واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
مروری بر دیدگاههای رهبر انقلاب درباره تحول علوم انسانی
بیش از یک دهه است که مقام معظم رهبری دلنگرانیها و دغدغههای خویش را مبنی بر تحول در نظام علوم انسانی کشور، متون و ساختارهای این حوزه بیان کردهاند و مستقیماً تأکید کردند که علوم انسانی غربی ما را به بیراهه خواهد برد.
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، بیش از یک دهه است که مقام معظم رهبری دلنگرانیها و دغدغههای خود را مبنی بر تحول در نظام علوم انسانی کشور ، متون و ساختارهای این حوزه بیان کردهاند و مستقیما تأکید کردند که علوم انسانی غربی ما را به بیراهه خواهد برد. در راستای توجه بیشتر مسئولان حوزه علوم انسانی در این زمینه ایشان صحبتهایی را با مسئولان نظام آموزش عالی، حوزهها و دانشگاهیان و دانشجویان داشتند و مجموعه دلمشغولیهای خود را از تحول متون درسی تا برپایی کرسیهای آزاداندیشی با آنها بیان کردند که این روزها شاهد هستیم وضعیت از یک دهه قبل با بررسی متون و شورای تحول علوم انسانی، فعالیتهای مراکز مختلف در حوزه علوم انسانی و برپایی نشستها و همایشها و جلسات زیاد بهتر شده اما هنوز هم نقاط ضعف و کمبود زیادی در این زمینه مشاهده میکنیم. گلچینی از صحبتهای مقام معظم رهبری در سالهای متمادی و در زمینه تحول علوم انسانی را در این گزارش با هم مرور میکنیم: *تحول در علوم انسانی از ضروریات است -در زمینه علوم انسانی عقبیم. دوستان که درباره علوم انسانی صحبت کردند، بدرستی بر روی اهمّیّت علوم انسانی، حتّی در صنعت، تکیه کردند...علوم انسانی بسیار مهم است. تحوّل در علوم انسانی که به دلایل بسیار یک امر لازم و ضروری است، نیاز دارد به جوششی از درون و حمایتی از بیرون. خوشبختانه جوشش از درون امروز هست. من میبینم [گزارش کارها]، هم در شورای عالی انقلاب فرهنگی -همین شورای تحوّل و دوستانی که در آنجا مشغول کارند- هم در خود دانشگاهها، هم آنطور که امروز ملاحظه کردید [در صحبت] بعضی از دوستانی که درباره علوم انسانی صحبت کردند، نشاندهنده این است که این جوشش درونی در درون دانشگاهها آن هم از سوی فرزانگان و از سوی انسانهای دانشمند، وجود دارد؛ حمایت از بیرون هم باید وجود داشته باشد -حمایت گوناگون- که یکی از مصادیق این حمایت، تبعیّت دانشگاه و وزارت از مصوّبات شورای تحوّل است.(1394/04/13 بیانات در دیدار دانشجویان) *مبنای علوم انسانی غرب، غیر الهی است -حقیقتاً ما نیازمند آن هستیم که یک تحوّل بنیادین در علوم انسانى در کشور بهوجود بیاید. این به معناى این نیست که ما از کار فکرى و علمى و تحقیقىِ دیگران خودمان را بىنیاز بدانیم - نه، برخى از علوم انسانى ساختهوپرداخته غربىها است؛ در این زمینه کار کردند، فکر کردند، مطالعه کردند، از آن مطالعات باید استفاده کرد - حرف این است که مبناى علوم انسانى غربى، مبناى غیرالهى است، مبناى مادّى است، مبناى غیر توحیدى است؛ این با مبانى اسلامى سازگار نیست، با مبانى دینى سازگار نیست(1393/04/11 بیانات در دیدار اساتید دانشگاه) -اساسیترین کار این است که مبنای علمی و فلسفیِ تحوّل علوم انسانی باید تدوین بشود؛ این کار اساسی و کار اوّلی است که بایستی انجام بگیرد. (1392/09/19 بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی) -مبانی علوم انسانی در غرب از تفکرات مادی سرچشمه میگیرد. هر کس که تاریخ رنسانس را خوانده باشد، دانسته باشد، آدمهایش را شناخته باشد، این را کاملاً تشخیص میدهد. خب، رنسانس مبدأ تحولات گوناگونی هم در غرب شده؛ اما مبانی فکری ما با آن مبانی متفاوت است. هیچ ایرادی هم ندارد که ما از روانشناسی و جامعهشناسی و فلسفه و علوم ارتباطات و همه رشتههای علوم انسانی که غرب ایجاد و تولید کرده یا گسترش داده، استفاده کنیم. من بارها گفتهام که ما از یادگیری به هیچ وجه احساس سرشکستگی