واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: آشکارشدن خسارت عبور مترو از محدوده تاریخی بازار تهران/مترو، قنات کاخ گلستان را خشک کرد تهران- روزنامه شرق- شماره2435- گردشگر که باشی اول از هر چیز، حواست به ساختمان های زیبای تاریخی کاخ گلستان می رود. زیبایی و هوای خوب کاخ تو را در محوطه نگه می دارد، آن قدر که دلت نمی خواهد آنجا را بگذاری و به شلوغی و آلودگی شهر برگردی. در این میان کمتر کسی است که به شرایط نگهداری درختان و خالی بودن حوض هایی که تکمیل کننده زیبایی و حال خوب اینجا هستند، توجه کند.
بعد از گشتی در محوطه بخش های مختلف کاخ متوجه می شوم که به جز حوض ورودی سایر حوض ها مدت هاست که بی آب بوده اند و حتی شرایط نگهداری خوبی ندارند. از سربازهای داخل محوطه که به نوعی نقش راهنما را هم دارند می پرسم، می گویند، شهرداری آب به کاخ می رساند و از چند باغبان که می پرسم همین جواب را می گیرم. می پرسم اینجا قنات داشته و نباید نیازی به بیرون از کاخ داشته باشد، می گویند، خیلی سال است دیگر قناتی در کار نیست، قنات ها خشک شده اند. مترو که آمد قنا ت ها خشک شدند. کاخ زنده است و با وجود شرایط کم آبی که کل شهر را دربر گرفته، نسیم خنک درختان به صورت می خورد. پای درختان با شیلنگ هایی پرآب می شود و باغبان ها شیلنگ به دوش این ور و آن ور می روند. عمارت بادگیر در حال مرمت است تا جلوی تخریب بیشتر و احیانا افتادن کاشی ها روی سر گردشگران را بگیرند. در دل کاخ گلستان اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است که مدیر موزه برای تعریف کردن شرح اقداماتش فرصت زیادی می خواهد. او می گوید در شرایطی که اعتبارات کم است و مشکلات زیاد، باید اهم و فی الاهم کنیم. پروین صدر ثقه الاسلام اضافه می کند: در دل این کاخ، سه هزار سند تاریخی مهم بوده که تاکنون دسته بندی و ثبت نشده و حالا این کار را شروع کرده ایم، شیشه های قدیمی کاخ را در حال مرمت و ثبت داریم. چندین کتاب تاریخی را در نوبت ثبت ملی گذاشته ایم، هنوز بخش های زیادی از کاخ در حال مرمت و احیا هستند و همه اینها از ما وقت و هزینه می گیرد. حالا تصور کنید که در این میان به دلیل اشتباهات مدیران مترو و شهرداری در سال های قبل، قنات های این کاخ و جاهایی دیگر در بازار خشک و خفه شده و در این سال ها با یک چاه که آن هم پارسال خشک شد، روزگار گذراندیم. به قول مدیر کاخ - موزه گلستان، این کاخ با این درخت ها زیبا است و درختان بدون آب زنده نمی مانند. ثقه الاسلام به «شرق» می گوید: «مخصوصا در یک سال اخیر پدرش برای آبیاری درختان کاخ گلستان آمده و برای آبیاری هر یک از این درختان کهنسال و تاریخی به هر دری زده است».او تأکید دارد که «در سال های اخیر به جز روند عمر عادی درختان، هیچ درختی خشک نشده و درختان خشک شده، از زمان پهلوی خشک شده اند و به دلیل ثبت ملی بودن این باغ، حق قطع کردن آنها را نداشته اند». می گوید: «همین چند روز قبل مثل همیشه تیمی از شهرداری آمدند تا درختان زنده، خشک و نیمه خشک کاخ را معاینه کنند. آنها هم حرف ما را تأیید کردند که وضعیت تعدادی از درختان باغ نگران کننده است و اگر باد تند یا توفانی در تهران دوباره اتفاق بیفتد، احتمال دارد این درختان که ریشه درست و حسابی ندارند، روی محوطه تاریخی یا یکی از گردشگران بیفتند. من باید در مورد این شرایط جواب گو باشم و بارها گفته ام که این درختان باید مهار شوند».ثقه الاسلام می گوید: «از خیلی سال قبل که مترو به محدوده بازار آمد، قنات ها خشک شدند و در همه این سال ها کل کاخ را با یک چاه قدیمی آبیاری می کردیم. این چاه هم از سال گذشته که خشک سالی شدید بود، خشک شد. در این فاصله زمانی برای رساندن آب به کاخ ماجراها داشتیم». به گفته او «یک چاه دیگر در محدوده املاک فعلی بانک ملی وجود دارد که در این سال ها شهرداری تهران کل درختان محدوده بازار و خیابان های اطراف را با آن آبیاری می کرده. در واقع کل زمین های اطراف کاخ ازجمله بانک ملی که قبلا محل تکیه دولت بوده، متعلق به کاخ بوده اند و این چاه هم جز اموال کاخ بوده اما در این سال ها چون کاخ برای خودش چاه جداگانه ای داشته سراغ آن نرفته بودیم».