واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: امام محمد باقر(ع) احیاگر مکتب نبوی(ص) قم - ایرنا - امام محمد باقر(ع) پیشوای پنجم شیعیان احیاگر مکتب نبوی(ص)، با درایت و تدبر توانست نهضتی علمی را پایه گذاری کرده و روایات، احادیث و آثار علمی در زمینه مسائل و احکام اسلامی را تبیین کند و امروز به یادگار بگذارد.
به گزارش ایرنا، محمد باقر(ع) در سال 57 هجری، در شهر مدینه در خانه فاطمه دختر امام حسن(ع) و امام سجاد(ع) پیشوای چهارم شیعیان دیده به جهان گشود.امام پنجم شیعیان، هم نام رسول خدا و تنها کنیه اش ابوجعفر است. نویسندگان، هفت لقب معروف برای محمد بن علی(ع) ذکر کرده اند؛ باقرالعلوم، شاکر، هادی، امین، صابر، اهد وشبیه و از همه معروف تر باقرالعلم است که این لقب زیبا از سوی خدای سبحان و رسول خدا برای حضرت برگزیده شد.لفظ «باقر»به معنای «شکافنده » است، این لقبی است که پیغمبر اکرم(ص) به آن حضرت داده بود. محمد بن علی از نظر دانش به مقامی رسید که خدای سبحان، وی را باقرالعلم نامید. در کتب تاریخی آمده است که آن حضرت را بدین لقب می خواندند زیرا علوم را می شکافت و باز می کرد. در صحاح آمده است: «تبقر، یعنی توسع در علم ». و در قاموس گفته شده است: محمد بن علی بن حسین را باقر می خواندند چون در علم تبحر داشت.در لسان العرب نیز ذکر شده است: آن حضرت را باقر می خواندند چرا که علم را می شکافت و به اصل آن پی می برد و فروع علم را از آن استنباط می کرد و دامنه علوم را می شکافت و وسعت می داد. همچنین دراین خصوص ابن حجر در صواعق می نویسد: «او را باقر می خواندند و این کلمه از«بقر الارض »اخذ شده است، یعنی آنکه زمین را می شکافد و مکنونات آن را آشکار می کند. زیرا او نیز گنجینه های نهانی معارف و حقایق احکام و حکمتها و لطایف را که جز از دید کوته نظران و ناپاکان پنهان نبود، آشکار می کرد.»همچنین در تذکره الخواص نیز آمده است: او را باقر لقب داده بودند زیرا در اثر سجده های فراوان، پیشانی اش شکاف برداشته بود. برخی هم گویند چون آن حضرت از دانش بسیار برخوردار بود او را باقر می خواندند. آنگاه به نقل سخن جوهری در صحاح می پردازد.آن حضرت در مکتب اسلام و خاندان وحی و رسالت بزرگ شده بود از این رو از لحاظ علمی سرآمد زمان خویش بود، چه بسیار مدعیانی که می خواستند که با او مباحثه علمی داشته باشند، اما در مکتب آن حضرت زانوی ادب می زدند و در برابر علم و فضیلت او سر تسلیم فرود می آوردند.در عصر امام باقر(ع)، عظمت والای علم و شکوه بی کران دانش وی، شهرتی عالم گیر یافته بود. آن حضرت که در تمام صفات والای انسانی سرآمد روزگار خود بود توانست شیفتگان علم و فضیلت را از سراسر جامعه آن روز به دور خود جمع کند، و به اندازه ای روایات، احادیث و آثار علمی در زمینه مسائل احکام، تفسیر و تاریخ اسلام و انواع علوم از ایشان به یادگار مانده که از هیچ یک از ائمه(ع) به جز فرزند بزرگوارش دیده نشده است.آغاز امامت آن حضرت با خلافت ولید بن عبدالملک همراه بود و در شرایط نامساعد اجتماعی قرار داشت، اما توانست نهضتی علمی را پایه گذاری کند که تا آن زمان، در اسلام بی سابقه بود.