تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837703817
ارتقای کیفی پژوهش های علمی در پساتحریم
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ارتقای کیفی پژوهش های علمی در پساتحریم تهران- ایرنا- روزنامه اطلاعات در صفحه گزارش به رابطه ضرورت برنامه ریزی برای تعاملات بین المللی علمی در دوران پساتحریم می پردازد.
در بخش نخست این گزارش که در شماره روز شنبه بیست ویکم شهریور 1394 خورشیدی به قلم سمیه میرزایی انتشار یافت، می خوانیم: رفع نیازهای یکدیگر، یکی از دلایل اصلی شکل گیری و گسترده شدن تعاملات و ارتباطات بین المللی است و مختل شدن ارتباط هر کشور با دیگر کشورهای جهان به دلیل تحریم ها اگر چه همواره دلایل سیاسی دارد، اما پیامدهای آن تمامی حوزه های صنعتی، تجاری، پزشکی، کشاورزی، بانکی و دیگر بخش ها را از ارتباطات بین المللی، دور می کند. با تمرکز آمریکا و دولت های بزرگ اروپایی بر برنامه انرژی هسته ای ایران، تحریم های همه جانبه ای بر صادرات نفت، گاز و پترو شیمی، بازار کسب و کار، صنایع بانکداری و حمل و نقل و دیگر بخش ها اعمال شد و فضای علمی و دانشگاهی کشور هم در نتیجه این تحریم ها، به دام محرومیت هایی افتاد و حداقل آنکه از مرزهای بین المللی شدن و بین المللی رفتار کردن در عرصه علم و دانش، فاصله گرفت.محروم شدن آزمایشگاه ها از جایگزین شدن دستگاه ها و قطعات و نو کردن آن ها، محدودیت پژوهشگران در مورد انتشار مقالات علمی به دلیل کاهش ارتباطات بین المللی دانشگاه ها، از جمله نتایج تحریم هایی بود که سیستم آموزش عالی و پژوهشی کشورمان را درگیر کرده بود.اکنون با اعلام توافق هسته ای، شرایط برای از سرگیری تعاملات در تمامی بخش ها و از جمله فعالیت های علمی و دانشگاهی فراهم شده است. شرایطی که دکتر وحید احمدی ـ معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفتگو با روزنامه اطلاعات، آن را مهم ترین فرصتی می داندکه با برداشته شده تحریم ها، برای عرضه فن آوری به وجود آمده است.وی می گوید: بهبود شرایط برای همراستا شدن سیاست های وزارت علوم با سیاست های کلان دولت، یعنی همان بحث دیپلماسی و توسعه ارتباطات علمی با مجموعه کشورها و حضور در مجامع بین المللی، انعقاد قراردادهای بین المللی، انجام پروژه های مشترک علمی، تامین تجهیزات مورد نیاز و ایجاد گفتمان و توسعه علمی، از جمله فرصت های پیش روست.**مشکلات دانشگاه ها و استادان مهدی فتحی زاده ـ دکترای مدیریت از دانشگاه تهران و استاد دانشکده خبر در گفتگو با گزارشگر روزنامه اطلاعات، در پاسخ به این پرسش که دانشگاه ها، اساتید و محققان در شرایط تحریم با چه مشکلاتی مواجه بوده اند؟ می گوید: تحریم ها در گام اول مراودات علمی استادان ایرانی با خارجی را کاهش داد و در ادامه به تصویب قانونی برای عدم پذیرش دانشجویان ایرانی در برخی از رشته های خاص مانند رشته های مرتبط با انرژی هسته ای انجامید و در عین حال، برخی از انتشارات علمی معتبر و معروف جهان هم از چاپ مقالات استادان ایرانی خودداری می کردند. از نقطه نظر دکتر فتحی زاده، تحریم ها از عدم صدور روادید برای محققان، دانشجویان و اساتید در برخی از رشته های دانشگاهی شروع شد و صنایع نفت، پتروشیمی، گاز طبیعی، انرژی هسته ای، مطالعات اتمی، مهندسی هسته ای و فیزیک اتمی در لیست رشته های تحریم شده قرار گرفتند. اما محدودیت ها فقط به این رشته ها محدود نشد و مقامات آمریکایی برخی از دوره های میان رشته ای را نیز هدف تحریم