تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
خرید سوسیس پرکن اصل با گارانتی
تشخیص دیسک و صفحه اصلی از تقلبی (6 راه ساده)
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
ده راهنمایی برای نوازندگان مبتدی یوکللی
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1806373138
مدرنیته و گسترش اوقات فراغت زنان
واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه رسالت: عقیله سلطانپور - مشاور خانواده اشاره: تا دوسه دهه گذشته شاید اغلب مردم بخصوص زنان با پدیده ای به نام "اوقات فراغت" تقریبا ناآشنا بودند. خانم زهرا. ب 68 ساله می گوید: "صبح تا ظهر مشغول جارو و نظافت بودیم، بعداز ظهر ها هم به بافتنی و خرید و آشپزی برای شام. اغلب از شهرستان مهمان داشتیم و تا آخر شب مشغول پذیرایی و آماده کردن جای خواب آنها. باز از فردا، روز از نو روزی از نو. تازه دار قالی هم داشتم، هر وقت و بی وقت فرصت می کردم با شوق پای اون می نشستم و می بافتم." بسیاری از ابعاد زندگی بخصوص در انسان شهر نشین با ورود تکنولوژی، تاثیرات ناشی از تغییرات فرهنگی و... دچار تحولات عمیق ولی غافلگیر کننده بخصوص در تعریف "زمان" و نحوه استفاده از آن در میان زنان شده است. در نوشتار حاضر به چند مورد از این موارد خواهیم پرداخت؛ 1 - خانواده: شاید اغلب ما یادمان باشد و یا از مادران و مادربزرگ هایمان شنیده باشیم که در زمانه ای نه چندان دور، بیشتر خانواده ها به شکل گسترده یعنی همسران در کنار فرزندان، والدین و خواهران و براداران در خانه هایی با معماری خاص سنتی (چندین اتاق دور تا دور حیاطی با حوض و گلدان های رنگی و چندی قبل از آن خانه ای با اندرونی مخصوص محارم و بیرونی برای معاشرت ها و رفت و آمدها و...) زندگی می کردند. معمولا بزرگان خانواده با تقسیم کار بین زنان وظایف را مشخص می کرد و زن در این محیط و برهه نه تنها مدیریتی بر زمان خود نداشت بلکه اساسا هیچ انتخابی برای چگونه زندگی کردن نیز نداشته است. زندگی در جمع و وجود ارتباط و روابط تنگاتنگ با همه برخوردها، دلخوریها، دلجویی ها، خنده ها و اخم ها خود بخود تنهایی و انزوا را بی معنی می کرد. همچنین به دلیل انجام همه کارها به شکل دستی و عدم وجود وسایل الکترونیکی عملا تمام زمان بیداری فرد به امور خانه می گذشت. با توجه به اینکه تا سال 56، 75 درصد خانوارهای ما روستایی بودند، بیشتر زنان برای امرار معاش در مزرعه به همسرانشان کمک می کردند و یا در خانه با انجام صنایع دستی مانند فرش، گلیم و... در اقتصاد معیشتی سهیم بودند. خانمی می گوید: "صبح ساعت 5 که برای نماز بیدار می شدیم زندگیمان شروع می شد، قبل از صبحانه با همه عروس ها و دخترها پای دار قالی بودیم تا صبحانه را مادر شوهرم آماده کند. بعد از صبحانه خانه را رفت و روب و ناهار را آماده می کردیم و باز پای دار قالی می نشستیم. اگر بچه کوچکی داشتیم فقط موقع شیر دادن اجازه و فرصت در آغوش گرفتنش را داشتیم. بقیه اوقات زنان پیر مثل عمه خانم خدا بیامرز به آنها غذا می دادند و آرامشان می کردند. پای دار قالی روزهایمان می گذشت، اغلب مسابقه تندبافی می گذاشتیم تا گذشت زمان را نفهمیم." در سال های بعد با افزایش