تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1805107962
رمضان در شعر فارسی چه جایی دارد؟
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: جمعه ۲۰ شهریور ۱۳۹۴ - ۰۴:۴۷
با توجه به اعتقاد ایرانیان به دین اسلام، اعمال و مناسبت‌های دینی در شعر فارسی نمود دارد. خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در گفت‌وگو با تعدای از شاعران به بررسی تاثیر و انعکاس ماه مبارک رمضان در شعر فارسی پرداخته است. «بهروز یاسمی» شاعر، «محمود حبیبی کسبی» مدیر انجمن شعر آیینی حوزه هنری، «اسماعیل آذر» پژوهشگر و کارشناس برنامه‌های ادبی صداوسیما، «سعید حمیدیان» استاد دانشگاه، «توفیق سبحانی» مولاناپژوه، «اسماعیل امینی» شاعر و مدرس دانشگاه، «رضا اسماعیلی» شاعر، «محمدجواد محبت» شاعر، «جواد محقق» شاعر کودکان و نوجوانان و «محمدرضا تقی‌دخت» شاعر در گفت‌وگوهایی با ایسنا به بیان دیدگاه‌های خود در این زمینه پرداخته‌اند. نگاه به رمضان در شعر شاعران ایرانی از گستردگی زیادی برخوردار است. ماه رمضان و مسئله روزه‌داری پیوسته در طی قرن‌های متمادی مورد توجه شاعران ایرانی بوده و بیشتر شاعران کم‌و‌بیش در این زمینه شعر دارند. شعرهایی را که با موضوع و نشانه‌های رمضان سروده می‌شود «رمضانیه» می‌گویند. البته گفته می‌شود مطالبی که درباره عید فطر در شعر فارسی وجود دارد به مراتب بیشتر است. هر اتفاقی در بیرون شاعر بر درونش تاثیر می‌گذارد و به واسطه روح شاعر، در شعر بازتاب می‌یابد. رمضان نیز، هم به صورت تحولات درونی و هم اتفاقات تاریخی در شعر دیده می‌شود. در همین راستا، یک‌سری از شعرها به اتفاقات رخ‌داده در این ماه نگاه می‌کند و دسته دیگر به لذت‌های عرفانی رمضان اشاره دارد. شعر کلاسیک بویژه غزل یک وجه درونی خاص دارد. شاعران هم به ظاهر و هم به فلسفه این ماه می‌پردازند و مردم را از روزه ظاهر به روزه باطن راهنمایی می‌کنند. «بهروز یاسمی» شاعر درباره اهمیت پرداختن به رمضان در شعر می‌گوید: این ماه ذهن و زبان شاعر را تزکیه کرده و به سمت المان معنوی و توصیه تربیتی هدایت می‌کند، به همین علت شاعر در شعر خود مومنین را به المان تزکیه نفس ارجاع می‌دهد. پاکی روح، بی‌توجهی به دنیا، درک وضعیت گرسنگان و تشنگان المان‌هایی هستند که از فلسفه روزه‌داری می‌آیند. رمضانیه‌ها رمضانیه‌ها در دو بخش سروده می‌شوند؛ اول آن دسته که مستقیما به شرح رمضان پرداخته‌اند و دسته دوم شعرهایی که به قصد رمضانیه گفته نشده‌اند، اما از نشانه‌های این ماه بهره می‌برند. «محمود حبیبی کسبی» شاعر و مدیر انجمن شعر آیینی حوزه هنری در این‌باره می‌گوید: بخش مهمی از رمضانیه‌ها در شعرهای اجتماعی، عرفانی، عاشقانه و ... یافت می‌شود. دسته‌ای را از که به قصد رمضانیه گفته نشده می‌توان «تک‌بیتی» نامید. در زمینه تک‌بیت‌ها، در شعر اجتماعی، عرفانی و حتی عاشقانه به فراخور حال در یک یا چند بیت به موضوع رمضان پرداخته شده است. این سبک بیشتر در قرن 10 تا 12 در دوران صفویه که اصطلاحا سبک هندی و اصفهانی نام دارد، دیده می‌شود؛ اغلب رمضانیه‌ها از این دسته شعرها هستند. رمضان و حافظ حافظ چند غزل درباره رمضان دارد. نگاه به آثار حافظ درباره رمضان یکی از پرچالش‌ترین حوزه‌ها بوده است، اما همه کارشناسان معتقدند آثار او جزو برجسته‌ترین نمونه‌های رمضانیه است. حافظ با اطلاعات وسیعی که