واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: قالیشویان رسمی کهن در آینه تاریخ کاشان- ایرنا- قالیشویان یکی از رسوم سنتی مذهبی کهن ایران است که سالیان متمادی در منطقه مشهداردهال کاشان در نزدیکترین جمعه به روز 17 مهرماه (دومین جمعه مهرماه هرسال) انجام می شود.
به گزارش ایرنا، قالیشویان شاید تنها مراسم مذهبی باشد که به تاریخ هجری شمسی برگزار می شود، زیرا تمامی مناسبت های ولادت و شهادت ائمه اطهار (ع) و امامزادگان به تاریخ هجری قمری محاسبه شده و هرسال گردش دارد، ولی این مراسم در دومین جمعه مهرماه هرسال در اردهال برگزار می شود.این آیین سنتی کهن به منظور بزرگداشت حضرت سلطانعلی فرزند بلافصل امام محمدباقر (ع) در محل بارگاه آن حضرت در مشهداردهال کاشان که به دلیل برگزاری این آیین کهن مشهد قالی هم گفته می شود، برگزار می شود.مشهد اردهال یا مشهد قالی در فاصله 49 کیلومتری غرب کاشان و در مسیر کاشان- نراق قرار دارد، دراین مسیر شهرهای نیاسر و نشلج نیز واقع شده که به نوبه خود از طبیعت زیبا و جاذبه های قشنگی برخوردار است.اردهال سرزمینی کوهستانی است در دامنه کوه اردهال که شغل بیشتر مردمان آن قالیبافی و زراعت است، مزار امامزاده سلطانعلی و شاهزاده حسین (ع) در کنار هم و با فاصله ای 800 متری قرار گرفته و زیارتگاه حضرت سلطانعلی از زیارتگاههای واجب التعظیم است.***حضور حضرت سلطانعلی (ع) در مشهد اردهالمی گویند مردم فین کاشان قاصدی را به نام عامر بن ناصر فینی به مدینه نزد امام محمد باقر (ع) فرستاده و از او درخواست می کنند پیشوایی برای آنان جهت تعلیم شرایع اسلام به منطقه رهسپار کند و آن حضرت فرزندش علی را به عنوان سفیر، راهی منطقه کرد. وقتی حضرت علی ابن باقر (ع) به سه منزلی کاشان رسید، متوجه قریه «جاسب» شد پس از چند روزی توقف در آنجا، حضرت متوجه قریه «خاوه» شد و مدت یک ماه در آن قریه به ارشاد و هدایت مردم پرداخت. عامربن ناصر قاصدی را به منطقه فین و کاشان فرستاد و مردم را از ورود نماینده خاص امام پنجم آگاه کرد، حدود شش هزار نفر زن و مرد، کوچک و بزرگ، پیاده و سواره خود را آماده استقبال از آن حضرت کردند و شب را در بیرون قریه باریکرسف (مشهداردهال فعلی) منزل کردند و آسوده خوابیدند.حضرت علی ابن باقر (ع) پس از چند روز توقف در قریه جاسب و یک ماه توقف در قریه خاوه با یک دنیا عزت و جلال وارد منطقه کاشان شد. روایت شده که حضرت در مسجد جامع کاشان اقامه نماز جماعت و جمعه می نموده و مردم دسته دسته به دیدارش می شتافتند و از آموختن مسائل شرعی بهره مند می شدند.***نحوه شهادت حضرت علی بن محمدباقر (ع)، مدت سه سال در منطقه ماموریت خود، به ارشاد و تبلیغ و حل مشکلات مردم آن سامان پرداخت. صاحب کتاب کشف الکواکب می گوید: «گروه زیادی آن حضرت را به اردهال کاشان دعوت کردند وگفتند عده ای عاجز و زمین گیر هستند و نمی توانند به حضور شما مشرف شوند،در هرحال حضرت وارد منطقه (اردهال) شد». والی اردهال شخصی به نام «زرین نعل» (کفش) بود که پس از مشاهده گرویدن مردم به حضرت و سستی حکومت خود، نامه ای به ازرق ابرح که فرماندار ایالات قزوین یا قم بود، نوشت.