ها قرار دادند و به دنبال تشدید اعمال فشار علیه دانشجویان ایرانی بودند. بر این اساس، دانشجویان رشته های متعدد مدیریت و نیز کامپیوتر چنانچه دارای سابقه کار در حوزه های حساس در ایران و از جمله انرژی (هسته ای، نفت، گاز و پتروشیمی) بودند و یا قصد داشتند پس از فراغت از تحصیل در چنین مشاغلی مشغول به کار شوند، نمی توانستند در دانشگاه های آمریکا ادامه تحصیل دهند که یکی از آن ها، دانشگاه ماساچوست بود. اما نکته حائز اهمیتی که این استاد دانشگاه به آن اشاره می کند، کمیت گرا شدن فضای آموزشی در نتیجه ادامه روند تحریم های علمی ایران و خودداری مراکز مهم علمی جهان از انتشار مقالات دانشمندان ایرانی است. در چنین شرایطی اغلب پژوهشگران، مقالات خود را با کیفیتی پایین در مجله هایی با همان کیفیت برای بالا رفتن تولید علم به چاپ می رساندند و درنتیجه جایگاه ایران همان طور که در تولید علم بالا رفت، در کیفیت آن پایین آمد. متاسفانه باید گفت در زمینه ارجاع دانشمندان جهان به مقالات علمی، ایران از نظر کیفیت مقالات علمی در رتبه 36 دنیا و در جایگاه های پایین تر از کشورهایی همچون سنگاپور، آفریقای جنوبی، عربستان سعودی، مصر و ترکیه قرار دارد.**خودداری از چاپ مقاله های ایرانیاندکتر فتحی زاده بیان می دارد: یکی از انتشارات مهم جهانی که تحریمش دامن پژوهشگران ایرانی را گرفت، انتشارات هلندی الزویر ، ناشر شمار بسیاری از مجلات معتبر علمی بود که سردبیران، داوران و ویراستاران آمریکایی خود را از پذیرش مقاله های پژوهشگران ایرانی، که در سازمان های دولتی کار می کردند، منع کرده بود.گروه انتشاراتی «تیلور و فرانسیس» نیز که یکی از ناشران شناخته شده و مهم مجله ها و کتاب های علمی است، از نشریه های زیرمجموعه خود خواسته بود ضمن رعایت مقررات تحریمی ایران که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا وضع شده بود، از انتشار مقالات ایرانیان خودداری کنند.دکتر محمد عبداللهی، استاد و دکتر سودابه سعیدنیا، استادیار دانشکده علوم پزشکی و خدمات درمانی تهران در مقاله ای که در مجله انگلیسی زبان Hepatitis monthly منتشر شد و خبرگزاری آنا نیز آن را منتشر کرد، با اشاره به بررسی آثار تحریم ها بر جامعه دانشگاهی ایران می نویسند: به عنوان مثال، انتشارات مشهور الزویر (ناشر کتاب های دانشگاهی، تخصصی، علمی و پزشکی) در آمریکا از پذیرش و چاپ مقالاتی که نویسندگان آن به نوعی با دولت ایران همکاری داشتند، خودداری کرده بود. این تنها یکی از اقداماتی بود که در مارس 2013 میلادی علیه ایران انجام شد، تا با تحت فشار گذاشتن این کشور از فعالیت های هسته ای اش جلوگیری شود. علاوه بر آن، تعداد دیگری از ناشران به نوعی از همکاری با ایران خودداری ورزیدند و تمامی این رویدادها باعث شد، کمیته اخلاق انتشار (COPE) بحثی را در این زمینه مطرح کند و به بررسی تاثیرات احتمالی تحریم ها بر پژوهشگران ایرانی و ناشران بپردازد.این موسسه در حوزه چاپ و نشر رویه ای به این شرح دارد: «تصمیم گیری سردبیری نباید تحت تاثیر پیش فرض های ملیتی، قومیتی، عقاید سیاسی، نژادی، یا مذهبی باشد و همچنین تصمیم گیری های انتشارات نباید صرفا بر مبنای سیاست های دولت و سایر نهادهایی که خارج از حوزه انتشارات هستند قرار گیرد» حال آن که تحریم های ایران فقط بر حوزه نشر در آمریکا تأثیرگذار نبود، بلکه تعدادی از ناشران سایر کشورها هم از همکاری با ایرانیان خودداری می کردند. طبق گزارش های منتشره، چندین