از دین داشته به بهانه رمضان به آسیب‌شناسی دین و رفتار ناپسند مدعیان دینی پرداخته است. از نظر نشانه‌شناسی در غزل‌های او بیشتر نشانه «فطریه» دیده می‌شود. اما درمورد نگاه حافظ به این ماه دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. با توجه به این که حافظ شاعری رند بوده و نگاه نقادانه‌ای به اطراف خود داشته است برخی معتقدند، اشعار حافظ در ظاهر رگه‌های رمضان‌گریزی دارد و او می‌خواهد مغز دین را بشناساند. «اسماعیل آذر» کارشناس برنامه ادبی صداوسیما در این‌باره می‌گوید: حافظ مضامین مورد نظرش را در لفافه‌ای از هنر می‌پیچد و در ظاهر اشعار این‌طور به نظر می‌آید که از رفتن ماه رمضان شادی می‌کند. چرا حافظ در شعرش می‌گوید رفتن روزه انعامی در پی دارد؟ به این دلیل که وقتی آدمی یک ماه فارغ از گناه و فشارهای درونی زندگی می‌کند پس از آن به آرامش موعود دست می‌یابد. به عنوان مثال حافظ در بیت «زان می عشق کزو پخته شود هر خامی/ گر چه ماه رمضان است بیاور جامی» در ابتدا مراد از می را «می عشق» ذکر می‌کند. اما برخی نظر مخالف دارند؛ «سعید حمیدیان» استاد دانشگاه معتقد است: در بسیاری از غزل‌ها شاعران ما با توجه به این‌که ماه رمضان رفته است طلب شراب می‌کنند. برخی معتقدند این شراب به معنی شراب بهشتی است. اما مفهوم در ذهن شاعر شکل می‌گیرد و رسیدن به مفهوم بدون توضیح خود شاعر کار دشواری است و به سادگی نمی‌توان یک معنی را به شعر الصاق کرد. رمضان و مولانا مولوی و زندگی عرفانی او منجر به نگاه صوفیانه‌ای به رمضان می‌شود، که این نگاه را در شعرهایش می‌توان حس کرد. تقوای او چنان از سر اخلاص است که خواننده شعر خود را در محضر خدا می‌بیند. مولانا روح پاک خالی از غرایض را در شعرهایش بازتاب می‌دهد. مولانا به‌جز نخوردن و نیاشامیدن روزه‌دار به بخش فراجسمی روزه نیز می‌پردازد. او رمضان را به مثابه کلیدی بیان می‌کند که درهای بسته را باز خواهد کرد. «توفیق سبحانی» مولاناپژوه درباره تاثیر رمضان بر شعر او می‌گوید: مولانا با دین عجین است و رمضان به همین علت در اشعار او وجود دارد. البته رمضان در ظاهر و باطن شعر مولانا رسوخ کرده است و او به خوبی و روشنی می‌تواند تمامی مفاهیم را بیان کند. مولانا غزلی به ردیف صیام دارد که در آن از اهمیت روزه‌داری سخن گفته است. مولانا به احادیث بسیار توجه می‌کرد. در حدیث قدسی آمده است «الصوم لی و انا اجزی به» در همین راستا معلم و مرشد مولانا برهان‌الدین محقق ترمذی گفته است: «بهتر از روزه داشتن عبادتی نیست». مولانا نیز در همین راستا رمضان را به دید ماهی پربرکت می‌بیند. رمضان و سعدی شعرهای سعدی تعلیمی و سهل و ممتنع است، به همین علت پرداخت تحلیلی به شعرهایش نسبت به مولانا و حافظ کم‌تر بوده است. حضور رمضان و روزه در غزلیات سعدی حضوری پوشیده و رمزی است. روزه در نگاه سعدی خوراندن طعام به نیازمندان است نه نخوردن طعام از سحر تا هنگام اذان مغرب. «اسماعیل آذر» در این‌باره می‌گوید: سعدی مطالب مفصلی در باب روزه و ماه صیام دارد. او در بوستان حکایتی دارد که در پایان به بیان فلسفه روزه‌داری می‌پردازد او در این حکایت کلی‌ترین بحث را مطرح می‌کند و می‌گوید: «مسلم کسی را بود روزه داشت/ که درمانده‌ای را دهد نان چاشت» سعدی با زبان ملایم و لطیف روزه‌داران را دلداری می‌دهد تا مبادا صبرشان لبریز شود. او در شعر