واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: دارایی ایران در فضا آیا شما می دانید سه نقطه در مدار زمین ثابت ، متعلق به ایران است. اگر مایلید بدانید نقاط مداری چیستند و دارایی ایران در فضا به چه معنی است این مطلب را بخوانید.تصور عامه مردم بر این عقیده استوار است که اگر آنقدر از زمین دور شوی که مرز اتمسفر را پشت سر بگذاری و به اصطلاح وارد خلاء شوی شرایط بیوزنی حاکم خواهد شد. اگر شما هم یکی از همانهایی هستید که چنین تصوری دارند لطفا در نگاه خود تجدید نظر کنید. واقعیت این است که با دور شدن از زمین وزن فضانوردان و یا ماهوارهها کاهش مییابد اما بیوزن نمیشوند. از این رو است که تمامی محمولههای فضایی اعم از سرنشیندار مانند شاتلهای فضایی و یا بدون سرنشین مانند ماهوارههای اطراف زمین باید دائماْ به دور زمین بچرخند تا سقوط نکنند.
چرخش دائم محمولههای فضایی به دور زمین نیروی گریز از مرکزی به وجود میآورد که با نیروی وزن آنها در آن مدار خاص برابر است. از آنجاییکه حالا دیگر میدانیم با دور شدن از زمین وزن هم اندک اندک کاهش می یابد انتظار داریم سرعت چرخش محمولههای فضایی دورتر از سطح زمین کمتر از سرعت چرخش آنهایی باشد که در نزدیکی زمین حرکت می کنند.اجازه دهید موضوع را با طرح یک مثال دنبال کنیم. اگر شما روزی بتوانید سوار بر یک فضاپیمای سرنشیندار مانند سایوز روسها شوید و راهی ایستگاه بین المللی فضایی در ارتفاع حدود 400 کیلومتری زمین گردید باید با سرعتی حدود 29 هزار کیلومتر بر ساعت به دور زمین بچرخید تا سقوط نکنید. حال اگر کم کم ارتفاع خود را افزایش دهید و به حدود ارتفاع 36000 کیلومتری سیاره زیبایمان برسید سرعت لازم برای سقوط نکردن به حدود 11 هزار کیلومتر بر ساعت کاهش می یابد.حال بگذارید یک خبر هیجانانگیز را نیز چاشنی این سطور نماییم. سرعت زاویهای شما در این ارتفاع دقیقا برابر سرعت چرخش زمین به دور خود است. بنابراین اگر مداری که شما بر روی آن و در فاصله 36 هزار کیلومتری زمین می چرخید بر فراز خط استوای زمین واقع باشد? از نظر شما و همینطور از نظر اعضای خانوادهاتان شما بر فراز زمین معلق ایستادهاید. حقیقت ماجرا اینجا است که شما در حال چرخش هستید منتها با سرعتی دقیقا برابر سرعت چرخش زمین به دور خودش .
خوب اگر قرار باشد که اعضای خانواده شما هر روز پیامی برایتان بفرستند قطعا آرزو می کنند که شما سفر فضایی خود را روی چنین مداری برنامهریزی کرده باشید. دلیل آن هم خیلی واضح است چون آنها همیشه خواهند دانست که شما در کجای آسمان هستید و برای ارسال یک پیام رادیویی ناچار نخواهند بود که آنتن ماهوارهای خود را در چهارگوشه آسمان برای یافتن شما به حرکت درآورند. این دقیقاْ همان مزیت بزرگی است که ماهوارههای مخابراتی برای ارسال امواج تلویزیونی و رادیویی از آن استفاده میکنند. به همین دلیل است که آنتنهای ماهوارههای مخابراتی را روی جهت خاصی ثابت نصب می نمایند. این مزیت بزرگ اما یک عیب بزرگتر از خود دارد. این مدار خاص که دارای چنین قابلیت بزرگی است منحصر به فرد است. یک دایره? درست بر فراز خط فرضی استوای زمین و به ارتفاع 35876 کیلومتری سطح دریاهای آزاد که باید پذیرای صدها ماهواره مخابراتی باشد.از آنجاییکه ماهوارههای مخابراتی باید امواج رادیویی بسیار پرقدرتی را به سمت زمین گسیل نمایند نمیتوان این ماهوارهها را خیلی نزدیک به هم قرار داد. همچنین این ماهوارهها چندان هم در جای خود ثابت نیستند و در اثر اغتشاشات مداری اندکی به شرق و غرب موقعیت خود منحرف می شوند. بنابراین برای پرهیز از تصادم ماهوارهها? عدم تداخل رادیویی و استقرار آسان یک ماهواره جدید معمولاْ محدودهای از این دایره را یک نقطه مداری نامیده و آن را به اولین درخواست کننده واگذار می نمایند. کشورها برای این نقاط مداری هیچ هزینهای پرداخت نمیکنند اما داشتن چنین امکانی در فضا بسیار ارزشمند و استراتژیک است. از این رو است که نقاط مداری را دارایی ملتها در فضا مینامند.واضح است که معمولاْ بر سر این نقاط مداری در مدار زمین ثابت جنگ و دعوای فراوانی بر پا است و دولتها در کمین نشستهاند تا این دارایی با ارزش فضایی را از چنگ یکدیگر درآورند. خوب هرجا دعوا هست قاضی هم وجود دارد. قاضی جهانی این کار بزرگ و پردردسر اتحادیهای بینالمللی است به نام اتحادیه بینالمللی مخابرات راه دور آی تی یو (ITU) که مقر اصلی آن در ژنو است.
این سازمان درخواستهای دولتها را برای نقاط مداری دریافت نموده نقاط مداری را واگذار میکند و مراقبت مینماید که این نقاط مخصوصا آنهاییکه مشتری بیشتری دارند خالی نمانند. از این رو وقتی کشوری موفق میشود یک نقطه مداری را تصاحب کند مهلتی از آی تی یو دریافت میکند تا ماهواره مخابراتی خود را ساخته و در آن نقطه مداری قرار دهد. اگر نقطه مداری پر طرفداری بدون دلیل موجه برای مدتی خالی باقی بماند آی تی یو حق دارد که مالکیت کشور اول را لغو و نقطه مداری را به تملک کشور دیگری درآورد. این همان بلایی است که این روزها دارند سر یکی از سه نقطه مداری کشور عزیزمان در میآورند. بخش دانش و زندگی تبیان منبع : شهرام یزدانپناه_ دانش فضایی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 359]