در حد جهانی است ولی در معرفی آن در جهان کوتاهی شده است در حالی که به تجربه ثابت شده اگر به زبان های دیگر برگردانده شود به آن توجه خواهد شد؛ به عنوان مثال 30 سال پیش عروس ناشر مطرح باتمانقلیچ، کتابی را انتخاب کرد که در آن آثاری از سه نسل از نویسندگان ایرانی ترجمه و چاپ شد. مترجمان امریکایی و اروپایی از هر نویسنده یک یا دو داستان را ترجمه کردند. من در آن مجموعه دو داستان داشتم. از برخی نویسندگان بعد از انقلاب هم چند داستان در کتاب بود. این کتاب حسابی سر و صدا به راه انداخت و با همان کتاب نویسندگان متعددی از ایران شناسانده شدند. حتی در یکی از نقدهایی که بعدها بر این کتاب نوشته شد، مطبوعات آن سوی آب ها نوشته بودند که داستان نویسان ایرانی با ظرافت و سنجیدگی از تکنیک های غربی بهره می برند. منتقدان غربی از خواندن این کتاب تعجب کرده بودند و می گفتند جالب اینجاست که در داستان های نویسندگان ایرانی در عین حال فضای بومی هم منتقل شده و وجود دارد. متاسفانه امروزه در زمینه ترجمه کار مهمی انجام نمی دهیم. البته برخی آثار نویسندگانی که سفارشی می نویسند تبلیغ می شوند و شاید هم به دیگر زبان ها برگردانده شود اما این اقدام هم کمکی به شناساندن ادبیات داستانی ما نمی کند. جریان های فرهنگی باید برای ترجمه آثار ادبی مدافع نویسنده و ادبیات باشند نه این که خط کشی ها و مرزبندی ها مهم تر از متن ادبیات شوند؛ در غیر این صورت همچنان در روی همان پاشنه خواهد چرخید. - داستان نویس
23/09/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]