بلندی دیگر به گونه‌ای با ماه رمضان وداع می‌کند که گویی انسان را غم فرامی‌گیرد. نگاه طنز به رمضان پرداختن به رمضان چه در شعر کلاسیک و چه شعر معاصر تنها به نگاه صوفیانه محدود نشده است. طنز یکی از بهترین روش‌ها برای نقد اتفاقات است. «محمدجواد محبت» شاعر می‌گوید: شاعران به رمضانیه هم به طور مستقیم و هم به طنز و کنایه پرداخته‌اند. از جمله این شاعران حافظ است که با نگاه کنایه‌ای به رفتار هم‌عصران خویش آن‌ها را نقد کرده است. «اسماعیل امینی» شاعر و مدرس دانشگاه نیز می‌گوید: طنز در شعرهای مربوط به رمضان از صمیمیت و احساس نزدیکی به خدا برخوردار است و درواقع به نوعی کنش در برخورد با ریاست. حافظ، مونالا، سعدی و بسیاری دیگر از شاعران در این خصوص شعر سروده‌اند. به‌جز شاعران کلاسیک، معاصران نیز به سرودن رمضانیه پرداخته‌اند. پرداختن به رمضان در شعر پیش از انقلاب کم‌تر دیده می‌شود، اما بعد از انقلاب هم از نظر کمیتی و هم از نظر کیفیتی پیشرفت به چشم می‌خورد. «محمود حبیبی‌کسبی» درباره بهترین اثری که به این حوزه پرداخته است، می‌گوید: بهترین کاری که به رمضانیه پرداخته کتابی است با نام «این شرح شرحه شرحه» اثر مرتضی امیری اسفندقه. «رضا اسماعیلی» شاعر نیز می‌گوید: شاعران معاصر بعد از پیروزی انقلاب به خوبی به موضوع رمضان پرداخته‌اند. به عنوان مثال می‌توان از قیصر امین‌پور نام برد که چندین رباعی در مورد رمضان دارد. او در رباعی‌هایش از رفتن ماه رمضان و از دست دادن این فرصت طلایی حسرت می‌خورد و معتقد است در این ماه است که شناخت کامل به دین خدا پیدا می‌کنیم. رمضان در شعر کودک و نوجوان نیاز به آموزش از سنین پایین شاعران کودکان و نوجوانان را بر آن داشته تا از اتفاقات و فضایل رمضان شعر بگویند. «جواد محقق» شاعر کودکان و نوجوانان درباره وجود رمضان در شعرهای این رده سنی می‌گوید: کمیت اشعار مربوط به رمضان در حوزه کودک و نوجوان رشد داشته است، همچنین این اشعار، موضوعات و مفاهیم رمضان را به خوبی مطرح می‌کنند. بخشی از شعر کودک و نوجوان را شعر توصیفی و تحلیلی تشکیل می‌دهد، در این بخش شاعران آموزش‌های مربوط به ماه رمضان را در شعرها ارائه می‌کنند. او اظهار می‌کند: قالب مسلط شعر کودک و نوجوان قالب چهارپاره است، در همین راستا اشعار مربوط به رمضان نیز اکثرا در همین قالب سروده می‌شود و از نظر کمیت بسامد بیشتری نسبت به شعر بزرگسال دارد. در این اشعار پرداخت به رمضان و استفاده از مفاهیم و نمادها به طور مستقیم صورت می‌گیرد. در اشعار مربوط به رمضان به روزه و ارزش روزه‌داری، ارزش ماه مبارک رمضان، مراتب اهمیت قرآن در این ماه و ... نگاه می‌شود. در کنار این مفاهیم حوادث تاریخی مثل ضربت خوردن حضرت علی (ع) و شهادت آن حضرت نیز مطرح می‌شود. جفا به رمضان «محمدرضا تقی‌دخت» شاعر درباره علت پرداخت کم به رمضان گفت: در ادبیات کلاسیک خیلی کم به طور مستقیم به رمضان پرداخته شده، البته ما نمادها و عناصر این ماه مانند روزه‌داری و کلماتی چون روزه و این مسائل را در شعر می‌بینیم. رمضان مناسبت دینی است، نه مناسبت مذهبی و شاید یکی از دلایل کم پرداخته شدن به اشعار رمضان همین باشد. واقعه عاشورا به طور خاص موضوع شعر بوده، اما رمضان به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 118]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها