واضح آرشیو وب فارسی:اقتصاد آنلاین: استاد باسواد و بزرگوار ما در دانشگاه ایالتی ایوا وقتی از ادوار تجاری یعنی رکود- قعر- رونق و اوج یا حرکت سینوسی اقتصادها بحث می کرد و چگونگی فرآیند تبدیل مشکلات اقتصادی به رکود سپس تبدیل آنها به بحران را شرح می داد، می گفت: «می دانید فرق رکود (recession) با بحران (deprecession) چیست؟رکود به وضعیتی گفته می شود که همسایه شما شغل خود را از دست بدهد درحالی که بحران اقتصادی به موقعیتی گفته می شود که خود شما بیکار می شوید! از رکود در ادبیات اقتصادی تعاریف متعددی شده ازجمله «رکود عبارت است از کاهش معنی دار (مهم و چشمگیر) در فعالیت های اقتصادی در سطح وسیع کل اقتصاد، طول عمری چندماهه (معمولا دو سه ماهه) دارد و خود را در تغییرات شدید متغیرهایی چون تولید ناخالص داخلی واقعی، درآمد واقعی، اشتغال، تولیدات صنعتی و خرده و عمده فروشی ها نشان می دهد. عوامل متعددی روند نزولی به فعالیت های اقتصادی جامعه می دهد و نشاط و شور و شوق سرمایه گذاری را می گیرد. از نکات مهم قضیه آن است که میزان چند ضریب فزاینده (تکاثری) و آثار چند شتاب دهنده به این روند کمک می کنند تا «رکود» رخ دهد و سطح زندگی مردم افت نماید. علل احتمالی رکود 1- تکانه (شوک های) منفی عمده در سمت تقاضا *یک رکود عمیق و نسبتا طولانی در سطح منطقه یا جهان که بر تقاضای طرف های تجاری کشور اثر معنی دار داشته باشد. *یک کاهش سریع و سقوط آزادگونه در «قیمت دارایی»ها مثل قیمت سهام و قیمت املاک *موسسات مالی از میزان پولی که برای اعتبار و تسهیلات به خانوارها و کسب وکارها می کاهند و نرخ های بهره وام دهی را بالا می برده اند. *نرخ ارز «تقویت» شدید شده لذا این امر به صادرات کشور لطمه می زند و از طرف دیگر تقاضا برای واردات را با ارزان سازی مصنوعی آنها تشدید کرده و این دو تراز تجاری کشور را بدتر می نمایند. 2- تکانه های عمده تورمی سمت عرضه *افزایش قیمت ها و نهاده ها نرخ تورم را بالا برده و موجب کاهش درآمد واقعی یا قدرت خرید خانوارها می شود. این خود مصرف آنها را کاهش داده و بنگاه ها انگیزه تولید یعنی سوددهی خود را از دست می دهند و این امر موجب می شود که سرمایه گذاری خود را به شدت کاهش دهند و به تعدیل نیروهای خود بپردازند. این وضع همان چیزی است که «یخ داغ» یا رکود توام با تورم گفته می شود که کشور ما بدان مبتلاست و هنوز اقتصاددانان به یک فهم مشترک برای معالجه آن دست نیافته اند و عقل جمعی به کار گرفته نشده است. 3- ترس از ریسک های معالجه رکود، اقتصاد را به سمت رکود بیشتر می کشاند مثل نرخ های بهره بیشتر و افزایش مالیات های مستقیم و غیرمستقیم. *اگر برای مقابله با تورم، نرخ های بهره را بالا ببرند این امر به «اعتماد» مردم لطمه زده و این «تدبیر» به «امید» مردم خسارت وارد می آورد و مصرف کمتر آنها، انبارها را پر و روند تولید را نزولی و بیکاری را افزایش می دهد. *برای رفع کسر بودجه، دولت ممکن است دست به افزایش مالیات ها بزند. این امر «درآمد قابل تصرف» مردم را پایین آورده و تقاضای موثر آنها را کاهش داده و بنگاه ها سرمایه گذاری خود را به شدت کاهش می دهند و فرصت های شغلی را از دست می دهند. چگونه کاهش فراگیر و شدید فعالیت های اقتصادی به رکود می انجامد؟ 1- آثار ضریب فزاینده (تکاثری) منفی: که از کاهش مصرف کالاها و خدمات برمی خیزد. 2- اثر تشدیدکننده ها: کاهش مصرف به کاهش انگیزه برای سرمایه گذاری و خرید سرمایه های جدید منجر می شود. 3- کاهش اعتماد و اطمینان مصرف کنندگان و تولیدکنندگان یعنی وخیم شدن انتظارات مردم منجر به آن می شود که صاحبان مازاد یعنی خانوارها به «پس انداز» بیشتر رو آورند و صاحبان کسری وجوه یعنی بنگاه ها که باید آن پس اندازها را تجهیز و به سرمایه گذاری به کمک واسطه های مالی (بانک ها و موسسات اعتباری) برای اشتغال بیشتر مبدل کنند به کاهش هزینه های خود بنگاه می پردازند آن هم از طریق اخراج نیروی کار اقدام می نمایند. تفاوت رکود با بحران 1- بحران یک رکود طولانی و عمیق است که به افت شدید تولیدات و میانگین سطح زندگی مردم منجر می شود. 2- اقتصاد وقتی وارد بحران شده است که تولید ناخالص داخلی کشور از نقطه اوج تا قعر (سیکل اقتصادی) بیش از 10درصد افت داشته باشد. 3- مصداق عینی برای بحران های اقتصادی اخیر، یونان است که در آنجا تولید ملی در 6 سال متوالی افت شدید داشته و تولید ناخالص داخلی واقعی کشور نسبت به نقطه اوج سیکل اقتصاد بیش از 25درصد کاهش داشته است. آنچه اشاره شد، کلی ترین شکل مساله بود. بدیهی است برای هر اقتصادی نسخه یی خاص لازم است ولی عقلانیت تدبیرگران و امیدسازی برای بخش خصوصی و جلب اعتماد مردم در آن تجویز نقش کلیدی دارد. اینکه چه تزریق شود و چقدر حیاتی اند و گرفتن نظر چند متخصص بیماری بهتر از تابع محض پزشکان آشناست. * کارشناس اقتصادی
پنجشنبه ، ۱۴آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اقتصاد آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]