تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820999914
«ساتم اولوغ زاده»؛ چهره ماندگار تاجیکی با درون مایه ادب فارسی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
«ساتم اولوغ زاده»؛ چهره ماندگار تاجیکی با درون مایه ادب فارسی
«ساتم اولوغ زاده» به حق و بدون تردید یکی از چهره‌های ماندگاری است که در ادبیات معاصر حوزه تمدنی فارسی خدمات ارزشمندی انجام داده است.
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، «ساتم اولوغ زاده» به حق و بدون تردید یکی از چهره‌های ماندگاری است که در ادبیات معاصر تاجکیستان خدمات ارزشمندی انجام داده و در بیداری و خودشناسی فارسی زبان آسیای مرکزی نقش عظیمی داشته است. این نویسنده خوش ذوق در دوم ماه سپتامبر سال 1911 در روستای «ورزیک» شهرستان «چُست» استان «نمنگان» در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمد و تحصیلات ابتدائی را در زادگاهش فرا گرفت. مادرش زن باسواد بوده که گاهی هم شعر می‌سرود. وی در سن 9 سالگی از مادر و در 10 سالگی از لطف و نوازش پدر محروم ماند. در سال 1929 دانشکده تربیت معلم شهر «تاشکند» را به پایان برد و یک سال در همین مؤسسه به معلمی پرداخت. 4 سال تحصیل در این موسسه در خودشناسی و شناخت نویسنده از ادبیات، علم و تاریخ نقش مهمی داشت و وی با آثار بزرگان ادب فارسی، از جمله استاد رودکی و فردوسی و ابوعلی سینا و ... آشنا شد. دیدار با شخصیت‌های برجسته فرهنگی آن زمان نظیر: «صدرالدین عینی»، «نثار محمد»، «ابوالقاسم لاهوتی»، «عبدالرئوف فطرت» و دیگران نیز بر جهانبینی و اندیشه‌های وی اثر زیاد باقی نهاد. نویسنده در همین دوره با «کلاودیا بلگاویشینسکایا»، دانشجوی رشته شرق شناسی دانشگاه آسیای مرکزی در تاشکند ازدواج نمود و صاحب 2 فرزند به نام‌های «عزیز» و «ناره خان» شدند. فعالیت‌های فرهنگی با ارزش باید گفت همسر اولوغ زاده نیز فعالیت‌های شایسته فرهنگی انجام داده که کتاب «طنز مردمی تاجیک»، «افسانه‌های خلقی تاجیکی» و اثر پژوهشی «درباره فرهنگ خلق تاجیک» از آثار با ارزش وی محسوب می‌شوند. پس از ختم دارالمعلمین شهر تاشکند ساتم اولوغ‌زاده یک سال در آنجا به معلمی پرداخت، سپس در سال 1930 با خواهش عینی به پایتخت تاجیکستان، شهر «دوشنبه» رفت و در روزنامه‌های «کومسومول تاجیکستان»، «تاجیکستان سرخ» و مجلّه «برای ادبیات سوسیالیستی» فعالیت کرد. در 1934 به عضویت کانون نویسندگان شوروی درآمد و سال‌های 1934 - 1937 دبیر مسئول ریاست اتحادیه نویسندگان تاجیکستان را بر عهده داشت. اولوغ زاده در سال 1940 به انستیتو ادبیات جهانی شهر مسکو رفت و به طور جدی به فعالیت علمی پرداخت. سال 1941 با شروع جنگ دوم جهانی ساتم اولوغ‌زاده به صف نیروهای مصلح شوروی پیوست و تا سال 1944 در روزنامه‌ای که به جبهه غرب تعلق داشت، فعالیت کرد. ادیب سال 1944 از صف ارتش به عقبگاه دعوت می‌شود و سال‌های 1944 تا 1946 ریاست اتحادیه نویسندگان تاجیکستان را بر عهده داشت. ساتم اولوغ‌زاده نویسنده پرکاری بود و از خود میراث غنی ادبی، علمی و پژوهشی باقی گذشت. فعالیت نویسندگی ادیب از ایام تحصیل در دارالمعلمین شهر تاشکند آغاز شد. در روزنامه و مجلّه‌های «آواز تاجیک»، «رهبر دانش»، «برای ادبیات سوسیالیستی» و «کومسومول تاجیکستان» نخستین نوشته‌هایش در قالب خبر و مقاله چاپ شد. خدمات اولوغ زاده اولوغ‌زاده از سال‌های 30 