واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: انواع خويشاوندي در حقوق ايران قانونگذار از ميان انواع قرابت، سه دسته از آن را در قانون مدني پذيرفته و به موجب قوانين موضوعه ديگر نيز به بيان شرايط حاکم بر «فرزندخواندگي» پرداخته است. قرابت نسبي
از قرابت نسبي تعاريف متعددي بيان شده است. اما عنصر اساسي مجموعه آن تعاريف، تولد يکي از ديگري و يا منتهي شدن دو نفر به منشاء واحد از نسل واحد است. خويشاونداني که از نسل يکديگرند را خويشاوندان در «خط مستقيم» گويند، مانند قرابت پدر و مادر با فرزندان خود، به قرابتي که به اعتبار داشتن نسب مشترک ايجاد شده است «قرابت در خط اطراف» گفته ميشود و شخصي که اين گونه خويشان از نسل او هستند در اصطلاح «جامع نسب» نام دارد. قرابت نسبي به طور مطلق مانع نکاح نيست. قانون مدني ايران در ماده 1045 به تبعيت از آيه 23 سوره نساء به موجب قرابت نسبي، ازدواج هفت دسته از زنان با مردان را بر يکديگر حرام دانسته است. به موجب اين حکم کلي، از مجموعه اقارب نسبي (مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله، دختر برادر و دختر خواهر) ازدواج فرزندان عمو، عمه، خاله و دايي با يکديگر بلامانع شناخته شده است. قرابت رضاعي قرابت رضاعي خويشاوندي است که ميان زني ( به جز مادر) که به طفلي شير داده است با وي و خويشان و اقرباي او حاصل ميشود، و مانند قرابت نسبي به خطوط عمودي و اطراف تقسيم ميشود. شرايط به وجود آمدن قرابت رضاعي در ماده 1046 قانون مدني معين شده است.قانون مدني ايران در ماده 1045 به تبعيت از آيه 23 سوره نساء به موجب قرابت نسبي، ازدواج هفت دسته از زنان با مردان را بر يکديگر حرام دانسته است. به موجب اين حکم کلي، از مجموعه اقارب نسبي (مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله، دختر برادر و دختر خواهر) ازدواج فرزندان عمو، عمه، خاله و دايي با يکديگر بلامانع شناخته شده است. به موجب اين ماده: قرابت رضاعي از حيث حرمت نکاح در حکم قرابت نسبي است، مشروط بر اين که: 1. شير زن از حمل مشروع حاصل شده باشد. بنابراين از اين شرط برمي آيد که اولاً زن بايد به صورت شرعي ازدواج کرده باشد و ثانياً به واسطه حمل و زاييدن فرزند مشروع داراي شير شده باشد. 2. شير مستقيماً از پستان مکيده شده باشد، 3. طفل لااقل يک شبانه روز يا 15 روز متوالي شير کامل خورده باشد، بدون اين که در بين غذاي ديگر يا شير زن ديگر را بخورد. بر اين اساس مطلق شير خوردن موجب ايجاد قرابت رضاعي و در پي آن موجب حرمت نيست. بلکه شير خوردن بايد به ترتيب فوق به مدت يک شبانه روز يا 15 روز متوالياً انجام شود. بايد توجه داشت که از نظر فقيهان اولاً رضعات يا ميزان شير بايد کامل باشد. بدين معنا که طفل را از شير مادر سيراب کند. به نحوي که طفل خود سينه مادر را رها کند. بنابراين جمع دفعات ناقص حتي اگر به 15 مرتبه برسد نيز صحيح نيست. و ثانياً دفعات شير خوردن بايد پيوسته و متوالي باشد و در بين دفعات شير غذاي ديگر و شير زن ديگري به طفل داده نشود.
اجماع بر آن است که تنها نوشيدن شير زن ديگر باعث اختلال در توالي است و تغذيه ماکولات ديگر و مشروبات ديگر اشکالي ندارد. 4. شير خوردن طفل قبل از تمام شدن دو سال از تولد او باشد. 5. مقدار شيري که طفل خورده است از يک زن و شوهر باشد. به موجب اين شرط اولاً طفل بايد تمام 15 دفعه را از يک زن شير بخورد و ثانياً 15 دفعه شير و يا يک شبانه روز متعلق به شوهر واحدي باشد. مشهور فقها برآنند که مقصود از شوهر واحد (صاحب شير) کسي است که حمل زن و شير او ناشي از آن شخص باشد هر چند که هنگام رضاع شوهر بالفعل زن نباشد. به عنوان مثال در شرايطي که زن پس از جدايي از شوهر اول ازدواج ميکند ولي حامله نشده و سينهاش کماکان شير دارد، صاحب شير همان شوهر قبلي دانسته شده و چنان که پيشتر نيز اشاره شد، قرابت رضاعي تنها از نظر ايجاد حرمت در نکاح، در حکم قرابت نسبي است لذا ديگر قوانين مربوط به خويشاوندي مانند توارث و الزام به دادن نفقه در آن راه ندارد و تنها اثر آن ممنوع ساختن ازدواج ميان طفل و مادر رضاعي و کسان او (اقرباي رضاعي) و هم چنين ميان مرضعه (زن شيردهنده) و خويشان طفل (مرتضع) است. بنابراين ازدواج ميان طفل و هر کس که نسبش به شوهر مرضعه برسد هم حرام است. هم چنين ازدواج ميان دو طفل با شرايط فوق الذکر از يک زن شير بنوشند (خواهر و برادر رضاعي) نيز حرام شناخته شده است. قرابت رضاعي خويشاوندي است که ميان زني ( به جز مادر) که به طفلي شير داده است با وي و خويشان و اقرباي او حاصل ميشود، و مانند قرابت نسبي به خطوط عمودي و اطراف تقسيم ميشود. شرايط به وجود آمدن قرابت رضاعي در ماده 1046 قانون مدني معين شده است.قرابت سببي قرابت سببي که از آن به «قرابت بالمصاهره» نيز نام بردهاند، طبق نظر برخي از فقها به خويشاوندي که در اثر نکاح بين زن و شوهر و خويشاوندان هر يک با ديگري ايجاد ميشود تعريف شده است. پس از عقد خويشان شوهر به درجه همان قرابتي که با وي دارند، بستگان زن نيز تلقي شده و خويشان زن نيز متقابلاً از اقرباي شوهر ميشوند. البته خويشان زن با اقوام شوهر هيچ گونه قرابتي ندارند. ماده 1033 قانون مدني ايران به بيان نحوه ايجاد و شکل گيري اين نوع از قرابت ميان زوج يا زوجه و بستگان نسبي طرف مقابل پرداخته است. در مورد قرابت سببي از حيث ايجاد حرمت در نکاح، تفاوتي بين نکاح دائم و موقت وجود ندارد. بنابراين به عنوان مثال چنانچه مردي با زني حتي به طور موقت ازدواج نمايد، نکاح با مادر و جدات آن زن (اعم از پدري و مادري) حرام ابدي خواهد بود. هانيه اخباريهبخش حقوق تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 458]