واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت اقتصادی/
سقوط صنعت پتروشیمی به ورطه خام فروشی با خوراک گاز ارزان
در حالی با ارائه خوراک گاز ارزان به صنعت پتروشیمی انتظار میرفت توسعه این صنعت روند مناسبی پیدا کند که این موضوع توقف توسعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و خام فروشی دیگری را نصیب کشور کرده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، یکی از ابزارهای اصلی وزارت نفت برای توسعه متوازن صنعت پتروشیمی و کسب حداکثر ارزش افزوده از مواد خام هیدروکربوری، تعیین قیمت مناسب برای خوراک پتروشیمیهای بالادستی گازی است. این موضوع به یکی از مهمترین موضوعات صنعت پتروشیمی در ماههای اخیر تبدیل شده است. برای ارائه راهبرد مناسب در این زمینه ضروری است ابتدا به بررسی وضعیت فعلی این صنعت و برنامههای توسعه آن در سالهای آتی بیاندازیم. ظرفیت اسمی تولید محصولات پتروشیمی در سال 1393 برابر 57.1 میلیون تن بوده است و 16.2 میلیون تن از این ظرفیت (28.5 درصد از کل) به پتروشیمیهای بالادستی گازی اختصاص داشته است. این واحدها از خوراک گاز متان استفاده میکنند و متانول، آمونیاک و اوره تولید میکنند. بررسی وضعیت طرحهای باقی مانده صنعت پتروشیمی در برنامه چهارم و طرحهای در دست اجرای برنامه پنجم این صنعت نشان می دهد که با اجرای این طرح ها، 64.3 میلیون تن ظرفیت اسمی تولید محصولات پتروشیمی در کشور افزایش خواهد یافت که حدود 60 درصد از این ظرفیت جدید به پتروشیمیهای بالادستی گازی اختصاص دارد. در نتیجه، سهم این واحدها در صنعت پتروشیمی به 41.7 درصد خواهد رسید.
همچنین پیش بینی می شود که ظرفیت اسمی تولید متانول، آمونیاک و اوره در کشور تا سال 1404 به حدود 62 میلیون تن برسد. جدول 1- ظرفیت تولید متانول، آمونیاک و اوره در کشور در سال های 93 تا 1404 زمان شرایط فعلی بعد از اجرای طرح های باقی مانده برنامه چهارم و برنامه پنجم سال 1404 ظرفیت تولید(میلیون تن) 16.2 50.7 62 درباره این روند توسعه صنعت پتروشیمی نکات زیر قابل ذکر است: افزایش قابل توجه سهم در صنعت پتروشیمی کشور و 4.5 برابر شدن ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی های بالادستی گازی در حالی است که درصد بالایی از محصولات این واحدها بدون تکمیل زنجیره ارزش و به عنوان محصولات پایه پتروشیمی صادر می شوند. به عنوان مثال، کمتر از 5 درصد از ظرفیت 5 میلیون تنی فعلی متانول در داخل کشور مصرف می شود و مابقی آن صادر می شود. به همین دلیل، با تداوم روند موجود و تحقق برنامه های اعلام شده، این وضعیت تشدید می شود و سهم بخش بالادستی پتروشیمی در این صنعت افزایش می یابد. این در حالی است که محصولات بخش بالادستی نسبت به بخش های میان دستی و پایین دستی ارزش افزوده پایین تری دارند و توسعه این بخش نیز اشتغال زایی به مراتب پایین تری در مقایسه با توسعه آن بخش ها دارد. یکی از عوامل اصلی این توسعه نامتوازن صنعت پتروشیمی، ارزان فروشی خوراک گاز (متان) به پتروشیمی های بالادستی گازی است. ارائه این رانت در سال های اخیر باعث شده است که سهامداران غیردولتی (خصولتی) این واحدها، سودهای کلان و نامتعارفی را دریافت کنند و انگیزه ای برای تکمیل زنجیره ارزش نداشته باشند زیرا در کنار دریافت خوراک گاز ارزان به ریال، بخش عمده محصولات آنها «صادراتی» و با ارز آزاد بوده است. این سهامداران حتی احداث پتروشیمی های بالادستی گازی جدیدی را در دستور کار قرار داده اند. در شرایط کنونی، به علت سودآوری غیرمتعارف این طرح های جدید، بخش زیادی از تامین مالی آنها نیز از طریق منابع صندوق توسعه ملی و فاینانس چین صورت میگیرد. در نتیجه، توسعه متوزان صنعت پتروشیمی با ارزان فروشی خوراک گاز متوقف مانده و خام فروشی دیگری نصیب کشور شده است. علیرغم آنکه به شدت تبلیغ میشود منطقی شدن نرخ خوراک باعث کاهش سرمایهگذاری در این بخش خواهد شد،اما واقعیت آن است که حتی بازار جهانی برای این حجم عظیم متانولی که در پی سرمایهگذاریهای ایران در این بخش روانه بازار خواهد شد ظرفیت کافی ندارد، چنانکه عباس شعری مقدم، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی در این باره گفت:«ما با مجوزهایی که دادهایم 25 میلیون تن متانول وارد بازار جهانی میکنیم اما بازار امکان جذب بیش از 16 میلیون تن آن را ندارد.» در نتیجه، مخالفت وزارت نفت با قیمتی پایین تر از قیمت فعلی (13 سنت) برای خوراک گاز واحدهای پتروشیمی، راهبردی اصولی برای افزایش منافع ملی کشور و توسعه متوزان صنعت پتروشیمی تلقی می شود و لذا ضروری است این وزارتخانه در اجرای این تصمیم صحیح خود، پافشاری نماید. پی نوشت: (1): گزارش «دورنمایی از صنعت پتروشیمی در برنامه ششم توسعه»، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، گزارش شماره 14480، مهر 1394./ (2): پیام کهزادی انتهای پیام/م
94/08/11 - 12:03
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]