مجله در آمریکا و استرالیا از چاپ مقالات ایرانیان خودداری می ورزیدند که از میان آن ها می توان به مجله آمریکایی «قلب و عروق» انتشارات الزویر، مجله «فارماکولوژی و درمان بیماری های چشمی» متعلق به انتشارات ماری آن لایبرت آمریکا و مجله «اپیدمیولوژی چشم» در استرالیا اشاره کرد. همچنین نشریه آنلاین پزشکی «داو» اعلام کرده بود که تحریم های بین المللی علیه ایران به این معنی است که این انتشارات همسو با سیاست های بین المللی، مقاله های ایرانیان را ویرایش و چاپ نمی کند.دکتر فتحی زاده در ادامه گفتگو با روزنامه اطلاعات، پیرامون تحریم های علمی ایران می گوید: وزارت خزانه داری آمریکا پیشتر با صدور حکمی، مقرر کرده بود که شهروندان این کشور باید از هرگونه رابطه با نویسندگانی که مستقیم یا غیرمستقیم به بخش های سیاسی و نهادهای دولتی ایران یا هر نهادی که به هر شکلی وابسته به بانک مرکزی ایران است، خودداری کنند و در ادامه روند تحریم ها کمیسیون آموزشی آمریکا نیز تایید مدارک دانش آموختگان رشته های پزشکی در ایران را متوقف کرده بود. **انعقاد قرارداد با دانشگاه های ایراندکتر سید احمد معتمدی ـ رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر هم در گفتگو با گزارشگر روزنامه اطلاعات معتقد است: در شرایط تحریم، دانشگاه ها بیش از همه در بخش تجهیزات آزمایشگاهی لطمه دیدند. او می گــوید: همکاری های بین المللی بخش دیگری بود که دانشگاه ها از ناحیه آنها آسیب دیدند. به طور مثال برخی از مراکز علمی بین المللی در انعقاد قرارداد با دانشگاه های ایرانی حساسیت نشان می دادند و یا برخی از مجلات معتبر علمی دنیا در مورد مقالات ارسال شده از سوی اساتید ایرانی سختگیری بیشتری اعمال می کردند. سختگیری دانشگاه های خارجی نسبت به پذیرش دانشجویان ایرانی به ویژه در برخی از رشته های حساسیت برانگیز، بیشتر احساس می شد و تحمل این شرایط برای دانشگاه های برتر کشورمان که ارتباطات بین المللی برایشان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، دشوارتر شده بود.دکتر ابراهیم واشقانی فراهانی ـ معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی هم در گفتگو با خبرگزاری این دانشگاه، مشکلاتی را که تحریم ها برای پژوهشگران کشورمان به وجود آورده بود، برشمرده و گفته است: قطعا تحریم ها، روی حرکت های علمی کشورمان تاثیرهای مستقیم و غیرمستقیم داشته است. نقطه آغاز این تاثیرات مشکلاتی بود که برای تامین دستگاه های آزمایشگاهی و تجهیزات آن داشته ایم؛ این مساله چه در خرید دستگاه های جدید و جایگزین کردن دستگاه های موجود با دستگاه های پیشرفته و چه در تعمیر دستگاه هایی که از نظر کاربردی دچار مشکل شده بودند، صدق می کرد. ضمن آنکه چاپ مقالات در ژورنال های معتبر مشروط به گرفتن نتایج با دستگاه های مدرن است. وی دسترسی به منابع الکترونیکی را مشکل دیگر ناشی از تحریم ها دانسته و در مورد آن گفته است: تحریم بانک های ایران هم موجب می شد نتوانیم برای قراردادهای بین المللی پیش قدم باشیم. ما همچنین با مشکل تحریم از سوی ناشران روبه رو بودیم و همین طور برای انتقال ارزی که برای قراردادهای بین المللی مورد نیاز بود، مشکلات فراوانی داشتیم.