مهاجرت به شهرها اگر چه از فشار مسئولیت های سنگین زنان کاسته شد و از طرفی پیشرفت علم تا حدی به یاری آنان آمد ولی محدودیتهای اقتصادی و گاه تعصبات قومی و سنتی در بیشتر موارد مانع ورود این امکانات در زندگی اکثریت مردم بود و کم کم خانواده های گسترده محدود به همسران و فرزندان و والدین گشت و در نتیجه وسعت خانه نیز کمتر شد. صنایع دستی خانگی به خیاطی و بافتنی برای اعضای خانواده محدود شد و زن لحظاتی برای استراحت و تجدید قوا زمان یافت. 2 - روابط اجتماعی: بسیاری از مردم یادشان هست که خانم ها اغلب کارها مثل سبزی پاک کردن، تهیه مربا و رب را در حیاط ها و کوچه همراه با همسایه ها انجام می دادند. خانم فرینوش 50 ساله می گوید: "مادرم صبح تا ظهر کارهای نظافت منزل را انجام می داد و ما توی حیاط یا کوچه هفت سنگ و لی لی بازی می کردیم. زن ها عصرها با یک سینی چای توی حیاط یا دم در خانه جمع می شدند، اگر همسایه ای دختر شوهر می داد بهانه ای می شد برای دورهمی مادرهامون و خرید و شادی و بزم. هر اتفاقی بهانه ای بود برای جمع شدن." خانم ناهید 75 ساله می گوید: "برای همسایه ها خیاطی می کردم. این می آمد و اون می رفت. وسط کار هم غذامو می پختم، یکی خریدم رو می کرد، یکی سبزیمو پاک می کرد. انگار همه یه خانواده بودیم. 7 بچه داشتم، هفته ای یک بار صبح تا ظهر دونه دونه آب گرم کرده و حمومشون می کردم و بعد از ظهرها هم لباس هاشونو می شستم." روابط اجتماعی و بین فردی، رویکردی درون گروهی داشت. روابط در سطح همسایه و محله، همشهری و یا فامیلی تعریف می شد و به آن تعصب، اعتماد، دلبستگی و همبستگی عمیقی حاکم بود. خانواده از حال همسایه چند کوچه کنارتر خود نیز آگاه بود و دلمشغولی کاملی نسبت به گروه های یاد شده داشت. در حالی که در روابط اجتماعی کنونی تقریبا معنای خود را از دست داده و روابط فامیلی نیز در حال کمرنگ شدن است. افراد در دانشگاه، محل کار، کلاس ها، روابط عاطفی ولی خارج از خانه دارند و دوستان قدیمی و معاشرت های خانوادگی رو به محدود شدن رفته و یا افراد اساسا توانایی ایجاد این دلبستگی و صمیمت های امن را کمتر دارا هستند. در حالی که چند سال گذشته زنان در روضه خوانی، کلاس قرآن، سفره نذری، شب چله، چهارشنبه سوری و... با فرزندان خود شرکت فعال داشتند و از همان کودکی همراه با آموزه های سنتی و مذهبی در محیطی امن و دوستانه معاشرت را می آموختند. به نظر می رسد شاید اعتماد در دوستی از کودکی باید فراگرفته شود.در پارک کنار خانمی نشسته ام که چهارچشمی مواظب دختر نوپایش است. سرصحبت را باز می کنم. می گوید 27 سال دارد. وقتی از روابط فامیلی می پرسم با بی میلی می گوید: "کارمندم. فرصت این کارها را ندارم، به جای اینکه فامیل بیاد وقتم رو بگیره و کلی حرف ببره، میرم سینما، ورزش، می شینم چند صفحه کتاب مطالعه می کنم. اصلا من هم سن و سال، تو فامیل کم دارم. فامیل پدریم که قطع رابطه ایم، فامیل مادریم یه دختر دایی دارم که سال هاست از ایران رفته، ازش بی خبرم." آقای دکتر صادقی می گوید: "خواه ناخواه حرکت جمعی به طرف فردگرایی است، خانواده هایی کمتر از این جریان آسیب می بینند که دست آویزهای عاطفی، سنتی و مذهبی قوی تری داشته