وی در ادامه ماجرای تأمین آب برای کاخ گلستان در فراغ قنات هایی که بی صدا خشک شده اند، گفت: «سال گذشته حدود ١٥ روز اصلا آب نداشتیم و شهرداری تهران با تانکر آب می آورد و با شیلنگ های اتصالی کل کاخ را آبیاری می کردیم. در این شرایط راه افتادم و با سند و مدرک به بانک ملی و سایر ارگان ها ثابت کردیم که این چاه برای کاخ گلستان بوده و حالا ما از این چاه سهم داریم و این گونه شد که در آن شرایط لوله ای را از آنجا برای کاخ کشیدیم. همچنین در این مدت، پیشنهاد و فشارهای زیادی برای کندن یک چاه در کاخ به من دادند که حتی پیشنهاد رشوه هم کنارش داشت اما من قبول نکردم چراکه کندن چاه در این شرایط برای کاخ مساوی بود با مکیدن آب همه چاه های محدوده بازار و این عدالت نبود».او می گوید: «اگر می دانستیم که عبور تونل های مترو چه بلایی سر قنات ها آورده، زودتر اقدام می کردیم اما واقعیت این است که دیر متوجه شدیم و دیگر دیر شده بود. البته هنوز یک قناتمان تا حدودی زنده است و فعلا با همین چاه که از صبح تا دو عصر نوبتش را به ما می دهند، مشکلمان حل شده است و با آن به جز درختان، حوض کوچک ورودی را هم پر می کنیم. شهرداری در مواقع کم آبی برایمان با تانکر آب می آورد و در مواقعی که بازدید مهم یا برنامه مهمی در کاخ باشد، با همان تانکرها، حوض اصلی را هم پر می کنیم. اما روا نیست در این شرایط بی آبی من با آبی که برای درختان است، حوض ها را پر کنم. برای پرکردن این حوض بزرگ حداقل ٤٠ تانکر آب لازم است. درعین حال برای اینکه این آب حداقل یک ماه بدون مشکل بماند به آن کلر اضافه می کنند و در این شرایط دیگر ما نمی توانیم از آن برای آبیاری درختان استفاده کنیم».وی می گوید: «مشکل دیگر هزینه های ترمیم و نگهداری از حوض است. حوض ها آب را داخل خود نگه نمی دارند. ما برنامه مرمت حوض های اصلی را داریم و از همین هفته قرار است برای ترمیم اقدام کنیم. در این شرایط حوض اصلی می تواند نقش مخزن آب را داشته باشد و در عین حال همیشه پر بماند». او می گوید: «فعلا با چنگ و دندان آب را به کاخ می رسانیم و نمی گذاریم حتی یک درخت هم خشک شود» و در ادامه ماجراهای جالبی را تعریف می کند.او به روزهای سخت کم آبی پارسال اشاره کرد و گفت: در آن ١٥ روزی که چاه کاخ خشک شده بود و شهرداری با تانکر و لوله های آتش نشانی به ما آب می رساند، در بیشتر روزها لوله های اتصالی به قسمت بالایی کاخ نمی رسید و درختان و گلدان های این بخش آب نمی خوردند. در کل این روزها من و سایر همکارانم با گالن از خانه های مان آب می آوردیم تا درختان، از جمله سروی که طبق اسناد خود ناصرالدین شاه آن را کاشته و نماد کاخ است، زنده بماند. او می گوید: «سال گذشته برای انتقال آب از چاه بانک ملی، بیش از ٨٠٠ متر شیلنگ قطور را از بالای سر خانه ها و حجره های مردم کشیدیم تا آب را به کاخ برسانیم. در این مدت هر روز و هرشب نگران بودیم مبادا این شیلنگ پاره شود. سابقه احداث تونل های خط یک به دو دهه قبل برمی گردد و گویا مدیرعامل مترو در آن زمان ابراهیمی اصل بوده است. درعین حال خفه شدن و تغییر مسیر یا هر اتفاق رخ داده دیگر برای قنات های این مسیر را نمی توان فقط به گردن مترو انداخت و ارگان هایی دیگر همچون وزارت نیرو که مسئول اصلی این سرمایه ها هستند، باید جواب گو باشند. فارغ از این، می توان اتفاقی که برای قنات های کاخ گلستان رخ داد را به تمام قنات های تهران تسری داد؛ چه اینکه حداقل در ده سال گذشته و در جریان احداث چند تونل بزرگ تهران، همچون توحید، بارها کارشناسان و اعضای شورای شهر درباره مسدود و خفه شدن قنات های این مسیر هشدار دادند. نکته آخر هم اینکه به زعم بسیاری از کارشناسان اگر قنات ها از کنه جان شان خشک نشده باشند، راه شان را به جایی باز می کنند و می توان آنها را بازیابی کرد و این امید را می توان در دل قنات های محدوده مرکزی بازار از جمله کاخ گلستان زنده کرد؛ اگر بخواهند. روزنامه شرق9350/1831
09/08/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]