واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
غربت آثار میراث فرهنگی در جبالبارز جنوبی + تصاویر
کارگران غیربومی با توجه به نداشتن شناخت کافی از اهمیت قلعه سالاررضا در میان انبوه نخلها، خود معضلی بر داستان غربت آثار میراث فرهنگی در جبالبارز جنوبی هستند.
به گزارش خبرگزاری فارس از عنبرآباد، امروز با مرور بخش تاریخ خبرگزاری فارس با تیترها و عنوانهای جالبی روبهرو شدم «عکس قبر مطهر حضرت امام خمینی (ره) پیش از تدفین» ،«قدرتمندترین زن قجری کیست؟»، «دوستی دو یار دیرین انقلاب در اتوبوس قم!» و «جواهر لعل نهرو درگذشت» چند دقیقهای را در افکارم غوطهور بودم و شاید به تاریخ بزرگ کشورم فکر میکردم. یاد فتوحات پادشاهان بزرگ کشورم یا حماسههای دلاورمردان انقلابی در آغاز حکومت جمهوری اسلامی ایران بر افکارم نقش بست در لابهلای افکارم ناخداگاه اسم سالاررضا حاکم جبالبارز جنوبی در دوره صفویه به ذهنم هجوم آورد، هرچند هوا گرم بود و مقصد گرم، اما میل به دیدن مقبره سالاررضا و قلعه آن ما را بر آن داشت تا با تهیه یک دوربین و وسیله نقلیه برای دیدن آثار بهجا مانده یکی از حاکمان قدیم جبالبارز رهسپار جاده زاخت و ملکآباد و نهایتا گرم شویم. جای بسی تاسف است که جاده روستاهای مهم جبالباز جنوبی مانند گرم، سالاررضا، بارده، رودفرق، آبرخان، غیک ... مانند اماکن تاریخی مردهک قدیمی و به یادها سپرده شده است، جادهای که به روستای تاریخی گرم به روستای خوش آب و هوای بارده به سرزمین تاریخی سموران و آبشار بزرگ وروار ختم میشود. در ابتدای روستای گرم تابلویی خودنمایی میکرد همه ما مجاب به ایستادن و پی بردن به ماهیت آن شدیم، عکس فرد جوانی بر آن نقش داشت، کوهنورد بزرگ کشور، عیسی میرشکاری، انگار همین دیروز بود که خبر پرواز عقاب بارز تمام مردم ایران را متاثر کرده بود. میرشکاری در راه صعود به ماناسلو برای همیشه به بلندترین قلعه ممکن صعود کرد و کالبد خاکی او به زمین گرم جبالبارز برگشت، ای کاش مسئولان شهرستان هرساله روزی را برای گرامیداشت عیسی میرشکاری در نظر میگرفتند.
خودنمایی نخلها دیوار گلی قلعه سالاررضا در میان انبوه نخلها به روستای گرم میرسیم، در بدو ورودمان تعداد زیادی از زنان و دختران گرمی را میبینیم، گویی بوتهای نخل در حال حرکت است، هر یک به اندازه توانش شاخ و برگ درخت خرما را حمل میکند، صحنه جالبی بود، فصل پایین آوردن خوشههای خرما و بستن آنهاست و حذف شاخههای اضافی، زنان و دختران این شاخهها را جمع میکنند و در زیر سایه خنک درختان توت و انگور برای فرش کردن سایههای تابستانه کوچههای گرم حصیر میبافند. بوی پونه و انگور میدهند نخلهای بیشمار روستا به دلیل پرآب بودن این منطقه گویی همرنگ آسمان شدهاند و اینجا مکانی است که طبق روایتهای ریشسفیدان نخستین نخلهای شهرستان جیرفت و عنبرآباد در آن کشت شده است. از همان ابتدای گرم در میان انبوه نخلها دیوار گلی قلعه سالاررضا خودنمایی میکند، در گوشهای از آرامستان قدیمی روستا مقبره سالار رضا چشمها را به خود خیره میکند، بنایی ساخته شده از آجر و گل که از چهار سمت راه ورود دارد، اما درب اصلی آن در ضلع جنوبی قرار دارد و از سمت شمال و جنوب در اطراف آن دو راه پله قرار دارد. ای کاش روزنههای نور که از روشندانهای دو طرف مقبره که در جهت طلوع و غروب آفتاب در ساخت این مکان به کار رفتهاند، داخل مقبره را روشن نمیکرد و این صحنه دلخراش در تاریکی آنجا گم میشد، بوی فضله خفاشها مزید بر علت شد و اوج بیسامانی را به رخ میکشید، بینیهای ما هم مانند چشمانمان از این همه بیتفاوتی میراث فرهنگی استان در آسایش نبود.