نمیکنیم. لازم است یاد بگیریم، از غرب یاد بگیریم، از شرق یاد بگیریم - «اطلبوا العلم ولو بالصّین» - خب، اینکه روشن است. ما از این احساس سرشکستگی میکنیم که این یادگیری به دانایی و آگاهی و قدرت تفکر خود ما منتهی نشود. همیشه که نمیشود شاگرد بود؛ شاگردی میکنیم تا استاد شویم. غربیها این را نمیخواهند؛ سیاست استعماری غرب از قدیم همین بوده؛ میخواهند در دنیا یک تبعیضی، یک دو هویتیای، یک دو درجهای در مسائل علمی وجود داشته باشد. ((1390/05/19بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از دانشجویان) *وظیفه حوزهها و علمای دین در تولید متون اسلامی -حوزههای علمیه و علمای دین پشتوانههایی هستند که موظفند نظریات اسلامی را در این زمینه از متون الهی بیرون بکشند، مشخص کنند، آنها را در اختیار بگذارند، برای برنامهریزی، برای زمینهسازیهای گوناگون. پس نظام اسلامی پشتوانهاش علمای دین و علمای صاحبنظر و نظریات اسلامی است؛ لذا نظام موظف به حمایت از حوزههای علمیه است، چون تکیهگاه اوست. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار طلاب، فضلا و اساتید حوزه علمیه قم 1389/07/29) -من درباره علوم انسانی گلایهای از مجموعههای دانشگاهی کردم - بارها، این اواخر هم همین جور - ما علوم انسانیمان بر مبادی و مبانی متعارض با مبانی قرآنی و اسلامی بنا شده است. علوم انسانی غرب مبتنی بر جهانبینی دیگری است؛ مبتنی بر فهم دیگری از عالم آفرینش است و غالباً مبتنی بر نگاه مادی است. خوب، این نگاه، نگاه غلطی است؛ این مبنا، مبنای غلطی است. این علوم انسانی را ما به صورت ترجمهای، بدون اینکه ـ هیچ گونه فکر تحقیقیِ اسلامی را اجازه بدهیم در آن راه پیدا کند، می آوریم تو دانشگاههای خودمان و در بخشهای مختلف اینها را تعلیم میدهیم؛ در حالی که ریشه و پایه و اساس علوم انسانی را در قرآن باید پیدا کرد. یکی از بخشهای مهم پژوهش قرآنی این است. باید در زمینههای گوناگون به نکات و دقایق قرآن توجه کرد و مبانی علوم انسانی را در قرآن کریم جستجو کرد و پیدا کرد. (1388/07/28 بیانات رهبری در دیدار جمعی از بانوان قرآنپژوه کشور ) -تحول و ارتقاء علوم انسانى با: تقویت جایگاه و منزلت این علوم، جذب افراد مستعد و با انگیزه، اصلاح و بازنگرى در متون و برنامهها و روشهاى آموزشى، ارتقاء کمى و کیفى مراکز و فعالیتهاى پژوهشى و ترویج نظریهپردازى، نقد و آزاداندیشی. (87/10/21 سیاستهاى کلى برنامه پنجم توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگی جمهورى اسلامى ایران ابلاغی توسـط «مقام معظم رهبری») -یکی از علوم انسانی، تاریخ است. باز هم من توصیه میکنم که تاریخ بخوانید. تاریخ دوره استعمار را بخوانید تا ببینید غربیها علیرغم ظاهر نونوارِ اتوکشیده ادکلنزده منظم و مرتب و داعیههای حقوق بشرشان، چه وحشیگری عظیمی در این مقوله کردند. نه اینکه فقط آدمها را بکُشند؛ در دور نگهداشتن ملتهای تحت استعمارِ خودشان از عرصه پیشرفت و امکان پیشرفت در همهی زمینهها هم تلاش زیادی کردند. ما میخواهیم این اتفاق نیفتد. ما میگوئیم علوم انسانی را یاد بگیریم تا بتوانیم شکل بومی آن را خودمان تولید کنیم و این را به دنیا صادر کنیم. بله، وقتی که این اتفاق افتاد، آنگاه هر یک نفری که از مرزهای ما خارج می شود، مایهی امید و اتکای ماست. بنابراین ما می گوئیم در این علوم مقلد نباشیم. حرف ما در زمینهی علوم انسانی این است. (آبان 1390 بیانات در دیدار با دانشجویان) -اصلاح در علوم انسانی و تحول در سینما و تلویزیون بدون اصلاح پایههای معرفتی علوم انسانی غربی امکانپذیر نیست و اصلاح این پایهها نیز در گرو ارتباط موثر با حوزههای علمیه و علمای دین است. (1391/12/01، دیدار جمعی از مسئولان جشنواره بینالمللی عمار با رهبر انقلاب) انتهای پیام/ک
94/06/31 - 09:54
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]