واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: حجت الاسلام سيدضياءالدين صالحي خوانساري روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار معارف ايرنا به بيان مباحثي از رساله حقوق امام سجاد (ع) پرداخت و اظهار داشت: آشنايي با اين رساله و عمل كردن به آن عين عدل است. وي افزود: آنچه كه امروز بشر را در دنيا آزار مي دهد بي عدالتي هايي است كه نسبت به خود و جامعه داريم و رساله حقوق امام سجاد (ع) اين ارتباطات را تنظيم مي كند و اين همان معناي كلي است كه دين تنظيم كننده روابط انسانهاست كه در اين رساله نيز منعكس شده است. صالحي خوانساري گفت: رساله حقوق امام سجاد (ع) يكي از معتبرترين فرمايشات امام چهارم است كه يكي از شاگرد آن حضرت به نام ثابت بن ابي صفيه كه به ابوحمزه ثمالي معروف است و يكي از دانشمندان آن دوران بوده، اين كتاب را جمع آوري كرده است. وي با بيان اين كه در رساله حقوق امام سجاد (ع) 57 حق عنوان شده كه 24 مورد آن مربوط به حقوق عمومي و اجتماعي است؛ افزود: بزرگاني مانند شيخ صدوق و شيخ كليني اين رساله را در كتاب هاي خود نقل كرده اند كه نشانگر اعتبار سند اين رساله و همچنين از جهت مقام حديثي و رجالي بسيار معتبر است. صالحي با اشاره به اين كه حقوق در اين رساله به معناي حقوق مصطلح و امروزي نيست، افزود: حقوق در كلام امام سجاد (ع) عنوان عام و مطلقي است كه شامل زندگي فردي و اجتماعي انسان ها است كه بهره گيري از نعمت هاي الهي حقوق متقابلي را براي انسان ايجاد مي كند و امام سجاد (ع) به بيان اين حقوق و تعهد و ديني كه انسان ها نسبت به يكديگر دارند، مي پردازد. اين استاد حوزه و دانشگاه با بيان اين كه رساله حقوق امام سجاد (ع) بيانگر روش صحيح استفاده از نعمت هاي الهي و ارائه شيوه صحيح در برخوردهاي اجتماعي است، اظهار داشت: در زندگي اجتماعي معمولا از بالا به پايين توجه مي شود. مثلا كارفرما به گردن كارگر حق دارد و استاد نسبت به شاگرد داراي حق است ولي امام در اين رساله تاكيد دارند كه بايد از پايين به بالا نيز توجه كرد. يعني كارگر و دانشجو نسبت به كارفرما و استاد نيز حق دارند. وي افزود: بر خلاف آنچه كه در دنياي امروزي به آن عمل مي شود؛ رساله حقوق امام سجاد (ع) نقطه اوج تساوي حقوق انسانها در تعليم و تربيت ديني است. مثلا انسان هاي قدرتمند اعمال قدرت مي كنند و ظاهرا انسان هاي پايين دست جامعه نبايد امكاني براي اظهار قدرت داشته باشند در حالي كه امام از حقوق متقابل انسان ها سخن مي گويد. اين پژوهشگر علوم ديني با بيان اين كه امام چهارم (ع) درباره مسائل اخلاقي و عرفاني نيز چنين بياني را در رساله خود مطرح مي كنند؛ افزود: رساله حقوق امام سجاد (ع) دين و تعهدي است كه تمام مجموعه خلقت به گردن يكديگر دارند. وي در ادامه به معرفي بخش هاي مختلف اين رساله پرداخت و گفت: در بخش اول به صورت اجمالي مساله حقوق بيان مي شود. مثلا حق خداوند به انسان و يا حق اعضا و جوارح به انسان. بنابراين يك حق به عنوان حق الله و يك حق به عنوان حق النفس مطرح مي شود. صالحي درباره حقوق اعضا و جوارح گفت: در اين رساله امام سجاد (ع) درباره حقوق زبان، چشم، گوش، دل و ساير اعضا نكاتي را بيان مي كنند. مثلا حق زبان اين است كه آن را از دشنام دور نگه داريم و به كلام خوب عادت دهيم؛ حق گوش اين است كه نبايد حرام بشنود؛ حق چشم نديدن حرام است، حق دست اين است كه به سمت حرام دراز نشود و حق پا حركت نكردن به سوي آنچيزي است كه خدا آن را حلال نكرده است. وي با اشاره به بخش سوم اين رساله گفت: حق عبادات مانند نماز، روزه، حج، قرباني در راه خدا و صدقه در اين بخش بيان