سرقت سنگهای منقوش و حکاکی شده در مقبره ناوکی یکی از همسایگان مقبره اینگونه توضیح میدهد که در سال چندین نوبت به این مکان قصد غارت صورت میگیرد که هر بار با حضور مردم روستا از به سرقت رفتن سنگهای منقوش و حکاکی شده و کندن داخل مقبره جلوگیری شده است. اما همانگونه که از شواهد پیداست سنگها بر اثر ضربات سارقان شکسته است و هر تکه در گوشهای خاک میخورد و با صدایی شرمگین از اهالی روستا گله میکند که در دو متری مقبره گلخانههای خیارسبز راهاندازی کردند و کارگران غیربومی با توجه به نداشتن شناخت کافی از اهمیت این مکان خود معضلی بر داستان غربت آثار میراث فرهنگی در جبالبارز جنوبی هستند. یکی دیگر از اهالی روستا بیان کرد: پس از هر بار باران باریدن بعضی از مردم روستا چهارپایان را برای درامان ماندن از گزند باران به این مکان میآورند. بندهای مسئول نظام مهندسی کشاورزی شهرستان عنبرآباد در این زمینه به خبرنگار فارس گفت: این گلخانه به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی منازل مسکونی روستا از طرف این نهاد هیچگونه پروانه بهرهبرداری دریافت نکرده است. وی افزود: اما در رابطه با مناطق تاریخی هیچگونه دستورالعمل سازمانی نداشتهایم و ما بهعنوان نماینده سازمان نظام مهندسی کشاورزی از ساخت گلخانهها نمیتوانیم، جلوگیری کنیم، فقط مجوز لازم را به گلخانهسازان خاطی واگذار نمیکنیم و در این رابطه سازمان میراث فرهنگی است که باید با همکاری مردم بومی از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند.
ای کاش این بیتوجهیها همه سهوی باشد به فاصله تقریبی 100 متری از سمت غرب مقبره دیوار بزرگ قلعه سالار رضا و مکان حاکمیت آن جلوهای بیبدیل را لابهلای نخلهای با قدمت گرم به وجود آورده است هرچه به قلعه نزدیکتر میشویم، صدای گرم رساتر میشود و از بیتوجهیها و ندیدنها، فریاد میکشد و ای کاش این بیتوجهیها همه سهوی باشد. میگویند در دهه 70 چهار ستون قلعه استوار بود و تنها دو راه ورودی داشت، اما بارانهای زیاد و عدم مرمت و توجه به این مکان سبب شده است آنچه به وجود بیاید که اکنون است، تقریبا 90 درصد دیوارهای اطراف آن خراب شده است و فقط برجهای اطراف هنوز نمایی از قلعه بودن را ترسیم میکند.
توجیهی بر سکوت مسئولان در این زمینه نمیبینم اما روایتهایی در مورد آنچه که اتفاق افتاده و در دوره صفویه سبب شده تا رضا به عنوان سالار گرم انتخاب شود و بعدها حاکمیت جبالبارز را به دست بگیرد، وجود دارد، تماسی داشتیم با منصور علیمرادی تاریخدادن جبالبارز، وی روزنامهنگار، نویسنده، پژوهشگر و منتقد است. علیمرادی در گفتوگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: من به شدت از بیتوجهی مسئولان در ارتباط با ابنیه تاریخی در بخش جبالبارز جنوبی گلهمند هستم، زیرا بیتوجهی به میراثی که برای ما بهیادگار مانده در این منطقه از سالها پیش همچنان ادامه دارد. وی بیان کرد: وقتی شنیدیم، گروهی از تجار و معدنکاوها قلعه سموران ضلع سوم قلاع دفاعی جبالبارز شامل قلاع طبق، شهیدون، سموران سهقلعه هستند و در سه ضلع جبالبارز به ترتیب در روستاهای تلسمند، کویز و رودفرق قرار دارند و با قلعههای همجوار در استان سیستان و بلوچستان در ارتباط بودهاند را تخریب میکنند به این مسئله میاندیشیدم و توجیهی بر سکوت مسئولان در این زمینه نمیبینم. علیمرادی افزود: امیدوارم بهزودی شاهد رونق گرفتن و بازسازی ابنیه تاریخی در سطح جبالبارز باشیم و قلعه طبق، شهیدون، غاز نورک، قلعه زاخت ملکآباد، قلعه سموران در کنار امامزاده سیدعبدالله میتوانند به راحتی شهرستان عنبرآباد را از چالش به وجود آمده به علت خشکسالی خارج کند. انتهای پیام/80007/ب40
94/03/30 - 13:35
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 177]