وقتی فرماندار ایالت قزوین از محتویات نامه مطلع می شود، نامه ای می نویسد و ارقم شامی را فرمانده لشکر 600 نفری قرار می دهد و از طرف دیگر والی نراق را با نامه ای جداگانه به کمک ارقم شامی می فرستد و زرین کفش والی اردهال را از تصمیمات گرفته شده مطلع می سازد و بالاخره دستور کشتن علی بن محمد باقر (ع) را صادر می کند.لشکر کفر شبانه و مخفیانه وارد منطقه اردهال شدند و طبق آنچه در تذکره حضرت آمده است: آن شب، شب جمعه بود. گفته می شود جنگ میان لشکر کفر و حضرت ده روز به طول کشید و حضرت نامه ای به مردم کاشان و فین نوشت تا از اوضاع شیعیان مطلع شوند و از طرف دیگر فرمان داد تا زرین کفش بیاید و با او صحبت شود، به نظر می رسد نامه حضرت زمانی به دست مردم کاشان و فین رسید که حضرت سلطان علی به شهادت رسیده بودند.پس از احضار، زرین کفش خود را به حضرت رسانید و سلام کرد و گفت: چه حاجت داری تا برآورده سازم؟ در این هنگام عامربن ناصر فینی سفیر مردم کاشان و فین خدمت حضرت عرض کرد: اجازه فرمایید زرین کفش را راهی جهنم کنیم، حضرت فرمود: ما خانواده هرگز اهل مکر و خدعه نبوده ایم.آنگاه فرمود: ایها الحارث، می دانی من خود به این منطقه نیامده ام بلکه با اصرار آورده اند...البته شنیده ای آن جماعت که در صحرای کربلا پرچم ظلم برافراخته و با تیغ ستم جدم حسین (ع) و اصحابش را شهید کردند، عاقبت کارشان به کجا رسید!... راضی نشوید به واسطه ریختن خون من جماعتی در این صحرا کشته شوند و آشوب کربلا تازه گردد.وقتی حضرت با جواب رد آن ملعون روبرو شد فرمود: خدا می داند که مرا از کشته شدن اصلا بیم نیست؛ چه، شربت شهادت نوشیدن کار آباء و اجداد من است.در آخرین روز، جنگ به مرحله حساسی رسیده و پیروزی نهایی لشکراسلام نزدیک بود، در این حال یکی از افراد لشکر کفر حیله ای اندیشید و ناجوانمردانه جمعی سواره و پیاده را آماده کرد و از شعبه کوهی که در پشت سر لشکر اسلام بود، گذشت و از عقب به لشکر اسلام حمله ور شد و قریب 100 تن از رزمندگان شجاع اسلام را به شهادت رسانید.حضرت سلطانعلی (ع) وقتی این وضعیت را مشاهده کرد بر مرکب سوار شد و بر لشکرکفر حمله کرد، جراحتهای زیادی بر بدن نازنین او وارد آمده و خون از بدنش جاری شده بود و ضعف بر او مستولی گشت بنابراین زرین کفش ملعون تیری به سوی حضرت پرتاب کرد که بر پیشانی او نشست و خون بر صورت آن بزرگوار جاری شد. حضرت افسار اسب را به سوی مکانی که امروز موسوم به قتلگاه است، گردانید و چون به آنجا رسید، از شدت ضعف از اسب فرو غلتید، ارقم شامی به او نزدیک شد و با خنجر سرمقدس حضرت را از بدن جدا کرد.***برگزاری مراسم قالیشویان این آیین سنتی مذهبی در واقع از روز قبل از جمعه دوم مهرماه با اعزام کاروان پیاده فینی ها به سمت مشهداردهال آغاز می شود، اغلب خانواده های فینی و خاوه ای که بر اساس سنت دیرینه هر سال در مراسم شرکت می کنند، شب جمعه قالی به اردهال می آیند و در منازل باریکرسف، زایرسراها، دامنه ها و حوالی صحن های بقعه امام زاده به سر می برند.از اوایل صبح جمعه، هزاران نفر از فینی ها اغلب با پوشش پیراهن مشکی، چوب و چماق های تراشیده و مخصوص خود را که از قبل می تراشند و آماده می کنند، به دست می گیرند. گفته می شود در گذشته به جای چوب، شمشیر، قمه و نیزه به نشانه رزمجویی و جنگ با قاتلان به دست می گرفته اند. چوب به دستان در کنار جوی آبی که در صحن بقعه شاهزاده حسین (ع) جاری است، جمع می شوند و با شروع مراسم، یا حسین گویان و با شور و هیجان با پایین و بالابردن چوب هایشان برای گرفتن قالی به سمت مرقد سلطانعلی که در فاصله 800 متری واقع است، به راه می افتند.