شده است. مثلا آن حضرت درباره صدقه مي فرمايد صدقه ذخيره اي است كه در نزد خدا به عنوان امانت مي ماند و روز قيامت آن را تحويل مي گيريم و يا روزه قفلي است كه خداوند بر گوش و چشم و زبان و شكم زده تا از آتش دور بمانيم. اين استاد حوزه درباره بخش چهارم رساله حقوق كه درباره حق پيشوايان است، گفت: حقوق معلم، استاد، كارفرما در اين راستا مي باشد. مثلا امام سجاد (ع) درباره حق استاد مي فرمايد بايد مجلس او را باوقار نگه داريم و شاگرد نبايد حرمت كلاس استاد را با رفتار يا گفتار خود بشكند. وي افزود: حق وكيل و كارفرما و يك انسان بالادست اين است كه بداند اين قدرت و اختيار يك وسيله آزمايشي است كه از سوي خدا داده شده و بايد مراقب باشد كه در اين امتحان مردود نشود. صالحي اضافه كرد: حقوق زيردستان، كاربرداران (درمقابل كارفرما) و به طور كلي كساني كه ارباب رجوع هستند در اين قسمت قرار مي گيرد و امام (ع) مي فرمايد اي مدير و اي كارفرما كه ارباب رجوع داري؛ بايد مثل پدر مهربان براي او باشي و بايد بگوييم اگر اين حق در اجتماع رعايت شود و بالادستان نسبت به زيردستان نگاهي اينگونه داشته باشند هيچوقت ظلم وتضييع حقوقي اتفاق نخواهد افتاد. چون هيچوقت پدر حق فرزند خود را پايمال نمي كند. اين پژوهشگر مذهبي در ادامه گفت: حقوق شاگرد، همسر، برادر، مادر، پدر و فرزند از ديگر حقوقي است كه در رساله امام سجاد (ع) ذكر شده و نكات جالبي در اين خصوص بيان شده است. مثلا حق مادر اين است كه بدانيم مادر براي ما كاري كرده كه هيچ كس چنين كاري نمي كند. يعني تمام وجود خود را وقف ما كرده است و يا حق پدر اين است كه بدانيم او اصل و ريشه ماست. وي درباره حق فرزند از بيان امام سجاد (ع) گفت: پدر و مادر وظيفه دارند به فرزند ادب بياموزند؛ خدا را به او بشناساند؛ فرزند را كمك كنند تا بندگي خدا را فراگيرد و در مسير دين و اخلاق قدم بردارد و چنانچه پدر و مادر اين وظايف را انجام ندهند و فرزند مرتكب گناهي شود آنان نيز در گناه او شريك هستند. صالحي در ادامه گفت: همچنين حق كسي كه به تو نيكي كرده، حق موذن، حق امام جماعت، حق همنشين و حق همسايه از ديگر حقوق برشمرده شده در اين رساله است و امام (ع) درباره حق همسايه فرمودند كه درغيابش از حقوق همسايه دفاع كنيم؛ در مقابل نيز او را ياري و حمايت كنيم؛ بدي او را بپوشانيم و او را هيچوقت رسوا نكنيم. وي همچنين گفت: حقوق رفيق، شريك، طلبكار، نصيحت كننده، دشمن، كسي كه بر او ادعا داريم، كسي كه با ما مشورت مي كند، كسي كه با او مشورت مي كنيم، آن كه ما را خوشحال مي كند، آن كسي كه ما را ناراحت مي كند و حتي آن كسي كه به ما بدي مي كند در اين كتاب بيان شده است. وي درباره حق كسي كه به ما بدي مي كند، گفت: امام سجاد (ع) مي فرمايد كه با او مقابله به مثل نكن، گريبان او را نگير و او را ببخش ولي اگر مي بيني گذشت كردن تو او را گستاخ مي كند براي احقاق حقوق خود دادخواهي كن. حجت الاسلام صالحي خوانساري با بيان اين كه در رساله امام سجاد (ع) حتي درباره كافران ذمي (كافري كه در كشور اسلامي زندگي مي كند) حقوقي مطرح شده است، اظهار داشت: آنچه كه خدا از آنان درباره حقوق اجتماعي پذيرفته ما هم بايد بپذيريم و به آن عهدي كه خدا براي آنها مقرر داشته وفا كنيم وي در پايان با بيان اين كه هدف اين رساله برقراري عدالت است؛ اظهار داشت: در اين پنج فصل از رساله امام سجاد (ع) معارفي بيان شده كه هركدام فصلي براي آموختن وعمل كردن است و شايسته است حقوق مطرح شده در اين رساله براي همه بشريت تبيين شود. فراهنگ**1003**1588
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 231]