واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: نگاهي به مجالس پيش از انقلاب (2)
تهران-خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا):
*مجالس پنجم تا دوره شانزدهم
در مجالس پنجم تا شانزدهم مباحثي هم چون، آزادي احزاب، فعاليت هاي سياسي، آزادي مطبوعات و فراكسيون هاي جديد مجلس و برخي مسائل عمده ديگر مطرح شد. دوره سيزدهم تادوره شانزدهم براساس اوضاع سياسي بعد از جنگ دوره هايي شبيه بهم است امادر دوره شانزدهم مجلس با اتفاق مهمي روبرو مي شويم وآن بحث ملي شدن صنعت نفت است.
* دوره شانزدهم مجلس شوراي ملي
دوره شانزدهم مجلس از 20 بهمن 1328 شروع وتا 29 بهمن 1330 ادامه داشت .دوره شانزدهم از مهم ترين دوره هاي مجلس شوراي ملي است . انتخابات اين دوره در زمان نخست وزيري ساعد برگزار شد و دولت ساعد تمام تلاش خود را براي اعمال نفوذ در آرا و فرستادن نمايندگان موافق تصويب قرارداد گس – گلشائيان به مجلس به كار گرفت.
به دنبال اين عمل ساعد، جمعي از مردم تهران به عنوان اعتراض به سوء جريان انتخابات، به رهبري دكتر مصدق در دربار تحصن كردند. انتخابات تهران تجديد شد و با موفقيت اعضاي جبهه ملي خاتمه يافت. قبل از خاتمه انتخابات تهران، مجلس گشايش يافت و انتخابات هيات رئيسه صورت گرفت كه در آن سردار فاخر حكمت براي رياست مجلس برگزيده شد. در اين دوره آيت الله كاشاني كه به لبنان تبعيد شده بود در ميان استقبال با شكوه مردم به تهران بازگشت و با راهنمايي ها و سخنراني هاي پرشور آيت ا... كاشاني و تلاش جبهه ملي ودكتر محمد مصدق نمايندگان اقليت، در مجلس طرح ملي شدن صنعت نفت به تصويب رسيد.
* دوره هفدهم
دوره هفدهم مجلس نيز يكي از مقاطع حساس تاريخ معاصر ايران را در برمي گيرد ،در اين دوره دولت ملي دكتر مصدق با مسائل ومشكلات سنگيني ناشي از تبعات ملي شدن نفت روبروست اين وضعيت اغلب با كارشكني هاي انگليس ها و خيانت هاي حزب توده همراه بوده است . در نهايت دولت ملي در اثركودتاي آمريكايي – انگليسي 28 مرداد سقوط كرد و مقطع جديدي از تاريخ مجلس درايران آغاز شد .دوره هفدهم از 7 ارديبهشت 1331 شروع وتا 28 آبان 1332 شمسي ادامه داشت. نخست وزيري دكتر مصدق 28 ماه طول كشيد كه شامل دو دوره مي شود، دوره اول از آغاز نخست وزيري او تا 25 تير 1331 است كه در اين دوره مصدق از مجلس شوراي ملي درخواست كرد كه طي ماده واحده اي اختيارات 6 ماهه به او داده شود و نمايندگان هم تصويب اين اختيارات را مخالف قانون اساسي مي دانستند تا اين كه وي در 25 تير در ديدار با شاه خواستار به دست گرفتن وزارت جنگ شد، اما با مخالفت شاه مواجه شد و در نتيجه مصدق استعفا داد، تا اين كه نمايندگان مجلس شوراي ملي به احمد قوام سياستمدار كهنه كار راي موافق دادند، اما اين انتصاب با مخالفت آيت ا... كاشاني ، دكتر مصدق و ملت مواجه شد و در نهايت منجر به قيام 30 تير در سال 1331 و كنار رفتن قوام و آمدن دوباره مصدق شد دوره دوم نخست وزيري دكتر مصدق از 30 تير 1331 تا كودتاي 28 مرداد 1332 طول كشيد، كه در اين دوره مجلس اختيارات 6 ماهه به مصدق را تصويب كرد و شاه نيز به ناچار وزارت جنگ را به او محول كرد. در اين دوره طرح انحلال مجلس سنا از جانب نمايندگان جبهه ملي مطرح شد و نمايندگان مدت آن را به دو سال كاهش دادند.
با طرح لايحه قانوني انتخابات ازطرف دولت، ميان نمايندگان مجلس شوراي ملي و دولت اختلافات، بيشتر شد و در قضيه تمديد اختيارات دولت از مجلس اختلاف ميان طرفداران مصدق و جناح مخالفين به اوج رسيد
و اين اختلافات به خارج از مجلس سرايت كرد سرانجام وي به اين نتيجه رسيد كه مجلس شوراي ملي بايد تعطيل شود. در اجراي خواست او 27 نفر از نمايندگان فراكسيون نهضت ملي استعفا كردند و 25 نفر ديگر نيز به پيروي از نمايندگان نهضت ملي استعفا كردند، ازاين رو مجلس عملا تعطيل شده بود. با اين حال دكتر مصدق براي انحلال قانوني مجلس به آراي عمومي مراجعه كرد و سرانجام مردم در 12 و 19 مرداد در تهران و شهرستان ها به انحلال مجلس راي دادند. همزمان كه دكتر مصدق به كار رفراندم و انحلال مجلس مشغول بود و اختلافات داخلي هم به اوج خود رسيده بود، امريكا و انگليس سرگرم نقشه كودتا بودند كه كودتاي اول در 25 مرداد 1332
نافرجام ماند وشاه به ايتاليا فرار كرد اما سرانجام در 28 مرداد 1332 با كودتاي عمال رژيم وهمكاري انگليس وآمريكا ، دولت ملي دكتر مصدق سقوط كرد و زاهدي نخست وزيري خود را اعلام كرد. بدين ترتيب نهضت ملي ايران كه بعد از شهريور 1320 شكل گرفته بود شكست خورده و كشور يك بار ديگر دچار استبداد و خفقان شد.
* مجالس هفدهم تا بيست و چهارم
پس از كودتا ي 28 مرداد مجلس شوراي ملي با اختناق وديكتاتوري محمد رضا شاه عملا ماهيت خود رااز دست داد و كاملا جنبه فرمايشي يافت و درواقع از مجلس هفدهم تا مجلس بيست وچهارم ، اساسا شركت مردم در انتخابات حالت فرمايشي يافت و تا پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي كه سبب انحلال مجلس دوره بيست وچهارم شد،همچنان اين وضعيت ادامه يافت .
پايان
پژوهم - ع- ف- 9026- 1446
دوشنبه 6 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 318]