در صحن صفا و صحن های جانبی، مراسم نوحه خوانی و سینه زنی و سخنرانی برگزار می شود، پس از پایان سخنرانی و سوگواری، یکی از ریش سفیدان فینی، کمک های نقدی و نذورات جمع آوری شده را به عنوان هدیه به متولی یا سرپرست خادمان آستانه می دهد و درخواست قالی مخصوص امام زاده شهید شده را می کند. خادمان، یک تخته قالی لوله شده را با پارچه مشکی می پوشانند و به ریش سفیدان فینی می سپارند، چوب به دستان فینی، با دیدن قالی با شور و هیجان مضاعف و فریاد یا حسین یا حسین به سوی قالی می شتابند، قالی را در اختیار خود می آورند و در حالی که انبوه جمعیت غیر فینی آن ها را احاطه و همراهی می کنند، قالی لوله شده را به نشانه جسد امام زاده که در فرش پیچیده شده با ذکر یا حسین و هیاهوی زیاد بر دوش نهاده با گام های تند و شتایان از صحن صفا خارج می شوند. در این میان، جمعیت انبوه آبادی های دیگر، حق نزدیک شدن به قالی را ندارند و تنها می توانند با نوحه خوانی و عزاداری آن ها را حمایت کنند، در پیشاپیش دسته حاملان قالی، یکی از اهالی کاشان، در حالی که جانمازی به سینه خود آویخته و قرآنی به دست گرفته و تسبیحی در دست دارد، سوار بر اسب حرکت می کند.می گویند این نماد جانماز امام زاده است، که یکی از اهالی چهل حصاران آن را برای امام زاده می انداخته است، همچنین دسته عزادار خاوه ای با حمل علم و کتل، فینی ها را همراهی می کنند. دسته هیجان زده، چوب و چماق های خود را در آسمان تکان می دهند، می رقصانند و مانند سپاهی خشمگین به دنبال علم به سوی چشمه سرازیر می شوند، گروهی جلوتر، خود را به چشمه می رسانند و جمعیت را از لب چشمه کنار زده فضا را آماده ورود قالی می کنند، قالی را یه کنار نهر می آورند و بر روی زمین می گذارند. در این هنگام کسانی که امام زاده را یاری نکرده اند را لعنت می کنند، قالی را در کنار نهر روی زمین می گذارند و دور آن حلقه می زنند و چوب هایشان را پیاپی در هوا تکان می دهند و چوب های خود را در آب نهر فرو می کنند و بیرون می آورند و قطرات آب چوبها را روی قالی می پاشند به این شیوه قالی را که نمادی از شهیداردهال است بصورت تمثیلی می شویند و غسل می دهند. سپس به همان ترتیب قالی را بر دوش گرفته از طریق گذرگاهی که به در شرقی بقعه منتهی می شود وارد صحن سردار یا فینی ها می شوند و چند دور قالی را در حیاط می چرخانند و بعد به ایوان بقعه می برند.در اینجا شور و هیجان به اوج می رسد، چند نفر از بزرگان خاوه و فین پیش می روند تا قالی را بگیرند ولی چوب به دستان که دوست ندارند قالی را تحویل دهند، با تکان دادن چوب هایشان آن ها را دور می کنند، تا این که با کشمکش های زیاد و فریادهای مکرر حسین، حسین و الله اکبر بزرگان فینی قالی را گرفته به بزرگان خاوه تحویل می دهند. خاوه ای ها نیز قالی را با تشریفات خاص تحویل خدام امام زاده می دهند، بدین ترتیب حدود ظهر مراسم تمام می شود و دسته برای زیارت به مرقد امام زاده می روند.3009/6021
07/07/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 80]