واضح آرشیو وب فارسی:فارس: پیشینه ورود مهاجرین افغانستانی به ایران/17
مؤسسات فرهنگی مهاجرین افغانستانی در ایران چگونه شکل گرفت
مؤسسات فرهنگی از دیگر مراکزی است که در کنار مساجد و حسینیهها با اهداف دینی، فرهنگی و سیاسی توسط مهاجرین افغانستانی در ایران به وجود آمد که فعالیت بسیاری از این مراکز هنوز ادامه دارد.
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، در قسمتهای گذشته، به جدایی افغانستان از ایران و آغاز مهاجرت اقوام گوناگون افغانستان از شهرهای مختلف این کشور به ایران و فعالیتهای آنان در زمان ناصرالدین شاه و همچنین 4 دهه گذشته اشاره شد. در این قسمت مؤسسات فرهنگی مهاجرین و فعالیتهای آنان با استفاده از نظرات «علی نجفزاده»، پژوهشگر و محقق ایرانی و نویسنده کتاب «گروههای مهاجر به مشهد از صفویه تاکنون» معرفی خواهد شد. مؤسسات فرهنگی مهاجرین مؤسسات فرهنگی از دیگر مراکزی است که در کنار مساجد و حسینیهها با اهداف فرهنگی و سیاسی توسط مهاجرین افغانستانی در ایران به وجود آمد. این مؤسسات توسط چهرههای سیاسی و فرهنگی راهاندازی شد و به نام مؤسسه، مجتمع، کانون، انجمن و اتحادیه فعالیت میکردند که هنوز برخی از این کانونها همچنان به فعالیت خود ادامه میدهند. فعالیت برخی از مراکز فرهنگی مهاجرین نیز پس از روی کار آمدن حکومت حامد کرزی به داخل افغانستان انتقال یافت و تجربههای دوران مهاجرت در ایران زمینه بسیاری مناسبی برای این مراکز در افغانستان فراهم ساخت. در قسمتهای گذشته برخی از مراکز دینی و فرهنگی مهاجرین که بیشتر در مساجد، حسینیهها و کتابخانههای مربوط به مهاجرین فعالیت داشتهاند معرفی و به خدمات این مراکز برای جامعه مهاجر اشاره شد. در این قسمت به معرفی برخی دیگر از مراکز فرهنگی مهاجرین اشاره خواهد شد. «مرکز نویسندگان افغانستان» در سال 1373 خورشیدی در قم شکل گرفت و ماهنامه «سراج» و فصلنامه «دردری» 2 نشریه مهم فرهنگی و ادبی از طرف این مرکز در قم و مشهد منتشر میشد. اعضای این مرکز بیشتر طلاب، شاعران و هنرمندان صاحب نام مهاجر بودند که مجله «در دری» را در حوزه ادبیات و فرهنگ منتشر کردند. مجله «دردری» وزینترین و مهمترین نشریه مهاجران افغانستان در ایران محسوب میشود که «سرور دانش» معاون فعلی رئیس جمهور افغانستان، مدیر مسئول آن بود. مجله «دردری» در سالهای اخیر برای مدتی با نام «خط سوم» منتشر میشد ولی بعد از چند شماره دوباره با همان نام سابق منتشر شد. بسیاری از شاعران و داستان نویسان مهاجر در موسسه فرهنگی درّ دری که همچنان در مشهد فعالیت دارد آموزش دیدهاند و جلسات ادبی این مرکز تا هنوز به طور بیوقفه برگزار میشود. یکی دیگر از کانونهای فرهنگی به نام «کانون فرهنگی خاتمالانبیا(ص)» توسط کسبه و طلاب منطقه «یکاولنگ» در سال 1377 خورشیدی تاسیس شد. این کانون در مشهد فعالیت فرهنگی داشت و با کمکهای مردمی فعال بود و کلاسهای آموزشی در زمینه قرائت قرآن، صنایع دستی و خطاطی نیز برگزار میکرد و اداره آن به شکل هیات مدیره بود. «مؤسسه فرهنگی آیت الله بهشتی» نیز در سال 1376 خورشیدی، توسط اعضای نمایندگی «شورای اتفاق اسلامی افغانستان» در مشهد به وجود آمد. از 12 مؤسس آن میتوان به «حجهالاسلام محمد عیسی رحیمی»، «شیخ رجب محقق ورسی»، «عالمی»، «احمدی»، «راشدی» و «کاملی» اشاره کرد. این مؤسسه فرهنگی باعث تمرکز هواداران سابق آیت الله بهشتی از رهبران دینی و سیاسی شورای اتفاق شد و به دور از گرایش سیاسی کار میکرد. مسوولیت مؤسسه بر عهده «رحیمی» و فقط در گلشهر فعال بود، حوزه فعالیت مؤسسه بسیار