تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836197348
وقتی آب، میراث فرهنگی را می‌بلعد
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
وقتی آب، میراث فرهنگی را می‌بلعد توسعه مفهومی است که تقریبا با آغاز انقلاب صنعتی در اروپا رایج شد؛ مفهومی که امروزه به معیاری برای دسته‌بندی کشورها تبدیل شده است: کشورهای توسعه‌یافته، در حال توسعه و توسعه‌نیافته. بسیاری از کارشناسان، توسعه را تنها راه ادامه حیات جوامع در عصر جدید می‌دانند و له شدن برخی آثار و ارزش‌های پیشین را زیر چرخ‌های توسعه اجتناب‌ناپذیر می‌خوانند.
یکی از ظواهر توسعه در جوامع سدسازی است، موضوعی که در کنار به وجود آوردن فرصت های اقتصادی جدید و ایجاد اشتغال برای جامعه، زیست بوم منطقه و مظاهر تاریخی و فرهنگی را در معرض تهدید قرار می دهد و گاهی به مشکلات عدیده اجتماعی در اثر مهاجرت منجر می شود. از آنجا که کشور ما یکی از نخستین مناطق استقرار بشر اولیه به شمار می آید، آثار بی شماری از تمدن های کوچک و بزرگ در سراسر ایران وجود دارد که هر بار وقتی خبر ساخت سدی جدید شنیده می شود، در دل دوستداران فرهنگ و تاریخ این سرزمین هراس می افتد که مبادا این نشانه های ارزشمند تاریخ و فرهنگ بشری به زیر آب برود. شاید سد سیوند از نخستین سدهایی بود که با ساخت آن، بخش زیادی از آثار باستانی منطقه زیر آب می رفت و فشار افکار عمومی، مسئولان وزارت نیرو را مجبور کرد به پای میز مذاکره با سازمان میراث فرهنگی بنشینند و برای زمان دادن به فعالیت های نجات بخشی با این سازمان همکاری کنند. آبرسانی و محوطه های باستانی براساس بند ج ماده 114 قانون برنامه چهارم توسعه تمام وزارتخانه ها، سازمان ها و مؤسسات دولتی موظفند قبل از اجرای طرح های عمرانی گسترده در مرحله امکان سنجی و مکان یابی نسبت به انجام مطالعات فرهنگی ـ تاریخی میراث فرهنگی اقدام کنند. هرچند مسئولان پژوهشگاه میراث فرهنگی و شرکت آب نیرو بر تعامل و همکاری با یکدیگر در روند ساخت و ساز سدها و کاوش های نجات بخشی تأکید دارند، با وجود تلاش و پیگیری پژوهشگاه میراث فرهنگی برای انجام مطالعات فرهنگی ـ تاریخی در حوزه سد سیلوه پیرانشهر آذربایجان غربی و شناسایی هشت محوطه تاریخی در این منطقه، کار ساخت این سد همچنان ادامه دارد. به گفته کارشناسان این پژوهشگاه، این هشت محوطه در محدوده ای به طول 17 کیلومتر که مسیر کانال انتقال آب بود، مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت و معلوم شد این محوطه ها، به عصر مفرغ (هزاره سوم ق.م) و دوره های تاریخی مانند اشکانی مربوط است. کارشناسان میراث فرهنگی به منظور شناسایی بیشتر محوطه های پیرامون سد خواستار بازدید از محدوده دریاچه سد شدند که با ممانعت مسئولان سد مواجه شدند و در نهایت عملیات ساخت سد بدون توجه به درخواست های پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ادامه یافت. البته باید اشاره کرد کارفرمای این سد شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی است. پیشتر نیز سد پیغام چای با وجود درخواست مکرر پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برای انجام عملیات نجات بخشی آثار فرهنگی ـ تاریخی و بر خلاف قانون در دست ساخت قرار گرفت. مدیران اقتصادمحور برخی منتقدان بر این باورند که مدیران و مسئولان ما در طرح ها و برنامه های توسعه، کمتر براساس اقتصاد زیست بومی ارزشگذ اری و سیاستگذاری می کنند و افرادی که در راس پروژه های بزرگ سدسازی قرار دارند، زبان اقتصادی کلاسیک بازاری را معیار قرار می دهند. آنها معتقدند تا زمانی که ارزشگذاری در حوزه میراث فرهنگی و زیست محیطی جدی نشود، ما