به تحقیق آثار نمایندگان برجسته ادبیات فارسی توجه عمیقی نمود و در این عرصه نیز خدمات بی دریغی انجام داد. وی به عنوان عضو پیوسته آکادمی علوم تاجیکستان (1951) آثار و مقاله‌های زیادی تألیف نموده و در رشد ادبیات‌شناسی تاجیک سهم زیادی گذاشت. شماری از مقاله‌های اولوغ زاده، از جمله «لاهوتی ما» (1933)، «انجمن یکم نویسندگان شورای تاجیکستان» (1934)، «صدر‌الدّین عینی» (1935)، «درباره شاعران پامیر» (1935)، «برای آثار نمایشنامه‌ای با کیفیت» (1947)، «در باره بعضی مسائل نقد ادبی و ادبیات‌شناسی در جمهوری» (1954)، به ادبیات‌شناسی و نقد ادبی دوران نو تاجیک اختصاص یافته‌اند. همچنین اولوغ‌زاده در مورد روزگار و آثار شخصیت‌های برجسته فرهنگی، از جمله «ابوعبدالله رودکی»، «دقیقی»، «حکیم فردوسی»، «ابوعلی ابن سینا»، «ناصر خسرو» و «احمد دانش»، پژوهش و مقاله‌های باارزشی تألیف نمود. رساله‌های «احمد دانش» (1946) و «پیر حکیمان مشرق زمین» (1980) دارای اهمیت فراوان علمی و ادبی می‌باشند. اولوغ‌زاده هجده سال داشت که با همکاری «پانوف»، دانشجوی رشته شرق‌شناسی دانشگاه تاشکند داستان بلند «سام و دیک»،نوشته «م.ا.الیکسی‌اف» را از زبان روسی به فارسی تاجیکی ترجمه نمود و این ترجمه با کوشش و حمایت استاد عینی منتشر کرد. بعدها اولوغ‌زاده این فعالیت را با موفقیت ادامه داد و به عنوان پرکارترین مترجم در ادبیات قرن 20 تاجیکستان معرفی گردید. ترجمه‌های اولوغ‌زاده از زبان روسی به زبان فارسی تاجیکی مهارت بلند و بی نظیر وی را در این عرصه نشان داد. «زنبور» (1931)،نوشته «اتل للیان ووینیچ» ،«انسانی با اسلحه»(1940)، نوشته «ن.پوگودین»، «خدمتگار دو خواجه»(1944)،از «گولدونی» ،«گنهکاران بی گناه» (1945)،اثر «آلکسی استروفسکی»،«مادر» (1953)،از ماکسیم گورکی، «هملیت» (1970)،اثر «شکسپیر»،«طبیب اجباری» (1972)،از «مالیر»، «دن کشوت» (1974)،از «میگل دی سروانتس» و «تل اولینشپیگل» (1975) از «دی کوستیر» تا کنون از بهترین ترجمه‌ها در ادبیات تاجیک محسوب می‌شوند. مهاجرت به انگلیس سرنوشت ساتم اولوغ‌زاده بعد سال‌های پنجاهم عمر با دشواری‌های زیادی رو به رو گردید. پسر عزیز وی که فارغ التحصیل دانشگاه دولتی «لوموناسوف» شهر «مسکو» بود و در این دانشگاه به عنوان استاد فعالیت داشت، سال 1967 هنگام سفر رسمی به هندوستان از سفارتخانه انگلستان درخواست پناهندگی سیاسی و به خارج مهاجرت کرد. بعد این حادثه اولوغ‌زاده با تعقیب سخت حکومت شوروی مواجه گردید. اولوغ‌زاده را از عضویت حزب کمونیست خارج نموده و از چاپ و تدریس آثارش در مدارس و مکاتب جلوگیری کردند. از نیمه دوم سال‌های 80 قرن گذشته با آغاز سیاست «پرسترویکا» از سوی «میخائیل گورباچف»،دبیر اول حزب کمونیست اتحاد شوروی، وضع سیاسی در مملکت تغییر یافت. در آستانه فروپاشی اتحاد شوروی ادیب تاجیک با عنوان «نویسنده مردمی تاجیکستان» برنده جایزه ادبی رودکی که بالاترین نشان فرهنگی تاجیکستان است، گردید. ادیب که از اعطای این نشان زیاد خوشحال نبود، در مصاحبه‌ای تلویزیونی درد و احساس خویش را با این بیت معروف بیان نمود: هیچ کار فلک به سامان نیست نان به وقتی دهند که دندان نیست داستان کوتاه «مرگ حافظ» (1972) که حوادث آن در هندوستان روی می‌دهند، در واقع پاسخ نویسنده به مقامات وقت بود و با تالیف این داستان که تصویر یک فاجعه است که پسر با دست پدر کشته می‌شود، به