گسترده و شامل آموزش مهارتهای شغلی، معارف اسلامی و مراسم مذهبی، کلاس آموزشی شبانه بزرگسالان، کلاس قرآن، خیاطی و دورههای قرآن در ماه رمضان، محرم و صفر و شبهای چهارشنبه و جمعه و حتی کلاس عربی و انگلیسی میشد. تامین مالی این مؤسسه بر عهده «مصطفی کاظمی» رئیس نظامی «حزب وحدت» بود. «مؤسسه فرهنگی و سیاسی امین» یکی دیگر از موسساتی بود که توسط خانواده شهید «سید محمد امین سجادی» و به نام وی در سال 1377 خورشیدی، تاسیس شد. این مؤسسه ابتدا با حمایت اکثر اعضای حزب وحدت و با حمایت خلیلی از رهبران حزب وحدت شکل گرفت، هدف این مؤسسه فعالیت فرهنگی و مسائل آموزشی بود و مدرسه «امین» را برای کودکان مهاجران به وجود آوردند، اما این مدرسه خیلی زود به دلیل کمبود بودجه تعطیل شد. مدیریت مدرسه، شخصی و مدیر آن «سید فاضل حسینی» برادر شهید سجادی بود که مدتی رئیس شورای نمایندگانی حزب وحدت در تهران بود. یکی از اقدامات این مؤسسه، انتشار ماهنامه «امین» در مشهد بود. مدیر مسئول آن «فاضل حسینی» و سردبیر آن ابتدا «سید فاضل سنگچارکی» و بعد از وی «سید اسحاق شجاعی» بود سپس مدیر مسوول آن «سید موحد بلخی» و سردبیر «سید عبدالوهاب رحمانی» شد. مؤسسات دانشجویی و دانشگاهی «اتحادیه اسلامی دانشگاهیان افغانستان» در سال 1371 خورشیدی، توسط «محمد امیر نوری»، «غلام سخی کهری» و «علی اکبر فیاض» تاسیس شد. شورای مرکزی 15 نفری آن از رشتههای پزشکی، علوم تجربی و انسانی بود و تمام دانشجویان مقیم ایران را در بر میگرفت. هدف اصلی این اتحادیه ساماندهی و ارتباط با دانشجویان به ویژه کمک به آنان از طریق کمیساریای سازمان ملل متحد بود، یکی از اقدامات آن برگزاری سخنرانی استادان افغانستانی در روز جمعه در مسجد «المهدی» در چهار راه برق بود. اقدام دیگر چاپ نشریه دانشجویی «پوهنتون»(دانشگاه) در سال 1379 خورشیدی با مدیر مسوولی «رحیمی» و سردبیری «عبداللهی» بود. «شورای فرهنگی امور آوارگان افغانی» از دیگر مؤسسات مهاجرین بود که بنا به نوشته اعتمادی به رهبری «سید هاشمی شیخ میرانی» به وجود آمد، برخی از طلاب در آن عضویت یافتند و یک سلسله کارهای فرهنگی در سطح مهاجران انجام دادند. این شورا در گلشهر یک مدرسه را اداره کردند و به کارهای هنری نیز میپرداختند و بالاخره به پاسداران جهاد اسلامی پیوستند. «مرکز فعالیتهای سیاسی و فرهنگی تبیان» نیز توسط «سید علی اکبر مصباح»، «سید نقیب الله حسینی» و جمعی دیگر در سال 1370 خورشیدی تاسیس شد. ابتدا این هفته نامه «فریاد عاشورا» را منتشر کرد و به تدریج فعالیت آن در بخشهای گوناگون گسترده شد و در حال حاضر یکی از مراکز قدیمی مهاجرین است که همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد. علاوه بر مراکزی که در کتاب کتاب «گروههای مهاجر به مشهد از صفویه تاکنون» به آنها اشاره شده است، بسیاری از مراکز فرهنگی دیگر از مهاجرین در مشهد و سایر شهرهای ایران در گذشته فعالیت داشتهاند که برخی در زمان پیروزی حکومت مجاهدین و برخی هم در زمان حکومت حامد کرزی فعالیت خود را به داخل کشور متمرکز کردند. برخی از مراکز فرهنگی هم همچنان به فعالیت خود در طول سه دهه گذشته ادامه دادهاند و با توجه به وضعیت فعلی افغانستان که باعث اقامت طولانی مهاجرین در ایران شد تعدادی از مراکز فرهنگی و رسانهای جدید نیز در سالهای اخیر نیز شروع به فعالیت کردهاند. در قسمتهای بعدی به فعالیت فرهنگی زنان مهاجر در ایران اشاره و برخی از این مراکز معرفی خواهد شد. انتهای پیام/ح
94/08/27 - 12:02
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]