واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه خراسان: ناکارایی در 28 مرداد همان طور که در قسمت های قبل اشاره کردیم، برخلاف ادعای برخی از سران حزب توده، سیاست اولیه آن ها در موضوع ملی شدن صنعت نفت، سیاستی دوگانه بود. «مازیار بهروز» در کتاب «شورشیان آرمان خواه؛ ناکامی چپ در ایران» می نویسد:«از همان آغاز که ملی شدن نفت به یک اصطلاح همه گیر در ایران تبدیل شد، حزب توده آن را به عنوان یک عمل امپریالیستی، به باد انتقاد گرفت و اعلام کرد تنها ملی کردن نفت جنوب اقدامی شایسته است.» توده ای ها پس از قیام 30 تیر 1331، دشمنی آشکار با «دکتر مصدق» را کنار گذاشتند و ترجیح دادند موقتاً از شعارهای تند خود علیه نهضت ملی شدن صنعت نفت، دست بکشند. حزب توده به تدریج در پی جلب نظر ملی گرایانی برآمد که دیدگاه های چپ داشتند و کوشید فعالیت های خود را با سیاست های آن ها هماهنگ کند. تجهیزاتی که به کار نیامد در آن زمان، توده ای ها از بهترین امکانات برخوردار بودند. آن ها نزدیک به 70 درصد اتحادیه های کارگری را در اختیار داشتند. شبکه گسترده و مخفی سازمان افسران حزب توده، در تمامی ارکان ارتش و حتی ضداطلاعات، نفوذ کرده بود. از سوی دیگر، حزب توده با سرویس های اطلاعاتی شوروی نیز مرتبط بود. این ارتباط باعث اشراف اطلاعاتی توده ای ها بر بسیاری از وقایع و توان آن ها در پیش بینی بهتر حوادث می شد؛ اما آن ها نتوانستند از این ظرفیت استفاده کنند. توده ای ها با وجود امکاناتی که در اختیار داشتند، در جریان کودتای 28 مرداد، اگر نگوییم منفعلانه، بسیار ناکارآمد عمل کردند. حزب توده، از طریق نفوذی های خود در لشکر ویژه گارد، از کودتای 25 مرداد 1332 اطلاع داشت و حتی موضوع را به «مصدق» نیز خبر داد. پس از شکست کودتای 25 مرداد، اعضای حزب توده ظاهراً در آماده باش کامل به سر می بردند و همسو با روزنامه های افرادی مانند مرحوم دکتر حسین فاطمی، در مطبوعاتشان خواستار الغای رژیم سلطنتی و استقرار جمهوری دموکراتیک شدند و تظاهرات به راه انداختند. «مازیار بهروز» در این باره می نویسد:«روز 27 مرداد، مصدق از حزب خواست تظاهرات را متوقف کند تا او بتواند اوضاع را تحت کنترل درآورد. حزب توده اطاعت کرد، اما این به معنای آن بود که در روز کودتا، حزب هوادارانش را از حالت آماده باش خارج کرده و خیابان ها را به ارتش و اوباش اجیرشده سپرده بود. از این رو، در روز کودتا حزب منفعل و خانه نشین باقی ماند.» گفته های کیانوری «نورالدین کیانوری» در خاطراتش، به تفصیل درباره ارتباط نزدیک حزب توده با «دکتر مصدق»، پس از قیام 30 تیرماه 1331، سخن گفته است. او درباره این همکاری در مردادماه سال 1331 می گوید:« من اطلاعات را به مصدق می رساندم. راه تماس با مصدق به همان نحو بود که قبلاً گفتم. بلافاصله پس از رسیدن خبر، مریم[فیروز، همسر کیانوری و فامیل مصدق] تلفن اندرون خانه دکتر مصدق را می گرفت و دکتر مصدق هم، که اعتماد کامل به ما پیدا کرده بود، همیشه تشکر می کرد.» آیا «دکتر مصدق» با واسطه حزب توده از جریان کودتای 28 مرداد مطلع شده بود؟ به نظر می رسد چنین باشد.
چهارشنبه ، ۸مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه خراسان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]