سردمداران وقت گوشزد کرد که هرگز وی به وطن و مقدسات آن خیانت نخواهد کرد و همچنانکه رستم در دفاع از سرزمینش حتی دست به ریختن خون فرزندش سهراب می‌زند. قهرمان داستان نیز پسر خود را به خاطر دفاع از این آرمان قربان می‌کند و سپس خود را نیز می‌کشد،در حقیقت این پیام ادیب باز هم شباهتی به اندیشه فردوسی دارد که رستم دستان، جهان پهلوان و سیمای محبوب گوینده شاهنامه دقیقا منفعت وطن را بالاتر از منفعت شخصی می‌داند. البته در این موضوع در ادبیات جهان آثار فراوانی تالیف شده ولی نویسنده تاجیک این بار از منظر دیگری به این قضیه می‌نگرد و الهام بخش وی همان طور که اشاره شد، فردوسی است. اولوغ زاده در سال‌های بعد درام‌های «شادمان»، «کلتکداران سرخ»، «در آتش»، «رودکی»، «گوهر شب چراغ»، «تیمور ملک»، «علامه ادهم و دیگران»، «واسع» و «طبیب حاذق» را تالیف نمود. البته داستان‌های کوتاه وی «بیبی» (1946)، سفرنامه‌های «سیاهت بخارا با همراهی عینی»(1950)، «قهرمان دینیستر»، «ویسلا و آدیر» (1967)، «مرگ حافظ» (1972) نشان از قلم توانا و دید ظریف وی می‌دهند. تغییر سبک اولوغ زاده پس از جنگ جهانی دوم نخستین اثر بزرگ اولوغ‌زاده در نثر داستان بلند «یاران با همت» (1947) می‌باشد که به واقعیات جنگ دوم جهانی اختصاص یافته است. این داستان با نقد شدید تاجیک مواجه شد و نویسنده را به انزوا کشاند. اولوغ زاده پس از این تصمیم گرفت بیشتر به تصویر و معرفی زندگی و احوال مفاخر و مشاهیر بزرگ فارسی بپردازد که حاصل این کاوش و تلاش‌های وی درام‌های «جوانی ابن سینا» (در مورد ابن سینا)، «قسمت شاعر» (درباره استاد رودکی،پدر شعر فارسی)، رمان «فردوسی» و «علامه ادهم و دیگران» بودند که بر اساس این نمایشنامه و فیلم نیز ساخته شد، از جمله فیلم «جوانی ابن سینا» در سال 1956 در استودیو «ازبک فیلم» و «قسمت شاعر» که در سال 1957 در جشنواره فیلم کشورهای آسیا و آفریقا برنده جایزه «عقاب طلائی» گردید. اولوغ زاده از شمار نویسندگان دیگر اندیش و ملی گرای سرسخت تاجیک بود که در واقع مسیر تازه‌ای را در ادبیات این کشور بنیاد نهاد و قسمت اعظم آثار وی به آموزش احوال و آثار حکیم ابوالقاسم فردوسی و شاهنامه بی زوال وی ارتباط دارد. این ادیب در سال‌های 1976-1977 شاهنامه فردوسی را که در 9 جلد در تاجیکستان با نظم و با خط سرلیک منتشر شده بود، به 2 جلد منثور برگرداند که زحمت مطالعه را برای علاقمندان ادیب که حوصله و وقت مطالعه متن کامل آن را نداشتند آسان کرد. این کتاب «داستان‌های شاهنامه» عنوان داشت و چاپ اول آن که با شمارگان 50 هزار منتشر شد، در مدت کوتاهی به فروش رفت. استاد در برگردان اثر جاویدانه سخن‌سرای طوسی نهایت مهارت و اعجاز را به کار برد و از زبان روان و ناب فارسی استفاده گرفت و همچنانکه «علی رواقی»، دانشمند و تاجیک شناس ورزیده ایرانی اعتراف کرده برگردان اولوغ زاده به دلیل ارائه ماهرانه مطلب و پیام فردوسی یکی از بهترین برگردان‌های شاهنامه به زبان نثر محسوب می‌گردد و جا دارد این اثر در ایران چاپ و در اختیار اهالی ادب قرار گیرد. نوشتن رمان فردوسی این توجه نویسنده بر زندگی فردوسی که سرنوشت وی در بخش‌هایی با زندگی دانای توس مشابهتی دارد، توسعه و عمق پیدا می‌کند زیرا همچنانکه اشاره شد، در زمان اوج سیاست قهار شوروی، پسر اولوغ زاده ضمن یک مسافرت به خارج از کشور پناهندگی گرفت و دیگر به شوروی باز نگشت