باشند. جمع های بخصوص فامیلی که به "صله رحم" می شناسیم و تاکید و تایید انجام آن بچه های ما را از تنهایی و خانواده گریزی و انکار وابستگی ها نجات می دهد." 3 - فرزند پروری: یکی از اولویتها در زندگی یک زن، چه در گذشته و چه در حال، فرزند و پرورش اوست. اغلب آنها در سنین حدود 15 تا 18 سالگی اولین بار مادر شدن را درک می کردند و این اتفاق در فاصله های کم به دفعات زیاد در خانواده ها به راحتی قابل مشاهده بوده، به طوری که اغلب خانواده ها پر فرزند بودند. خانم شریف 70 ساله می گوید: " 7 پسر و 4 دختر دارم. وقتی موقع زایمان نزدیک می شد نان می پختم، بچه ها را حمام می کردم، غذا را بار می گذاشتم، مادرم محبوبه خانم دلاک محل را خبر می کرد و به فاصله کمی بچه در اتاق پشتی به دنیا می آمد و دو روز بعد باز زندگی و مسئولیت ها شروع می شد. بعدها روزها که کار داشتم بچه کوچک را با چادر پشت بچه بزرگتر می بستم تا گریه نکنه و من به کارهای خانه برسم. بچه های دیگه هم صبح علی الطلوع برای بازی می رفتند بیرون تا ظهر، بعد از ظهر هم می رفتند. بعد اذان مغرب برای شام و خواب می آمدند." جمله های «آرزو می کردیم کی دور سفره پر از بچه خواهد شد؟"، "اگه حاملگی بعدی عقب می افتاد نگران می شدیم یا به زنان حامله غبطه می خوردیم" را از مادران قدیم زیاد شنیده ایم. باروری و زایش به عنوان یک امر ارزشی در جامعه مطرح بوده، فرزندان از همان کودکی بازوی کار خانواده را تشکیل می دادند. پسران در کارهای کشاورزی و صنعتی پا به پای مردان تلاش می کردند و دختران علاوه بر مزرعه و دامداری، در کارهای خانه، نگهداری کودک و انجام صنایع دستی همراه مادر فعالیت داشته اند و هنرهای دستی را از بزرگتری مثل مادربزرگ می آموختند. از منظری دیگر سن بلوغ فکری و شغلی در دهه های گذشته بسیار زودتر از سال های اخیر بوده است. شاید بتوان گفت: چون آموزش کار و زندگی تجربی بوده، کودکان از سنین سه چهار سالگی آن را می آموختند و کم کم در کنار اعضای خانواده آن را انجام می دادند. این درگیر شدن در فرآیند زندگی، بلوغ طبیعی و گاهی زودهنگام را در آنان دامن می زد. دختر در خانه و مزرعه الگوی زنانگی را از نزدیک، همراه زنان خانواده می آموخت و پسر نیز الگویی تمام وقت از مردان خانواده بخصوص پدر و برادران را تجربه می کرد. تعداد زیاد فرزند، رسیدگی به تغذیه، نظافت، تحصیل و دیگر نیازهای آنان عملا اوقات فراغت مادر را محدود می کرد. خانم نظری استاد دانشگاه 63 ساله می گوید: "ششم دبستان که تمام شد ازدواج کردم. علاقه به درس داشتم. 4 بچه را که به دنیا آوردم، دیپلم را هم گرفته بودم. شب که اونا می خوابیدن برای اینکه شوهرم اعتراض نکند می رفتم توی دستشویی درس می خوندم. وقتی مهمانی می رفتیم صاحبخانه که مشغول پذیرایی بود کتاب می خوندم، وقتی در جمع بودم لباس بافتنی زمستان بچه ها رو می بافتم. قبل از اذان صبح بیدار می شدم. روزهایی می شد که بیشتر از 3 ساعت نمی خوابیدم. با این شرایط درسمو خوندم و دکتری الهیات گرفتم."