همچنان درگیر مسائلی مانند پیامدهای سد گتوند هستیم. در مقابل، برخی درخصوص محوطه های باستانی معتقدند اگر این محوطه ها به زیر آب بروند، از تجاوز و حفاری های غیرقانونی در امان خواهند ماند. شبکه های انتقال آب، بلای جان محوطه های تاریخی دکتر حمیده چوبک، رئیس پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی با تأکید بر این که پژوهشکده میراث باستان شناسی با شرکت آب نیرو و وزارت نیرو تعامل خوبی دارد به جام جم می گوید: در زمینه انتقال شبکه های آب که مربوط به استان هاست، مشکلات متعددی داریم. مناطقی که بر سر راه انتقال شبکه های آبرسانی از مخزن سد واقع شده اند، مورد مطالعه و بررسی قرار نمی گیرند و با مسئولان این طرح ها که بیشتر استانی هستند نامه نگاری کرده ایم، اما پاسخی به ما نمی دهند. به گفته او، در مطالعات اولیه ساخت سد، تنها مناطقی که زیر آب می رود مورد بررسی قرار می گیرد، اما مطالعه ای در زمینه شبکه های آبی که قرار است با احداث این سدها ایجاد شود، صورت نمی گیرد. چوبک اشاره می کند در حال حاضر، پژوهشکده برای صدور مجوز، نقشه شبکه هایی را که با پایان کار سد ایجاد می شود، مطالبه می کند. چوبک در این زمینه به استعلام از مسئولان سد پارسیان در شهرستان ممسنی استان فارس برای ارائه شبکه های آبرسانی اشاره می کند. به گفته او، این شهرستان دارای مجموعه ای ارزنده از آثار تاریخی است. او با بیان این که ساخت سد و انتقال آب، دو مقوله جداگانه است و سازمان های مختلفی مانند جهاد کشاورزی در آن دخیل هستند، عنوان می کند: به دنبال این هستیم تا سازمان های مسئول، پیش از طراحی و ساخت این شبکه ها از پژوهشکده باستان شناسی استعلام کنند. اما چرا ساخت برخی سدها مانند سیوند و سیمره تا این اندازه با چالش همراه بود؟ چوبک با بیان این که پیش از این سدها بدون توجه به نتایج مطالعات و دریافت مجوز ساخته می شدند، می افزاید: در این موارد، شرکت کارفرما سازمان میراث فرهنگی را در مقابل یک عمل انجام شده قرار می داد و سازمان پیش از آبگیری فرصت کوتاهی برای انجام بررسی و کاوش نجات بخشی داشت. برای کاوش یک منطقه چند هکتاری به بیش از 10 سال زمان و چند میلیارد بودجه نیاز است در حالی که با بودجه اندک و زمانی یکی دو ساله می توان به ضروری ترین موارد پرداخت. به گفته رئیس پژوهشکده باستان شناسی، مطالعه دقیق یک محدوده تاریخی نیاز به میلیاردها تومان هزینه دارد، به صورتی که شاید ساخت سد در برابر آن مقرون به صرفه نباشد، ولی باید به یاد داشت میراث فرهنگی منحصربه فرد و تکرارنشدنی است و البته شاید به جای ساخت سد راه های دیگری وجود داشته باشد. او در واکنش به این موضوع که آثار باستانی در زیر آب محفوظ خواهند بود، می گوید: این گفته واقعی نیست، چراکه مطالعات نشان داده این آثار در آب در معرض فرسایش شدیدی قرار می گیرد. او با اشاره به رویکرد دولت یازدهم درخصوص سدسازی ابراز امیدواری می کند، همکاری و تعامل بیشتری با پژوهشکده باستان شناسی برای احداث سدهای جدید صورت بگیرد. آینده کشور برای ما اهمیت دارد یک مقام آگاه نیز در تشریح روند استعلام از سازمان های مربوط با بیان این که شرکت آب و نیرو همزمان با آغاز مطالعات برای احداث یک سد از پژوهشکده باستان شناسی از این مؤسسه استعلام می کند، به جام جم می گوید: با آغاز مطالعات و بررسی های باستان شناسی در مرحله اول با مشخص کردن محوطه های تاریخی، آنها را دسته بندی و ارزش گذاری می کنند و در مرحله بعد کاوش های باستان شناسی صورت می گیرد که در میان پژوهش های باستان شناسی بیشترین هزینه ها را نیز می طلبد. انجام مطالعات تکمیلی پس از اعلام امکان پذیری احداث سد از سوی