واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
زندگی به سبک اصیل رفاقت یا رقابت مساله نظام تعلیم و تربیت ایران جامعهشناسان رفتارهای انسانها را در ارتباط با هم در چند دسته طبقهبندی میکنند ازجمله: همکاری، همانندگردی، سبقتجویی، رقابت و ستیزه. در «همکاری» انسانها برای بهرهمندی از تواناییهای بالفعل و بالقوه یکدیگر با هم تعامل دارند و به داد و ستد اقتصادی، عاطفی، انسانی و... میپردازند. در «همانندگردی» تلاش و سعی افراد این است که بر اثر جریان جامعهپذیری طوری رفتار کنند که ضمن مشابهت رفتاری با دیگران، انتظارات آنها نیز برآورده شود.
اما در «سبقت جویی» همه تلاش می کنند با توجه به توانایی هایی که دارند و بدون این که مزاحمتی برای هم ایجاد کنند به اهداف خود برسند و گوی سبقت را از دیگران بربایند. مثل دوومیدانی، دوچرخه سواری که هر کس در خط خودش می دود یا رکاب می زند و نهایتا هر کس شایسته تر باشد زودتر به خط پایان می رسد. اما در رفتارهای مبتنی بر «رقابت» که متاسفانه در بسیاری از موارد نظام تعلیم و تربیت ما براساس آن شکل گرفته، انسان ها ضمن این که می خواهند با هر لطایف الحیلی به اهداف خود برسند، مانع به هدف رسیدن دیگران نیز می شوند (مثل فوتبال) یعنی هم تمام تلاششان را می کنند که گل بزنند و هم سعی کنند هر طوری شده مانع گل زدن دیگران بشوند، یعنی بخش عمده ای از انرژی و توانشان را صرف گل نزدن و پیروز نشدن دیگران می کنند که این نقطه آغاز بسیاری از کجروی ها و نابسامانی های اجتماعی می شود، به گونه ای که گاه این رفتارها از رقابت عدول کرده و به «ستیزه» (بوکس) ختم می شود. چراکه در ستیزه انسان ها در پی حذف یکدیگر هستند و تلاش می کنند حریف خود را از رینگ به «بیرون» بیندازند. به عبارت دیگر در رقابت، همیشه بخشی از انرژی موجود، بخشی از توان بالقوه و بالفعل افراد، بخشی از سرمایه های انسانی و مادی جامعه برای عدم موفقیت دیگران هزینه می شود، نه برای موفقیت خود. در واقع در این نوع رفتار انسان از شکست دادن دیگران بیشتر لذت می برد تا
از پیروزی خود و دیگران. کارشناسان تعلیم و تربیت بر این باورند که خیلی غیرعقلایی و خلاف منطق است که نظام آموزشی و تربیتی یک جامعه 12 یا 16 سال (دیپلم یا کارشناسی) انسان ها را در زیر یک سقف، در یک کلاس، روی یک نیمکت رقیب هم تربیت کند و هر روز آنها را برای حفظ کردن یک فرمول ریاضی یا معنی یک کلمه فارسی رقیب هم بخواند و مبنای پیشرفت تحصیلی افراد را بر رقابت بنا کندآنگاه انتظار داشته باشد که وقتی این افرادی که 16 سال رقیب هم بوده اند، در اداره ای استخدام شدند رفیق هم باشند و با هم همکاری کنند! چرا که بنای این دیوار از ابتدا کج نهاده شده است. اکنون وقت آن رسیده است که مسئولان نظام تعلیم و تربیت ما به این نتیجه برسند که با نظام مبتنی بر رقابت شاید دانش آموزان باسوادتر بشوند، ولی از فطرت و ذات انسانی خود فاصله می گیرند، چرا که در این گونه نظام ها ارزش های انسانی از قبیل دوستی، همکاری، رفاقت و... در قربانگاه «رقابت» نابود می شوند. از این رو به نظر می رسد نظام آموزشی باید از تجربه های صد سال پیش اروپا که در روان شناسی تربیتی وارداتی این روزهای این سیستم ریشه دوانیده دست بردارد و برای تربیت «آدم» هایی که «انسان» باشند «طرحی نو دراندازد». چرا که «رقیب» انسان «رفیق» او نمی شود. دکتر محمود اکرامی روزنامه نگار
 
شنبه 4 مهر 1394 ساعت 03:15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]