دکتر فراهانی امیدوار است با رفع تحریم ها، دسترسی آسان تر استادان و دانشجویان به منابع معتبر خارجی وجود داشته باشد. همچنین برخی از مجلات به بهانه اینکه هزینه هایشان از طریق دولت ها تامین می شد، از پذیرفتن مقالات دانشمندان ایرانی و حتی از چاپ مقالاتی که پذیرش شده بود، خودداری می کردند که با برداشتن تحریم این مشکلات از سر راه پژوهشگران ما برداشته می شود. تحریم ها باعث شده بود فضای مناسبی در روابط پژوهشگران داخلی و خارجی فراهم نباشد و این درحالی بود که امروزه یکی از وجوهی که با آن دانشگاه ها را مورد ارزیابی قرار می دهند، همکاری ها و ارتباطات بین المللی آنهاست.علاوه بر مشکلات گفته شده، دانشگاهیان با مسائل دیگری هم مواجه بودند. جابجایی پول برای انجام فعالیت های علمی از قبیل پرداخت هزینه انتشار یا هزینه ثبت نام در کنگره های بین المللی، فرآیند خسته کننده گرفتن ویزا برای شرکت در رویدادهای علمی و مشکل دریافت کمک های مالی از ایران برای دانشجویانی که در آمریکا مشغول به تحصیل بودند، از دیگر مسائل یاد شده است و از همه مهم تر آنکه اگر چه در سال های اخیر کشورمان دستاوردهای چشمگیری در زمینه های علم و فن آوری داشته است، اما بسیاری از کارشناسان معتقدند آمار بالای خروج نخبگان از کشور به نوعی ناشی از اثراتی است که این تحریم ها بر روی محققین و دانشگاهیان وارد کرده و باعث شده است که این قشر برای پیدا کردن فرصت های مناسب شغلی و آکادمیک، به کشورهای آمریکایی و اروپایی مهاجرت کنند.**افزایش کیفیت علمیبه گفته کارشناسان، در دهه اخیر تولید علم در کشور از رشد بسیار خوبی برخوردار بوده و از سه صدم درصد به یک و نیم درصد تولید علم جهان رسیده است. با اینکه تولید علم در ایران رشد قابل توجهی داشته و به لحاظ آمار و ارقام جایگاه بالایی در سهم مقالات منتشر شده در پایگاه های علمی مانند ISI و Scopus داشته است، اما متاسفانه نتیجه تاکید صرف بر تولید مقاله، همان گونه که در گفتگو با دکتر فتحی زاده به آن اشاره شد، افت کیفیت علمی در سال هایی است که عده ای سعی کردند آثار تحریم ها در بخش علمی را ناچیز جلوه دهند. اما در دنیای امروز علم این مهم نیست که کشورها چه تعداد مقاله چاپ کرده اند، بلکه مهم کیفیت علمی مقاله ها است. ارزش علمی مقاله زمانی سنجیده می شود که نوآور باشد، در یک مجله معتبر بین المللی به چاپ رسیده باشد تا معیار و مصداق تولید علم به حساب آید و نویسنده مقاله برای صاحب نظریه شدن باید چندین مقاله در زمینه و گرایش های تخصصی، منتشر کرده باشد.گام بعدی که طی آن یک دستاورد پژوهشی می تواند مصداق تولید علم تلقی شود، رجوع و استناد بین المللی به یک مقاله است و به عبارت دیگر روح تولید علم در رجوع و استناد به آن شکل می گیرد.کما اینکه بر اساس آمار پایگاه Scopus، سوئد از نظر تعداد مقاله ها رتبه 21 و ایران رتبه 17 را دارد، ولی همین کشور در سال 2013 میلادی با نمایه 30 هزار مقاله توانسته است 25 هزار Citation (رجوع و استناد) اخذ کند و ایران با 39 هزار مقاله دارای 11 هزار رجوع بوده است. داده های پایگاه استنادی ISIنیز نشان می دهد مدارک علمی منتشره ایران در سال 2014 میلادی 21 هزار و 573 استناد دریافتی داشته است. استناد به ازای هر سند علمی و نکته قابل تامل آن که مروری بر 20 نشریه اول منتشر کننده اسناد علمی ایران، که این شاخص یکی از روش های بررسی کیفیت تولیدات علمی است، نشان می دهد این نشریات از شاخص تاثیر بالایی برخوردار نیستند. 