با توجه به آنچه که رفت به نظر می رسد تا چند دهه گذشته اوقات فراغت نه تنها معضل و مسئله ای نبوده بلکهحتی پدیده ای دور از ذهن بوده و اغلب زنان در طی شبانه روز به اموری جدی سرگرم بوده اند. حتی کمتر وقت و امکان انتخابی برای انجام امور شخصی مانند تفریح، آراستگی، مطالعه و... داشته اند. با گذر زمان و با کم شدن تعداد فرزند و کم شدن روابط فامیلی و دوستانه، گسترش آپارتمان نشینی، وسایل الکتریکی وسیع، ازدواج در سنین بالا، امکانات خدماتی دولتی و بخش خصوصی مانند مهد کودک ها، مواد غذایی آماده، اتوشویی ها و ده ها عامل دیگر، آسایش و وقت فراغت را برای زنان به ارمغان آورد. البته بخشی از جامعه که از هر یک از امکانات و پدیده های ذکر شده محروم هستند فراغت کمتری را تجربه می کنند و یا افرادی که غیر از خانه داری در جامعه نیز فعال و به اصطلاح شاغلند نیز در اشکال جدید زندگی مدرن تمام روز درگیر حل و فصل مسئولیت هایشان هستند. به نظر می رسد بخش قابل توجهی از زنان تحصیلکرده و اهل فکر جامعه به قضیه خانه داری نگاهی چندسویه دارند و آن را منبع و منشأ تربیتی دانسته و وسیله ای برای کمال، آسایش، انجام وظایف انسانی و فردی خود می دانند. زنی که همراه با انجام امور روزانه در پی حرکت و پویایی و چندجانبه بودن، دارای دغدغه های شناختی، اخلاقی، اجتماعی، و... است فرصتی برای بیکاری، انزوا و بلاتکلیفی ندارد. با این همه قشری از زنانمان هنوز برنامه خاصی برای این ساعات بیکاری ندارند و در درازمدت این خلأ، مشکلات متعددی را برای آنها و جامعه ایجاد کرده است.پدیده اوقات فراغت را که روز به روز دامنه بیشتری از طبقه زنان خانه دار را مبتلا کرده، باید در دید کل نگر، در تغییرات سریع فرهنگی ناشی از تهاجم فرهنگی بین المللی، عدم برنامه ریزی و آمادگی متولیان فرهنگی کشور، بیکاری و رکود اقتصادی فزاینده و... جستجو کرد.اتفاقی که شاهد آن هستیم ناشی از ریشه های بسیاری است که تک تک آن نیاز به بررسی آسیب شناسانه دارد. آقای دکتر فلاح جامعه شناس می گوید: "وقتی یک اتفاق اجتماعی رخ می دهد، حاصل یک روز و یک ماه و یک سال نیست. رشته ای از ندانم کاری های داخل فرهنگی سبب ساز ماجراست که با محکوم کردن و انگشت اتهام گرفتن به سمت دیگران هم قابل حل نیست. کار فرهنگی و انسان مدار، زمان بر و هزینه بر است. ما عادت کرده ایم هر جا کم کاری داریم یا اصولاً کم می آوریم انگشت اتهام را می گیریم به تهاجم فرهنگی و امثال آن. مگر این تهاجم مختص کشور ماست؟ مگر کشورهای دیگر از این قضیه در امانند؟ چرا کمتر آسیب دیده اند؟ چرا برای آنها این همه معضل درست نشده؟ در حوزه مدیریت انسانی، داشتن برنامه ریزی های میان و بلندمدت فرهنگی اقتصادی و اجتماعی برای اوقات فراغت و نحوه استفاده از آن یکی از مقوله هایی است که نیاز به تحقیق، تفکر، ارائه راهکارها و زمینه سازی های فرهنگی و شغلی وسیع دارد. گذراندن اوقات فراغت بدون برنامه ریزی در سطح ملی و محلی بخصوص کلانشهرها با توجه به آداب و رسوم منطقه و نیازهای محیطی، آسیب های روحی، روانی، اقتصادی، فردی و اجتماعی بیشتری را سبب خواهد شد که شاید بابت آن هزینه های سنگینی را باید بپردازیم.
جمعه ، ۲۹آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه رسالت]
[مشاهده در: www.resalat-news.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 9]
-
گوناگون
پربازدیدترینها