و این امر بر وجه ادبی اولوغ زاده اثر منفی گذاشت و دشمنان نویسنده از این بهانه جهت کاهش نفوذ و اعتبار وی سوء استفاده کردند و وی را تحت فشار عمیقی قرار دادند. این بود که استاد به نوشتن رمان «فردوسی» پرداخت و آن را در سال 1988 منتشر کرد. رمان مذکور زندگی پر از فراز و نشیب مؤلف شاهنامه را با زبانی روان و شیرین به تصویر می‌کشد و به گفته کارشناسان یکی از صفحات جدید در شناخت فردوسی محسوب می‌گردد و این رمان در سال 1996 برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران گردید و بعد پس از دریافت جایزه مذکور با خط فارسی در ایران به چاپ رسید. بدون شک آخرین اثر بزرگ اولوغ زاده، رمان فردوسی در کارنامه نویسندگی وی مقام ویژه دارد. به گفتة «خدای نظر عصی‌زاده»، محقق آثار ساتم اولوغ‌زاده بعد از استاد عینی، اولوغ زاده دومین نویسنده‌ای است که به مسائل ملی و تاریخی ادبیات فارسی توجه عمیقی معطوف داشته و به خاطر ایجاد احساس خودشناسی و خودآگاهی ملّی در خواننده بیش از دیگران دست به خلق آثار تاریخی زده است. این هدف در اولوغ‌زاده از روزهای اوّلین آشنائی وی با آثار بی‌زوال عینی آغاز می‌گردد. اولوغ زاده در سال 1926 با «نمونه ادبیات تاجیکی» استاد عینی آشنا می‌شود و به عقیده خدای نظر عصی‌زاده، دلیل اصلی اینکه اولوغ‌زاده ادیب تاریخ‌نگار شد و آثار جالبی در موضوعات تاریخی انشا نمود و به علم روی آورد، استاد عینی و آثار وی بود. شاعری با آثاری و درون مایه ادب فارسی عامل دیگری که اولوغ‌زاده را به تاریخ و خودآگاهی جلب نمود گفته پروفسور روس «م.س. آندرییف» است که در دارالمعلمین تاشکند به اولوغ‌زاده درس داده است، اولوغ‌زاده در اینباره گفته است: عالم روس که نخستین بار به من «خلق خود را بشناس» گفت، یک عمر در خاطر من ماند. نوشته‌اند که اولوغ‌زاده در سال‌های 30، شبی در محفلی با حضور استادان عینی، «لاهوتی» و «رحیم هاشم» شرکت می‌کند، ساتم اولوغ‌زاده دراینباره گفت: آن شب یک دانه از بذر محبّت فردوسی در دل من جای داده شد. در آن محفل سخنرانی عینی، لاهوتی، قرائت لاهوتی از «شاهنامه» و قرائت هجو «سلطان محمود» از سوی رحیم هاشم بر من تأثیری کردند که از آن پیش از هیچ شعر، سخنرانی و داستانی درباره شاعران آن گونه متأثر نشدم. ساتم اولوغ زاده ملی‌ترین نویسنده تاجیک بود که درون مایه آثارش را تصویر زندگی بزرگان ادب فارسی، به ویژه سخنور بی‌نظیری چون فردوسی همراه با تاریخ پر فاجعه و پر تنش این ملت تشکیل می‌دهد و ادیب تاجیک با این اقدام ادبیات را با تاریخ درآمیخت و یکی از نامدارترین نویسندگان در ژانر رمان تاریخی معرفی شده است. هرچند مقامات دولتی و سیاست مداران در دوران زندگی به وی احترام چندانی نگذاشتند ولی نویسنده در میان مردم محبوبیت زیادی داشت. از دیگر ویژگی‌های این نویسنده می‌توان به حمایت و پشتیبانی‌های ویی از ادیبان جوان صاحب استعداد و با روحیه ملی اشاره کرد. نویسنده در سال 1992 به شهر مسکو رفت و تا پایان عمر، یعنی 25 ژوئن سال 1997 در همین شهر اقامت گزید. جسد ادیب به شهر دوشنبه انتقال یافت و چند ساعت ساکنان پایتخت تاجیکستان امکان یافتند در تالار تئاتر «آپرا و باله» به نام عینی با نویسنده معروف و محبوب خود وداع نمایند. انتهای پیام/
http://fna.ir/AV533E
94/09/06 - 10:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]
-
گوناگون
پربازدیدترینها