20 نشریه اول منتشرکننده اسناد علمی ایران، مجموعاً 4 هزار و 113 مقاله یعنی14 درصد تولیدات علمی ایران را در سال 2014 منتشر کرده اند و60 درصد همین تعداد سند علمی در نشریات فاقد شاخص تأثیر یا دارای شاخص تاثیر اندک در حوزه موضوعی خود قرار داشته اند. **تحقق دیپلماسی علمیاطلاع از میزان ارجاعات در مقالات، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. چون اولاً محقق می تواند به میزان تاثیر مقاله علمی خود پی ببرد و همچنین متوجه می شود که چه محققانی به کار وی ارجاع و کار او را رد و یا تایید کرده اند، ثانیاً امکان شناسایی پژوهشگران هم تخصص و هم گرایش برای وی فراهم می شود و از این راه به طور مداوم اطلاعات پژوهشگران به روز می شود و از همه مهمتر آنکه بودجه پژوهش در کشور به شکل مطلوبی مصرف می شود، یعنی پژوهشگری که به صورت بومی بر روی موضوعات ویژه داخلی تحقیق می کند، امکان دسترسی به پیشینه تحقیق و پژوهش برای وی میسر می شود.مهم ترین معیارها از نظر صاحب نظران علمی در تولید علم، تعداد مقاله، رجوع و استناد بین المللی به مقالات، تعداد مقالات منتشره در مجلات معتبر بین المللی و مجلاتی است که هیات تحریریه جهانی دارند. داشتن نوآوری و ایده های جدید مقالات در سطح بین المللی، کاربردی بودن نتایج مقاله ها در بازار مصرف و ثبت اختراع و همکاری های بین المللی در سطح جهانی در تولید مقالات است که ماحصل آنها بر این نکته تاکید دارد که ارزش علم به نشر آن است و اگر علم در سطح جهانی منتشر نشود، اثرگذاری آن کاهش می یابد و به گسترش مرزهای دانش نمی انجامد. یافته های پژوهشی که به صورت مقاله یا کتاب منتشر می شود، زمانی تاثیرگذارتر است که در سطح بین المللی منتشر شود، خوانندگان بیشتری را به خود جلب کند و مورد نقد و اصلاح بین المللی قرار گیرد. در این صورت است که موجب گسترش مرزهای دانش با شتاب بیشتری می شود، پژوهشگر ملی وجهه بین المللی پیدا می کند و می تواند در جذب دانشمندان بین المللی توفیق داشته باشد و موجبات تحقق دیپلماسی علمی را فراهم کند.**ارتباط علم و صنعتکارشناسان همچنین بر این باورند که دستیابی به تجهیزات و تکنولوژی های روز و جدید، یکی از مهم ترین شرایط تولید علم نوین است و بدون امکان استفاده از آزمایشگاه های مجهز، تولید علم کیفی مقدور نیست، وجود آزمایشگاه های مجهز در هر دانشگاه و پژوهشگاه که نقش ملی و منطقه ای ایفا می کنند، ضروری است و متاسفانه دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور ما به شدت از کمبودهای تجهیزاتی و اعتباری در این زمینه رنج می برند.اکنون با برداشته شدن تحریم ها و تلاش برای تقویت تعاملات بین المللی علمی، پژوهشگران و دانشگاهیان امیدوارند شرایط لازم برای شرکت محققان سرآمد علمی در کنگره ها و سمینارهای بین المللی برای تبادلات علمی با پژوهشگران سایر کشورها بیش از گذشته فراهم شود و در کنار توسعه تحصیلات تکمیلی و افزایش تحصیلکردگان در دانشگاه های دولتی و غیردولتی، بسترهای لازم برای افزایش کیفیت علمی نیز فراهم آید.تا پیش از فراهم شدن این امکان، باید متوجه بود «کمّی گرایی» بدترین ضربه را به تولید علم می زند و از این رو یکی کردن شتاب تولید علم با تعداد مقالات چاپ شده در پایگاه های علمی، اشتباهی است که باعث می شود هر چه بیشتر از دستیابی به علوم کاربردی دور شویم. باید به جای دل خوش کردن به کسب رتبه اول تولید علم در منطقه و تاکید مداوم بر آن، برای افزایش کیفیت مقالات و ارتباط هرچه بیشتر علم و صنعت، برنامه ریزی کنیم.*منبع: روزنامه اطلاعات **گروه اطلاع رسانی**2059**9131
21/06/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 70]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها