واضح آرشیو وب فارسی:همدان پیام: گردشگری تاریخ ورود مدرنیته به ایران به دوره قاجار باز می گردد. این مدرنیته در عرصه های مختلفی مانند ادبیات، شعر و هنر نمود یافت. شهر نیز از این جریان بر کنار نبوده و چهره اش دگرگون شد. این دگرگونی با تکوین فضاهای جدیدی در بطن شهر به وقوع پیوست و تلفیقی از سنت و مدرنیته را در عرصه آن رقم زد. فضاهایی چون خیابان و راستۀ تجاری، میدان، هتل ها، تماشاخانه و عناصری چون تراموای اسبی، سنگفرش خیابان، چراغ برق معابر همه حکایت از مدرن شدن شهر ایرانی دارد. این مدرنیته در شهر تهران پا به عرصه وجود نهاد. روزی بود، روزگاری بود، راهی بود، رباطی بود؛ از هر آن کس هم که سراغ سازنده اش را می گرفتی، غالباً پاسخت دو کلمه بیش نبود: شاه عباس! بی سببی هم نبود چندان این پاسخ یکسان خلایق؛ چرا که آن سلطان بیشترین رباط ها را ساخته بود و همین کمیّت چشمگیر، آن پاسخ را موجب می آمد. رباط ها، یا به عبارت دیگر: کاروان سراها، به همه جای ایران زمین قامت افراشته بودند؛ اکثراً با ساختار و مصالحی که طی هزاران سال تاریخ از دست نسلی به دیگر نسل منتقل و به ارث رسیده بود. هم پناه ایمن مسافران بود، هم بارانداز کاروان ها و امتعه. حیاطی داشت، غالباً وسیع و درن دشت با سکویی برآمده در مرکز، حجره ها و اتاق هایی به پیرامون، گه نیز دالانی با چندین حجره و دکان و هریک مختص تاجر و تجارتی؛ می شد که مهتابی و بهار خوابی هم داشته باشد، که غالباً داشت، و همچنین در و دروازه و چفت و بستی استوار، سدّ راه شبروان و حرامیان. سالیان آزگار، این سان رباط ها بر پهنه این خاک سر برآوردند، در جوار طرق، حول و حوش دروازه های بلاد، شوارع و معابر بازارها. راه دور چرا؟ در همین تهران خودمان به روزگاران پیشین، فی المثل: عصر ناصری و مظفری، شمارشان در خور بود و بنایشان برجا و استوار. در اوان سلطنت ناصری، سنه 1269 هجری قمری، تنها در یک محله عودلاجان شانزده باب کاروانسرا وجود داشت و در محله بازار هفده باب و در بیرون دروازه ها یازده باب؛ هر یک نیز واجد چندین و چند حجره و دالان، به عنوان مثال: کاروانسرای زرگرها هفده باب دکان و ده دکه داشت؛ کاروانسرای آقا احمد، که دست جناب شیخ عبدالحسین بود، هفتاد و هفت باب؛ کاروانسرای دولت سیصدو شصت و هفت باب؛ و ... همین شمار کاروانسرا در عهد مظفری، به یکصد و هشتاد و شش باب بالغ گردید که پنجاه و دو باب آن در محله دولت، بیست و چهار باب در سنگلج، شصت باب در بازار، بیست و سه باب در چال میدان و بیست و هفت باب در عودلاجان واقع بود. این چنین بود و این چنین هم ماند تا زد و سلطان صاحبقران را سودای سفر فرنگستان به سر افکندند؛ سه باری رفت و گشت و دید، تحفی نیز مصحوب موکب همایون آورد از آن دیاران، از جمله یکی هم «هتل»؛ که «گراند هتل» اش نخست به قزوین افتاد و بعد انزلی و بعد و بعد هم زنجیره ای از هتلهای امین السلطان به شارع جدید قم و تهران. در اوان سلطنت ناصری، سنه 1269 هجری قمری، تنها در یک محله عودلاجان شانزده باب کاروانسرا وجود داشت و در محله بازار هفده باب و در بیرون دروازه ها یازده باب. یک دو تن فرنگی مقیم نیز در این حیص و بیص شبه پانسیونی داشتند به حول و حوش عودلاجان که در عوالم خویش «هتل»اش می گفتند، امّا جز منزلی دو اشکوبه با انگشت شماری اتاق بیش نبود. تا اینجای ماجرا، این هتل ها بیشتر باب طبع ایرانیان بود و نه چندان دلچسب فرنگیان. مشروطه که در رسید و عصر احمدشاهی آمد و بعد هم رضاخان جست زد بر سریر سلطنت، سیر بنای هتل ها به مسیری دیگر سان افتاد و معیارهای سازگانش هم «تجدد» بود در تمامی ابعاد و غایت ایشان هم صد البته «جلب انظار خارجه» و انگیختن حیرت در فرنگان تا سرانگشت به دندان گزند و زیر لب نجوا کنند که «عجب این شهر قشنگه، عین شهر فرنگه!» ماحصل آنکه این خطه کهن نیز در عداد «ممالک متمدنه» در آید و «اعلیحضرت همایونی» اش هم سری در آورد در سرهای تجدد مآبان پهنه گیتی تا جملگی رطب اللسان شوند و به رهبری مستشرقین نان و نمک خورده آن سرود سر دهند که «از پهلوی شد ملک ایران صد ره بهتر ز عهد باستان....» این ماجرای ساخت هتل ها یکی از تبعات و آثار سفرهای خارجی ناصرالدین شاه به فرنگ، دیدن هتل های مجلل کشورهای اروپایی و عزم و تصمیمش بر ایجاد چنین اقامتگاه هایی در تهران و سایر شهرهای پایتخت بود. تاریخ و تمدن,نخستین هتل مدرن ایران در دوره قاجار،گراند هتل قزوین دومین میهمانخانه شهر قزوین و همچنین از نخستین نمونه های هتل به شیوه مدرن و اروپایی است که در سال های پایانی دوره قاجاری ساخته شد. این بنا در حوالی سال های ۱۲۹۹ تا ۱۳۰۰ توسط ارباب برزوی شاپور پارسی که بعدها به مهر شاهی تغییر نام داد بنا شد. محل بنا در شرق خیابان پیغمبریه و در قسمت غربی ارگ صفوی است و بنا در زمینی به مساحت ۳ هزار متر مربع ساخته شده و در سمت خیابان در دو طرف در ورودی چند مغازه وجود داشته است. * منبع تبیان
سه شنبه ، ۷مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همدان پیام]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]