پیشوای پنجم شیعیان با دوراندیشی و تحمل مشکلات بسیار، توانست مقدمات تاسیس یک دانشگاه بزرگ اسلامی را پایه ریزی کند، ایشان شیفتگان علم و فضیلت را از سراسر جامعه اسلامی آن روز، دور خود جمع کرد؛ امام باقر (ع) با استفاده از علم امامت و درایت و توانایی خود توانست بهترین کار ممکن را در آن شرایط انجام دهد و دست به یک نهضت علمی عمیق و حساب شده بزند و با انجام مناظره و گفت و گو و تاسیس حوزه علمیه و تربیت شاگردانی فرهیخته و متشرّع و دین مدار، به تبلیغ و تبیین دین جدش رسول الله (ص) بپردازد.امام با احیاگری در مکتب نبوی(ع) و اقدامات علمی، یک نوع خیزش علمی و فرهنگی را در جهان اسلام شروع کرد که بستر یک نهضت فرهنگی بنیادین شد و ثمرات شکوه مندش در دوره های بعدی به خوبی رخ عیان کرد. از این رو، دوران امام باقر و امام صادق (ع) را دوران طلایی شکوفایی فرهنگ اسلامی گفته اند.ابن شهر آشوب در کتاب مناقب از محمد بن مسلم نقل کرده است که گفت: من 30 هزار حدیث از آن حضرت پرسیدم. شیخ مفید نیز در کتاب اختصاص، به نقل از جابر جعفی آورده است: ابو جعفر امام باقر(ع) هفتاد هزار حدیث برایم گفت که هرگز از کسی نشنیده بودم.شیخ مفید می نویسد: از هیچ کدام از فرزندان امام حسن (ع) و امام حسین (ع) این اندازه از علم دین و آثار و سنت و علم قرآن و سیره و فنون ادب که از امام باقر (ع) صادر شده، ظاهر نشده است.امام باقر(ع) در کنار تمام فعالیت های علمی و سیاسی، در مسائل اجتماعی نیز الگوی شیعیان خود بودند. میرزا محمد امامی در «جنات الخلود» می نویسد: «اکثر اوقات از خوف الهی می گریست و صدا به گریه بلند می کرد، متواضع ترین خلایق بود.»این امام بزرگوار در سخت کوشی نمونه ای برای دیگران بودند به طوری که مزارع، املاک، مرعی و غلامان بسیار داشت، ولی خود بر سر املاک و مزارعش کار می کرد به گونه ای که درباره فعالیت این امام از شاگردان ایشان ذکر شده است ایشان روزهای گرم با غلامان خود مشغول به کار و زراعت می شد و در هوای گرم عرق می ریخت، بعد از کار غلامان، زیر بغل ایشان را گرفته و به منزل می رساند.حضرت باقر (ع) دارای ویژگی های اخلاقی بسیاری از جمله علم و زهد و دانش و فضیلت و تقوا بود، در گفتار، راست گوترین و در دیدار، گشاده روترین و در بذل جان در راه خدا، بخشنده ترین و در اخلاق، متواضع ترین مردمان بود.امام پنجم (ع) بسیار گشاده رو و با مومنان و دوستان، خوش برخورد بود. با همه اصحاب مصافحه می کرد و دیگران را نیز بدین کار تشویق می کرد و در ضمن سخنانش می فرمود: «مصافحه کردن، کدورت های درونی را از بین می برد و گناهان دو طرف را همچون برگ درختان در فصل خزان، می ریزد.»از دیگر خصوصیات امام باقر (ع) صدقات و بخشش در رفتار و گفتار بود، ایشان آداب اسلامی، مانند دست گیری از نیازمندان و تشییع جنازه مومنان و عیادت از بیماران و رعایت ادب و آداب و سنن دینی، کمال مواظبت را داشت.طبق اسناد معتبر تاریخی عمر پر برکت امام محمد باقر 57 سال است که از این مدت چهار سال با جدش امام حسین (ع) و پس از وی 35 سال با پدرش زندگی کرد و 18 سال مابقی عمرش را به تنهایی به سر برد. بنابر روایتی که در کافی از قول امام صادق (ع) نقل شده است، وی 19 سال و دو ماه بیش از پدرش زیسته است و در همین دوران، امامت شیعیان را عهده دار بوده است. این امام بزرگوار در هفتم ذیحجه سال 114 هجری قمری به شهادت رسید.ک/4/8138/ 1175
30/06/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 48]