واضح آرشیو وب فارسی:رهیاب: مقام معظم رهبری درباره شعر حافظ بر این باور هستند که وی اشعارش را صد بار پرداخت کرده و به همین دلیل غزل های او در حد اعلای یکدستی و صافی است.به گزارش رهیاب: بیستم مهرماه در تقویم ملی ایران با عنوان روز بزرگداشت حافظ شیرازی ثبت شده است؛ شاعری که یکی از بزرگترین سرمایه های فرهنگی و ملی ایران در اعصار و قرون گذشته تا به امروز بوده است و تا اندازه ای در ذهن و اندیشه ایرانیان جایگاه یافته که این روزها کمتر خانه ای را می توان در ایران یافت که نسخه ای از دیوان غزلیات وی در آن وجود نداشته باشد. رهبر معظم انقلاب اسلامی که سابقه ای درازمدت و درخشان در عرصه شعر و شاعری داشته و از دیرباز با شاعران و جریان های شعری کشور در ارتباط مستمر بوده اند، در طول سال های گذشته به بهانه های مختلف درباره حافظ شیرازی به سخنرانی پرداخته اند. گزیده ای از بیانات ایشان به نقل از پایگاه خبری دفتر حفظ و نشر آثار ایشان در ادامه از نگاه شما می گذرد: دیدار با شعرای فارس/ آبان ۷۳؛ مثل حافظ کسی نیامده است البته اگر بگویم بکوشید تا مثل حافظ بسرایید، می ترسم نشود. مثل حافظ نه قبل و نه بعد از او کسی نیامده است. حقیقتا هیچ کس نتوانسته مثل حافظ غزل بگوید. حافظ مقوله دیگری است و بالاتر از همه است. تصور من این است که حافظ شعرش را صد بار پرداخت کرده است. به همین دلیل غزل های او در حد اعلای یکدستی و صافی است. اصلا ممکن نیست که شعر به محض صادر شدن از طبع، خود به خود صاف و بی غل و غش باشد. بالاخره مقداری پرداخت لازم دارد. البته این را هم فراموش نکنید که اگر شعر «جوهر» نداشته باشد، هرچه پرداختش کنید، چیزی درنمی آید. دیدار با شاعران/ بهمن ماه ۷۵؛ شعرهایی که حافظ دور ریخت نمی شود باور کرد کسی مانند حافظ شصت، هفتاد سال عمر کند، اقلا پنجاه سال شعر بگوید و فقط به قدر همین دیوانی که از او بر جا مانده است، شعر گفته باشد. آیا این قابل باور است!؟ می شود قبول کرد که حافظ با آن طبع شعر والای خود، پنجاه سال شعر بگوید و فقط توانسته باشد پانصد غزل ارائه دهد!؟ قابل باور نیست! می خواهم این طور بگویم که حافظ اقلا ده برابر آنچه که از او باقی مانده، شعر گفته؛ اما نه برابرش را دور ریخته است! چنین بوده که حافظ، حافظ شده است؛ کمااین که اگر برخی از شعرای مکثار گذشته هم بدین نحو به تصفیه ی شعر خود می پرداختند، حداقل حافظ دوم یا شاعر بلند مرتبه ای می شدند. به عنوان مثال، غزلهای خوب و درجه ی یک صائب تبریزی، معلوم نیست خیلی به غزل حافظ باج بدهد؛ اما در شعرهای بدش گم شده است! یا مثلا حزین لاهیجی، اگر از چند هزار غزل خود، پانصد غزل ناب و درجه ی یک برمی گزید و ارائه می کرد، معلوم نبود شعرش با شعر حافظ، آن قدری که الان تفاوت دارد، تفاوت می داشت. مقصود این است که هر کس شعر بد خود را پاره کرد و دور ریخت و حتی در بایگانی ذهن، نگه نداشت، او برده است! دیدار با استادان زبان فارسی/ اسفند ۷۷؛ اوج سخن فارسی کسی مثل حافظ، با آن شعر زرین مرصع که باید گفت واقعا نشان دهنده اوج سخن فارسی است؛ یعنی هرچه من در تاریخ ادبیات خودمان نگاه می کنم، نمی توانم سخن دیگری به اوج سخن حافظ پیدا کنم که همه خصوصیات لازم در یک کلام زیبا و والا را داشته باشد. همه خصوصیات در شعر حافظ وجود دارد و در آن می شود پیدا کرد. دیدار با اصحاب فرهنگ/ مردادماه ۸۰؛ پشتوانه فکری و فلسفی حافظ هنرمند باید خود را به حقیقتی متعهد بداند. آن حقیقت چیست؟ این که هنرمند در چه سطحی از اندیشه قرار دارد تا بتواند همه و یا بخشی از آن حقیقت را ببیند و بشناسد، بحث دیگری است. البته هرچه اندیشه و فکر و درک عقلانی بالاتر باشد، می تواند به آن درک ظریف هنری کیفیت بیشتری بدهد. حافظ شیرازی صرفا یک هنرمند نیست؛ بلکه معارف بلندی نیز در کلمات او وجود دارد. این معارف هم فقط با هنرمند بودن به دست نمی آید؛ بلکه یک پشتوانه فلسفی و فکری لازم دارد. باید متکا یا نقطه عزیمت و خاستگاهی از اندیشه والا، این درک هنری و سپس تبیین هنری را پشتیبانی کند. البته همه در یک سطح نیستند؛ توقع هم نیست که چنین باشند. دیدار با شعرای مشهد/ مردادماه ۸۰؛ حافظ فقط یک شاعر خوب نیست من مکرر به دوستان گفته ام «شاعری رشد می کند که اگر در جایی، یک آدم خبره [حالا نمی گوییم هر کس. نه؛ یک آدم خبره.] گفت «آقا؛ این غزل را پاره کن و دور بریز»، آن را راحت پاره کند و دور بریزد. یعنی به قول ما مشهدی ها: «دلش بار بدهد که پاره کند و دور بریزد.» چنین شاعری، خوب می شود و پیش می رود. اما اگر نه؛ چون شعر زاده طبع اوست، به آن علاقه مند شود و حیفش بیاید و هر مصرعش را بخواهد نگهدارد، این شاعر خراب می شود. من، در مورد حافظ اعتقادم این است. البته قرینه ای و دلیلی ندارم؛ اما مجموعا آدمی چنین می فهمد که حافظ احتمال دارد ده برابر این دیوان که از او مانده است شعر گفته باشد. یعنی آدمی که چنین طبعی دارد؛ در این اوج واقعا بی نظیر است و شصت - هفتاد سال هم عمر کرده است، نمی تواند همین چهار پنج هزار بیت شعر را داشته باشد. او یقینا خیلی بیشتر از اینها شعر گفته است؛ ولی اینها برگزیده ی خود اوست. یعنی خودش شعر را می شناخته و شعرشناس بوده است. پس، جاهایی را که نپسندیده، دور ریخته و جاهایی را خودش درست و اصلاح کرده تا این، درآمده است. لذا در اوج است. والا اگر این نبود - به هرحال، شعر خوب در همه دیوان ها هست - حافظ، حافظ نمی شد؛ یک شاعر خوب می شد.
دوشنبه ، ۲۰مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: رهیاب]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]