پژوهشگاه، صورت می گیرد. به گفته او، در صورت داشتن ارزش تاریخی یک محوطه باستانی، سازمان میراث فرهنگی اختیار دارد کار یک پروژه عمرانی مانند سدسازی را متوقف کند و ما نیز بر اساس مستندات موجود از ادامه مطالعات و اجرای طرح صرف نظر می کنیم. او در این زمینه به سدی در استان لرستان اشاره می کند که به دلیل فراوانی آثار از همان ابتدا مجوزی از سوی پژوهشکده باستان شناسی برای احداث آن صادر نشد و می گوید: اصولا رسانه ای کردن موضوع در چنین مواردی به نفع حفظ آثار ملی نیست. به گفته وی در طرح سدسازی دو نوع مجوز از سازمان میراث فرهنگی گرفته می شود. ابتدا مجوزی برای احداث سد دریافت می شود و سپس مجوز دیگری برای آب گیری آن. او به سد سیوند اشاره می کند که با وجود جنجال ها بهترین پژوهش های باستان شناسی در منطقه را رقم زد، هر چند کارفرمای آن شرکت آب فارس بود، نه شرکت آب و نیروی ایران. وی با بیان این که در زمان ساخت سد کارون 3 از پژوهشگاه میراث فرهنگی استعلام شده بود، می افزاید: ولی در انجام مطالعات و بررسی های باستان شناسی تعلل شد و 6 ماه مانده به آبگیری سد آنها کارشان را آغاز کردند و با همکاری خارج از تعهد شرکت آب و نیرو با پژوهشگاه، کلیه تعهدات باستان شناسی پژوهشکده در فرصت کوتاه شش ماهه قبل از آبگیری سد انجام شد. این مقام آگاه درباره شبکه آبرسانی که مورد انتقاد مسئولان پژوهشگاه میراث فرهنگی است نیز می گوید: عملیات خاکبرداری، خاکریزی و آبگیری بی تردید میزانی تخریب را متوجه محوطه های تاریخی یک منطقه خواهد کرد، اما در مورد خط انتقال آب که یک سازه خطی است می توان با جابه جایی مسیر انتقال از برخورد با محوطه های باستانی پرهیز کرد و این کار در تعامل مشترک با سازمان میراث فرهنگی صورت می گیرد. او با بیان این که فعالیت شرکت آب و نیروی ایران بیشتر متمرکز بر سدسازی بوده است، اظهار می کند: فعالیت خطوط انتقال بیشتر به عهده کارفرمایان استانی است. با وجود این، شرکت آب و نیرو آینده کشور را می بیند و با توجه به میراث فرهنگی و محیط زیست کشور به طراحی و ساخت خطوط انتقال آب و شبکه های آبرسانی اقدام می کند. برای مثال در طرح نیروگاه جریانی پل رود در استان گیلان، ما برای جلوگیری از برخورد با محوطه های تاریخی، مسیر خطوط انتقال آب را جابه جا کردیم. آثاری که زیر آب رفتند بیش از 130 محوطه تاریخی تنها با آبگیری سد سیوند زیر آب رفت و مهم ترین شهرهای ساسانی استان فارس ازجمله شهر ساسانی قیروکازرین با بیش از 2000 سال قدمت پشت دریاچه سد سلمان فارسی غرق شد. پل مروارید با یک کتیبه در بخش جاده دز پارت در طرح سد کارون 4 زیر آب رفت، به طوری که آبگیری برخی محوطه ها و آثار تاریخی مورد تائید سازمان میراث فرهنگی هم قرار گرفت. در آبگیری سدگتوند، گورهای عیلامی، گور دخمه، شیرهای سنگی و آثار باارزش دیگری به زیر آب رفت. تیر 93، مهر گزارش داد باستان شناسان هنگام کاوش نجات بخشی محوطه تاریخی سد هنزاف دریافتند هیچ گور سالمی در این محدوده باقی نمانده و تمام آنها قبلا با بیل مکانیکی تخریب شده اند. تیر 94 سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان دزفول از زیر آب رفتن بیش از 200 اثر تاریخی با احداث سد بختیاری در حد فاصل استان های لرستان و خوزستان خبر داد. به گفته او 100 تا 150 غار، هشت قبرستان تاریخی، آسیاب، کوره آجرپزی، پل و نقوش حکاکی شده برجسته در محدوده آبگیری این سد واقع شده اند که با آبگیری سد زیر آب خواهند رفت. کمیل انتظاری فرهنگ و هنر
دوشنبه 12 مرداد 1394 ساعت 02:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 176]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها